Akebia quinata
| Akebia quinata | |
|---|---|
  Irudi gehiago | |
| Sailkapen zientifikoa | |
| Erreinua | Plantae |
| Ordena | Ranunculales |
| Familia | Lardizabalaceae |
| Generoa | Akebia |
| Espeziea | Akebia quinata Decne. |
| Datu orokorrak | |
| Gizakiak ateratzen dizkion produktuak | Akebiae Caulis (en)  |
Akebia bost-hostoduna (Akebia quinata) Lardizabalaceae familiako landare igokaria da, apaingarri gisa sarri landatua, hosto bereziak eta lore more ikusgarriak baititu. Jatorriz Asia ekialdeko baso epeletakoa da: Japonia (Honshu), Txina (Hubeiraino) eta Korea.
Fruituak, kolore ezberdinekoak barietatearen arabera (zuritik ubel-urdinera), irail-urrian heltzen dira. Mamia goiza eta gelatinatsua da, eta fruituaren pisuaren %17-40 bitartekoa da[1]. Mesokarpo, mikatza, egosita jan daiteke.
Izena
Akebia izena japonierazko izenetik dator, akebi (アケビ)[2].
Quinata hitzak "bost zati tan" esan nahi du, segur asko hostoen itxuragatik[2].
Txineraz izena hau da: 木通 – mù tōng (Pinyin) edo mu tung (Wade-Giles) – "egurren zeharkatzailea". Batzuetan ere hobe La ezagutzen da: 通草 – tōng cǎo (Pinyin) edo tung tsao (Wade-Giles) – "belar zeharkatzailea".
Etxekotzea eta merkaturatzea
Akebiaren fruituak betidanik jaso izan dira (baita ere japoniar tximuek neguan[3]), mamia jateko eta sendagaitzat erabiltzeko[1], batez ere txinatar medikuntzan: diuretikoa, odolaren zirkulazioa hobetzeko, detoxikazioa eta minbizi aurkakoa[4].
Etxekotzea, landatutako fruitu-landare gisa, Txinan hasi zen 1950ko hamarkadan, basa barietateak jasotzean. Japonia iparraldean XXI. mende hasieran hasi zen. Txinatarrak aurrera doaz landatutako fruituak merkaturatzeko asmoarekin. Helburua da fruitu handiagoa lortzea[1], mamiagatik eta kolore urdinagatik saldua. Berez ireki baino aste bat lehenago biltzen dira[1].
-
Lore emea eta 5 lore ar -
Fruitua -
Marrazkia
Erreferentziak
- ↑ a b c d (Ingelesez) Li, Li; Yao, Xiaohong; Zhong, Caihong; Chen, Xuzhong. (2010-01-01). «Akebia: A Potential New Fruit Crop in China» HortScience: 4–10. ISSN 0018-5345..
- ↑ a b Gledhill, David (2008). "The Names of Plants". Cambridge University Press. ISBN 9780521866453 (hardback), ISBN 9780521685535 (paperback). pp 40, 324
- ↑ (Ingelesez) Iwamoto, Toshitaka. (1982). «Food and nutritional condition of free ranging Japanese monkeys on Koshima Islet during winter» Primates: 153–170. doi:10.1007/BF02381158. ISSN 0032-8332..
- ↑ Zhongyan, Wang; Caihong, Zhong; Fanwen, Bu; Difei, Peng. (2005-01-01). «Akebia - a valuable wild fruit under domestication» AGRICULTURAL SCIENCE & TECHNOLOGY.
Kanpo estekak
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q1482093
Multimedia: Akebia quinata / Q1482093
Espezieak: Akebia quinata
