Amparo Alvajar

Amparo Alvajar
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Coruña, 1916ko abuztuaren 11
Herrialdea	Galizia
Bizilekua	Coruña Valentzia Buenos Aires New York Paris Monção (en)
Heriotza	Monção (en) , 1998ko maiatza (81 urte)
Familia
Aita	César Alvajar
Ama	Amparo López Jean
Ezkontidea(k)	Arturo Cuadrado (en)
Anai-arrebak	ikusi Ana María Alvajar L. Jean (en) María Teresa Alvajar (en) Javier Alvajar (en)
Hezkuntza
Hizkuntzak	gaztelania ingelesa galiziera frantsesa
Jarduerak
Jarduerak	kazetaria, antzerkigilea eta itzultzailea
Enplegatzailea(k)	Nazio Batuen Erakundea UNESCO

María del Amparo Alvajar López Jean, Amparo Alvajar izenez ezagunagoa (Coruña, 1916ko abuztuaren 11 – Monçao, 1998ko maiatza), kazetari, dramagile eta idazle galiziarra izan zen, baita XX. mendeko nazioarteko erakundeetarako itzultzailea ere.^[1]

Amparo López Jean Bigarren Errepublikako emakumeen elkarteko aktibistaren eta César Alvajar politikari eta kazetari errepublikanoaren alaba izan zen.^[2] Ana María Alvajar López Jean, María Teresa Alvajar López Jean eta Javier Alvajar López Jean ziren haren anai-arrebak. Oso gaztetatik nabarmendu zen musika- eta adimen-jardueretan. Coruñan merkataritza ikasi zuen.

Bigarren Errepublikan, Coruñan lan egin zuen, eta Casares Quirogaren idazkaria izan zen. Frente Popularraren garaipenarekin, Madrilera joan zen Barne Ministerioko Zerbitzu Sekretuetan lan egitera, Casares Quirogaren zuzendaritzapean. 1936ko uztailaren 18ko estatu-kolpearen ondoren, Valentziara joan zen, eta han Arturo Cuadradorekin ezkondu zen.^[3] Geroago, gobernuarekin Bartzelonara joan zen, eta han jaio zen izan zuen alaba bakarra, Silvia, jaio eta gutxira hil zena pneumonia baten ondorioz. Erbestera joan zen Frantziara, eta Bordeletik Buenos Airesera.

Alvajar Argentinan bizi izan zen 1955etik, non argitaratu baitzituen antzerkiari eta Galiziari buruzko artikulu eta entseguak, gaztelaniarako itzulpenak egiten zituela, batez ere autore frantsesenak (Diderot, Flaubert edo Bollard), baina baita italiarrak, ingelesak eta portugesak ere.^[4] Hala, “Hispanoamerikako itzultzaile onena” gisa aitortu zuten.^[2] Amada y Tu eta Un balcón para los Lester komedia dramatikoak ere argitaratu zituen. Bigarrenez ezkondu zen abokatu argentinar batekin, eta harekin Mexikora joan zen. Urte batzuk geroago, New Yorkera joan zen, non Nazio Batuetan lan egin baitzuen. Lehen emakume itzultzaile galiziarra izan zen nazioarteko erakunde horretan.^[2] Ondoren, Parisen bizi izan zen, UNESCOren Postaren itzultzaile gisa, eta han ere lehen galiziar itzultzailea izan zen ^[5]

1961ean, Nazioarteko Lan Erakundeko (NLE) itzulpen-taldeko zuzendaria izan zen Genevan (antzerki-presentzia handiko hiria izanik, Lope de Vega, Moratín, Buero Vallejo edo García Lorcaren lanak zuzendu zituen, baita antzerki-kritika ere egin zuen), eta itzultzailea Armagabetze Batzordean, Energia Atomikoaren Nazioarteko Erakundean eta Europako Lankidetza eta Segurtasunari buruzko Konferentzian.^[4] Monçãora erretiratu zen, eta 1998ko maiatzean zendu zen.^[1]

Erbestean bizitzeak eta sarritan bizilekuz aldatzeak ez zioten eragotzi Carmen Muñozekin eta Rafael Dieste haren senarrarekin nahiz bere ahizpa Ana María Alvajar L. Jeanekin korrespondentzia izatea, zeinak idatzi baitzuen Ediciós do Castro, Ana Maríaren memoriak, non jaso baitzituen bi ahizpek elkarri bidaltzen zizkioten gutunak.^[6]

Monçaora erretiratu zen, Portugalgo mugan, bere jaioterritik oso gertu, zeinetara ez baitzen sekula itzuli, 1998ko maiatzean hil baitzen.^[7]

Buenos Airesen, bi obra taularatu zituen, El balcón de los Lester eta Amada y tú, gaztelaniaz idatziak, Agustín Caballerorekin^[8] lankidetzan. Amada y tú obra, hiru ekitalditan antolatua, etxe zahar batean igarotzen da, non hiru gizon nerabe baten mamuaz maitemintzen baitira.^[9]

Genevan, Lope de Vegaren El mejor alcalde, el Rey, Antonio Buero Vallejoren Las cartas boca abajo eta Leandro Fernández de Moratínen El sí de las niñas lanak zuzendu zituen.^[10]

• 1961ean, Alvajar Caballero de la Orden de la República Española izendatu zuten, eta horregatik deitzen zioten "Caballero".^[11]

• Marco, Aurora (2007). Marco, Aurora (2007). Dicionario de mulleres galegas: [das orixes a 1975]. A Nosa Terra. ISBN 978-84-8341-146-9. 
• Lois Pérez Leira. (12/05/2014). Amparo Alvajar: unha vida marcada pola guerra civil. 06/03/2019, de Galicia Confidencial.
• Carme Vidal. (2007). Amparo Alvajar: Dramaturga e tradutora en organismos internacionais. 12/03/2019, de Cultura Galega.
• Olga Castro. (01/2011). Galician women translators in the 20th century: rewriting the history of translation from a gender and national aproach (PDF Available) · January 2011 with 52 Reads. 06/03/2019, de Research Gate.

• Datuak: Q20533369
• Multimedia: Amparo Alvajar / Q20533369