Llista de celtes històrics de l'edat antiga
Aquesta llista de celtes històrics de l'edat antiga inclou els principals personatges històrics celtes que varen ser recollits als textos clàssics pels autors grecs i llatins de l'edat antiga. La llista, no exhaustiva, inclou el nom, sovint llatinitzat, amb què el personatge va passar a la història, així com la seva versió catalana en cas d'haver-se'n trobat alguna de documentada (per exemple, Indutiomarus apareix amb el nom d'Induciòmar als textos catalans). S'indica també el grup ètnic del personatge i la principal font o context històric en què apareix esmentat.
Llista
Lletra | Nom clàssic[a] | Versió catalana | Grup | Tribu/Subgrup | Context/Font |
---|---|---|---|---|---|
A | Acco | Acó | Gals | Sènons | De bello Gallico |
Acichorius | Acicòrius | Gals | ? | Invasió celta dels Balcans | |
Addedomarus | - | Britans | Trinovants | Numismàtica | |
Adiatorix | - | Gàlates | ? | Ciceró | |
Adiatuanus | Adiatuà | Gals[b] | Sotiates? | De bello Gallico | |
Adminius | - | Britans | Catuvel·launs | Suetoni | |
Adobogiona | - | Gàlates | ? | Reis de Galàcia | |
Adobogiona | Adobogiona la Jove | Gàlates | ? | Reis de Galàcia | |
Adobogiona | Adobogiona la Vella | Gàlates | ? | Reis de Galàcia | |
Aegus | - | Gals | Al·lòbroges | De bello Gallico | |
Aelianus | Elianus | Gals | ? | Revolta dels Bagaudes | |
Alorcus | - | Hispanoceltes?[c] | ? | Guerres Púniques | |
Ambicatus | - | Gals | Bitúrigs | Titus Livi | |
Ambiorix | Ambiòrix | Belgae (Germani) | Eburons | De bello Gallico | |
Ambo | Ambó | Celtibers | Arevacs[d] | Guerres celtiberes | |
Amyntas | Amintes de Galàcia | Gàlates | Trocmis | Estrabó | |
Amyntas | Amintes dels Tectosages | Gàlates | Tectosages | Reis de Galàcia | |
Andocumborios | Andocumbori | Belgae (Gals) | Rems | De bello Gallico | |
Aneroëstes | - | Gals | Gesats | Guerra romanogal·la | |
Antedios | - | Britans | Icens | Conquesta romana de Britànnia | |
Apaturius | - | Gals | ? | Nicànor | |
Audax | - | Lusitans | ? | Guerra lusitana | |
Autaritus | Autàrit | Gals | Mercenari | Guerra dels Mercenaris | |
Avaros | - | Celtibers | Arevacs[d] | Guerres celtiberes | |
B | Balanus | - | Gals | ? | Titus Livi |
Bathanatos | Batanaci | Celtes | Escordiscs | Invasió celta dels Balcans | |
Bellovesus | - | Gals | ? | Titus Livi | |
Biatec | - | Celtes | Bois | Numismàtica | |
Bituitus | - | Gals | Arverns | Titus Livi | |
Blesamius | Blesami | Gàlates | ? | Ciceró | |
Boduocos | - | Britans | Dobunnes | Numismàtica | |
Boduognatus | - | Belgae (Gals) | Nervis | De bello Gallico | |
Boiorix | Boiorix (boi) | Gals | Bois | Guerra romanogal·la | |
Boiorix | Boiorix (cimbre) | Cimbres | - | Guerra címbria | |
Bolgios | - | Gals | ? | Invasió celta dels Balcans | |
Boudica | Boudica | Britans | Icens | Conquesta romana de Britànnia | |
Brancus | - | Gals | Al·lòbroges | Guerres Púniques | |
Brennus | Brennus (s. III aC) | Gals | ? | Invasió celta dels Balcans | |
Brennus | Brennus (s. IV aC) | Gals | Sènons | Guerra romanogal·la | |
Britomaris | - | Gals | Sènons | Guerra romanogal·la | |
Brogitarus | - | Gàlates | ? | Ciceró | |
C | Caburus | - | Gals | Helvis | De bello Gallico |
Caesorix | - | Cimbres | - | Guerra címbria | |
Calenus | Calè | Gals | Hedus | Ciceró | |
Calgacus | Calgaco | Britans | Pictes | Conquesta romana de Britànnia | |
Calventius | Calventi | Gals | Ínsubres | Ciceró | |
Cambaules | - | Gals | ? | Invasió celta dels Balcans | |
Camma | - | Gàlates | ? | Plutarc | |
Camulogenus | Camulogen | Gals | Aulercs | De bello Gallico | |
Caratacus | Caratac | Britans | Catuvel·launs | Conquesta romana de Britànnia | |
Caro | - | Celtibers | Bel·les | Guerres celtiberes | |
Carsignatus | - | Gàlates | ? | Reis de Galàcia | |
Cartimandua | - | Britans | Brigants | Conquesta romana de Britànnia | |
Cartivellaunos | - | Britans | Coritans | Conquesta romana de Britànnia | |
Carvilius | Carvili | Britans | ? | De bello Gallico | |
Cassivellaunus | Cassivelaune | Britans | Catuvel·launs | De bello Gallico | |
Casticus | Càstic | Gals | Sèquans | De bello Gallico | |
Castor | Càstor de Galàcia | Gàlates | ? | Reis de Galàcia | |
Castus | - | Gals | Gladiador | Tercera Guerra Servil | |
Catamantaloedes | Catamantaledis | Gals | Sèquans | De bello Gallico | |
Catius | - | Gals | Ínsubres | Ciceró | |
Catugnatos | - | Gals | Al·lòbroges | Ciceró | |
Catuvolcus | Catuvolc | Belgae (Germani) | Eburons | De bello Gallico | |
Caucenus | Caucè | Lusitans | ? | Guerra lusitana | |
Cavarillus | Cavaril·lus | Gals | Hedus | De bello Gallico | |
Cavarinus | Cavarí | Gals | Sènons | De bello Gallico | |
Cavarus | - | Gals | ? | Invasió celta dels Balcans | |
Celtillus | Celtil·le | Gals | Arverns | De bello Gallico | |
Cerethrius | - | Gals | ? | Invasió celta dels Balcans | |
Chiomara | Quiomara | Gàlates | ? | Reis de Galàcia | |
Cingetorix | Cingetòrix (trèver) | Gals | Trèvers | De bello Gallico | |
Cingetorix | Cingetòrix (brità) | Britans | ? | De bello Gallico | |
Cogidubnus[e] | - | Britans | Regnenses | Tàcit | |
Combolomaros | - | Gàlates | Tolistobogis | Titus Livi | |
Commius | Commi | Belgae (Gals) | Atrèbats | De bello Gallico | |
Comontorius | - | Gals | ? | Invasió celta dels Balcans | |
Concolitanus | Concolità | Gals | Gesats | Guerra romanogal·la | |
Conconnetodumnos | Conconetodumne | Gals | Carnuts | De bello Gallico | |
Convictolitavis | - | Gals | Hedus | De bello Gallico | |
Corios | - | Britans | Dobunnes | Numismàtica | |
Corocotta | - | Càntabres | ? | Guerres càntabres | |
Corolamos | - | Gals | Bois | Titus Livi | |
Correus | Còrreus | Belgae (Gals) | Bel·lòvacs | De bello Gallico | |
Cottius | Cotti | Celto-Lígurs | ? | Estrabó | |
Cotuatus[f] | Cotuat | Gals | Carnuts | De bello Gallico | |
Cotus | - | Gals | Hedus | De bello Gallico | |
Critasirus | - | Gals | Bois | Estrabó | |
Critognatus | Critognat | Gals | Arverns | De bello Gallico | |
Crixus | Crix | Gals | Gladiador | Tercera Guerra Servil | |
Cunobelinus | Cunobel·lí | Britans | Catuvel·launs? | Suetoni | |
D | Deiotarus I | - | Gàlates | ? | Reis de Galàcia |
Deiotarus II | - | Gàlates | ? | Reis de Galàcia | |
Ditalcus | - | Lusitans | ? | Guerra lusitana | |
Diviciacus | Diviciac (hedu) | Gals | Hedus | De bello Gallico | |
Diviciacus | Diviciac (suessió) | Belgae (Britans) | Suessions | De bello Gallico | |
Divico | Divicó | Gals | Helvecis | De bello Gallico | |
Donnus | - | Celto-Lígurs | ? | Estrabó | |
Dorulacos | - | Gals | Bois | Titus Livi | |
Drappes | Drapes | Gals | Sènons | De bello Gallico | |
Dubnovellaunus | - | Britans | Coritans | Res Gestae Divi Augusti | |
Ducarius | - | Gals | Ínsubres | Titus Livi | |
Dumnacus | Dumnac | Gals | Andecaus | De bello Gallico | |
Dumnocoveros | - | Britans | Coritans | Conquesta romana de Britànnia | |
Dumnorix | Dumnòrix | Gals | Hedus | De bello Gallico | |
Dyteutus | - | Gàlates | ? | Apià | |
E | Epasnactus | Epasnacte | Gals | Arverns | De bello Gallico |
Epaticcus | - | Britans | Catuvel·launs | Numismàtica | |
Eporedorix | Eporedòrix | Gals | Hedus | De bello Gallico | |
Eppillus | - | Belgae (Britans) | Atrèbats | De bello Gallico | |
Epponina | Eponina | Gals | Língons | Revolta dels Bataus | |
Etitovios | - | Gals | Cenòmans | Titus Livi | |
G | Gaius Valerius Procillus | Gai Valeri Procil·le[g] | Gals | Helvis | De bello Gallico |
Galba | - | Gals | Suessions | De bello Gallico | |
Gannicus | - | Gals | Gladiador | Tercera Guerra Servil | |
Gaudotos | - | Gàlates | Tolistobogis | Reis de Galàcia | |
Gausón | - | Àsturs | ? | Guerres càntabres | |
Gnaeus Pompeius Trogus | Troge Pompeu | Gals | Voconcis | Justí | |
Gobannitio | Gobannició | Gals | Arverns | De bello Gallico | |
H | Hieras | Hieres | Gàlates | ? | Ciceró |
Hilernus | - | Hispanoceltes | Carpetans[h] | Conquesta romana d'Hispània | |
I | Iccius | Icci | Belgae (Gals) | Rems | De bello Gallico |
Imanuentius | - | Britans | Trinovants | De bello Gallico | |
Indutiomarus | Induciòmar (al·lòbroge) | Gals | Al·lòbroges | Ciceró | |
Indutiomarus | Induciòmar (trèver) | Gals | Trèvers | De bello Gallico | |
J | Julia Pacata | - | Gals | Trèvers | Tàcit |
Julius Florus | - | Gals | Trèvers | Tàcit | |
Julius Indus | Juli Indus | Gals | Trèvers | Tàcit | |
Julius Sabinus | Juli Sabí | Gals | Língons | Revolta dels Bataus | |
Julius Sacrovir | Juli Sacrovir | Gals | Hedus | Tàcit | |
L | Laro | - | Càntabres | ? | Guerres càntabres |
Leonnorius | - | Gals | ? | Invasió celta dels Balcans | |
Leuco | Leucó | Celtibers | Arevacs[d] | Guerres celtiberes | |
Liscus | - | Gals | Hedus | De bello Gallico | |
Litaviccus | Litavic | Gals | Hedus | De bello Gallico | |
Litenno | Litennó | Celtibers | Arevacs[d] | Guerres celtiberes | |
Locusta | - | Gals | Fetillera | Tàcit | |
Lucterius | Lucteri | Gals | Cadurcs | De bello Gallico | |
Luern | - | Gals | Arverns | Posidoni | |
Lugius | - | Cimbres | - | Guerra címbria | |
Lugotorix | Lugotòrix | Britans | ? | De bello Gallico | |
M | Mandubracius | Mandubraci | Britans | Trinovants | De bello Gallico |
Megara | - | Celtibers | Arevacs[d] | Guerres celtiberes | |
Mericus | Mèric | Hispanoceltes | Mercenari | Titus Livi | |
Minurus | - | Lusitans | ? | Guerra lusitana | |
Molistomos | - | Gals | ? | Invasió celta dels Balcans | |
Moritasgus | - | Gals | Sènons | De bello Gallico | |
N | Nammeios | - | Gals | Helvecis | De bello Gallico |
Nicer Clutosi | Nicer, fill de Clutoso | Galaics | ? | Epigrafia | |
O | Oenomaus | Enòmau | Gals | Gladiador | Tercera Guerra Servil |
Ollovico | Ol·lovicó | Gals | Niciòbroges | De bello Gallico | |
Olyndicus | Olíndic | Celtibers | ? | Guerres celtiberes | |
Onomaris | - | Gàlates | ? | Tractatus De Mulieribus | |
Orgetorix | Orgetòrix | Gals | Helvecis | De bello Gallico | |
Ortiagon | Ortiagó | Gàlates | ? | Reis de Galàcia | |
P | Palladius | Pal·ladi d'Helenòpolis | Gàlates | ? | Historia Lausiaca |
Prasutagus | Prasutag | Britans | Icens | Conquesta romana de Britànnia | |
Punicus | Púnic | Lusitans | ? | Guerra lusitana | |
R | Rectugenos | Rectògenes | Celtibers | Arevacs | Guerres celtiberes |
Riothamus | - | Britans | ? | Jordanes | |
Roscillus | Ròscil | Gals | Al·lòbroges | De bello Gallico | |
S | Sedullus | Sedul·le | Gals | Lemovices | De bello Gallico |
Segovax | Sègovax | Britans | ? | De bello Gallico | |
Segovesus | - | Gals | Bitúrigs | Titus Livi | |
Sinatus | - | Gàlates | ? | Plutarc | |
Sinorix | Sinòrix | Gàlates | ? | Plutarc | |
Surus | - | Gals | Hedus | De bello Gallico | |
T | Tagus | - | Hispanoceltes | Òlcades? | Guerres Púniques |
Tarcondarius Castor | Tarcondari Càstor | Gàlates | ? | Reis de Galàcia | |
Tasciovanus | - | Britans | Catuvel·launs | Numismàtica | |
Tasgetius | Tasgeci | Gals | Carnuts | De bello Gallico | |
Tautalus | Tàutal | Lusitans | ? | Guerra lusitana | |
Taximagulus | Taximàgul | Britans | ? | De bello Gallico | |
Teutobod | - | Celtes | Teutons | Guerra címbria | |
Teutomalius | Teutomali | Gals | Sal·luvis | Titus Livi | |
Teutomatus | Teutòmat | Gals | Niciòbroges | De bello Gallico | |
Thurrus | - | Hispanoceltes | Carpetans | Guerres celtiberes | |
Tincomarus | - | Belgae (Britans) | Atrèbats | Res Gestae Divi Augusti | |
Togodumnus | - | Britans | Catuvel·launs | Cassi Dió | |
V | Valetiacus | Valeciac | Gals | Hedus | De bello Gallico |
Vellocatus | Vel·locatus | Britans | Brigants | Conquesta romana de Britànnia | |
Venutius | Venuci | Britans | Brigants | Conquesta romana de Britànnia | |
Vercassivellaunos | Vercassivel·laune | Gals | Arverns | De bello Gallico | |
Vercingetorix | Vercingetòrix | Gals | Arverns | De bello Gallico | |
Verica | - | Belgae (Britans) | Atrèbats | Cassi Dió | |
Vertico | Verticó | Belgae (Gals) | Nervis | De bello Gallico | |
Vertiscus | Vertisc | Belgae (Gals) | Rems | De bello Gallico | |
Verucloetius | Verucleci | Gals | Helvecis | De bello Gallico | |
Viriatus | Viriat | Lusitans | ? | Guerra lusitana | |
Viridomarus[i] | Viridomar (gesat) | Gals | Gesats | Guerra romanogal·la | |
Viridomarus | Viridomar (hedu) | Gals | Hedus | De bello Gallico | |
Viridovix | Viridòvix | Gals | Unel·les | De bello Gallico | |
Voccio | Voció | Celtes | Nòrics | De bello Gallico | |
Vodenos | - | Britans | Cantiaci | Numismàtica | |
Volisios | - | Britans | Coritans | Numismàtica |
Vegeu també
Notes
- ↑ Els noms celtes de l'antiguitat apareixen recollits sovint a les fonts gregues i llatines amb terminacions "os"/"us" de forma indistinta, de manera que el gal Ducarios, per exemple, pot ser anomenat també Ducarius. Tot i que el celta original feia probablement els noms en "os", les formes llatines en "us" són les més habituals als textos clàssics i, per tant, en cas de duplicitat s'han prioritzat aquestes.
- ↑ Les fonts situen Adiatuà a Aquitània i el fan rei dels sotiates, poble aquità d'influència celta, per bé que el nom del personatge és gal i vol dir "El qui mata d'ambició".[1]
- ↑ El nom del personatge fa pensar que era celta, tot i estar relacionat històricament amb la presa de Sagunt.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Les fonts històriques no especifiquen la tribu concreta del personatge, però el fet de ser un líder dels numantins fa probable que fos arevac, ja que Numància era una ciutat d'aquest grup humà.
- ↑ Nom complet llatí: Tiberius Claudius Cogidubnus.
- ↑ S'ha apuntat que "Cotuatus" podria ser una deformació de Gutuater, "profeta" o "sacerdot" en gal, i que el "Gutuàter" dels carnuts que esmenta Cèsar i aquest Cotuatus serien la mateixa persona.
- ↑ El nom apareix també en fonts llatines com a Gaius Valerius Troucillus.
- ↑ Segons la font, podria ser també vacceu.
- ↑ El nom del personatge apareix també en les formes Britomaros, Britomartus o Virdumarus segons la font.
Referències
- ↑ «Adiatuanos» (en francès). arbre-celtique.com. L'encyclopédie - L'Arbre Celtique, 1999.
Fonts primàries
- Cèsar, Juli. Guerra de les Gàl·lies (en llatí i català). Traducció: Icart, Joaquim. 3 vol. Barcelona: Fundació Bernat Metge, 1974. DL B. 48252-1974. ISBN 8472250938.
- Cèsar, Juli. Guerra de les Galias. Texto latino con dos traducciones, vocabulario y tres mapas. (en llatí i castellà). Traducció: García, Valentín i Escolar, Hipólito. Libros I-II-III. 2a ed. (revisada). Madrid: Editorial Gredos, 1985. DL M. 30399-1985. ISBN 84-249-3547-0.
- Apià. Sobre Iberia y Aníbal (en castellà). Traducció: Gómez Espelosín, Francisco Javier. Madrid: Alianza Editorial, 1993. DL M. 6137-1993. ISBN 84-206-0611-1.
- «Les personnages historiques» (en francès). arbre-celtique.com. L'encyclopédie - L'Arbre Celtique, 1999.
Fonts secundàries
- Burillo, Francisco. Los Celtíberos. Etnias y estados (en castellà). Barcelona: Grijalbo Mondadori, 1998. DL B. 10137-1998. ISBN 84-7423-891-9.
- García, Sira. Los Celtas. Un pueblo de leyenda. (en castellà). Madrid: Ediciones Temas de Hoy, 1995. DL B. 8760-1995. ISBN 84-7880-516-8.
- Wilcox, Peter; McBride, Angus. Rome's Enemies (2). Gallic & British Celts. (en anglès). Oxford: Osprey Publishing, 2001 (Men-at-Arms, #158). ISBN 0-85045-606-1.
Bibliografia
- Aguiar, João. Viriato: Iberia contra Roma (en castellà). Traducció: Losada, Basilio. Barcelona: Edhasa, 1995. ISBN 84-350-6000-4.
- Gedge, Pauline. Aguilas y Cuervos (en castellà). Traducció: Bordeu, Carmen. Barcelona: Editorial Salvat, 1995. DL B-25805-1995. ISBN 84-345-9102-2 [Consulta: 31 gener 2018]. Arxivat 2015-07-02 a Wayback Machine.
- Llywelyn, Morgan. El druida (en castellà). Traducció: Ribera, Jorge. Barcelona: Ediciones Martínez Roca, 1992. DL B. 33.889-1992. ISBN 84-270-1664-6.
- Vegeu la Bibliografia sobre els celtes de l'edat antiga.