Andries Oosterbaan

Andries Oosterbaan

A.M. Oosterbaan - De eerste directeur van Drukkerij Lumax
Algemene informatie
Volledige naam	Andreas Martinus Oosterbaan
Geboren	23 juli 1882 Arnhem
Overleden	5 maart 1935 Utrecht
Beroep	typograaf, drukker en ontwerper

Andreas Martinus (Andries) Oosterbaan (Arnhem, 23 juli 1882 – Utrecht, 5 maart 1935) was een Nederlandse typograaf, drukker en boekbandontwerper. Hij was tevens directeur van Drukkerij Lumax.

Het logo van de Volkskrant werd vanaf de oprichting in 1919 geheel in kapitalen gezet.^[1] Vanaf 14 januari 1935 werd de Volkskrant bij Lumax gedrukt.^[1] Oosterbaan liet het logo op zijn zetterij in vier verschillende lettertypen zetten en legde de vier ontwerpen voor aan zijn drie jongste dochters. De toen 15-jarige Lida Oosterbaan koos voor de Metropolis Bold, een letter van de Duitse ontwerper Willy Schwerdtner.^[2] Het logo in dat lettertype is nog steeds in gebruik, na twee revisies,^[3] waarvan de eerste plaatsvond in 1965.^[4]

Oosterbaan was een van de belangrijkste, maar desondanks een van de meest onbekende, vormgevers van het tijdschrift De Gemeenschap, zeker in de periode 1930-1935. Bijna zeventien jaar lang kreeg elke maand een andere kunstenaar de opdracht een illustratie of een ontwerp voor het omslag van het tijdschrift of boek te maken. Deze omslagen vormen samen een prachtige staalkaart van nu eens expressionistische, dan weer constructieve of typo-fotografische kunst.^[5]

Een jury koos jaarlijks vanaf 1959 de 33 Best Verzorgde Boeken van het jaar ervoor.^[6] Toen dit evenement voor de vijftigste keer plaatsvond, waarbij de 33 Best Verzorgde Boeken van 2009 werden gekozen, werd in de jubileumexpositie verder teruggeblikt op vijf eeuwen Nederlandse boekdrukkunst. Uit de Bijzondere Collecties van de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam werden 33 bijzonder vormgegeven uitgaven gekozen van de periode 1480 tot 1947, met onder andere het ontwerp van Oosterbaan voor Blokken (1931) van Bordewijk.^[7]

Door Oosterbaan ontworpen boekbanden

In totaal ontwierp Oosterbaan het omslag van ongeveer 14 boeken, waaronder:

Albert Kuyle - Songs of Kalua. De Gemeenschap, Utrecht, 1931 (tweede druk; de eerste druk was door Stols, 1927)
Ferdinand Bordewijk - Blokken. De Gemeenschap, Utrecht, 1931
Ferdinand Bordewijk - Knorrende beesten. De Gemeenschap, Utrecht, 1933
Ferdinand Bordewijk - Bint. De Gemeenschap, Utrecht, 1934
Eric van der Steen - Nederlandsche Liedjes. De Gemeenschap, Utrecht, 1932
M. Revis - 8.100.000. m3 Zand De Gemeenschap, Utrecht, 1932

1930 - A.J.D. van Oosten - Het vuurwerk
1931 - Albert Kuyle - Songs of Kalua (2e druk)
1931 - F. Bordewijk - Blokken - Omslag
1931 - F. Bordewijk - Blokken - Stofomslag
1932 - M. Revis - 8.100.000 m3 zand
1932 - Eric van der Steen Nederlandsche liedjes - Omslag
1932 - Eric van der Steen Nederlandsche liedjes - Titelpagina
1933 - F. Bordewijk - Knorrende beesten
1934 - F. Bordewijk - Bint
1934 - M. Revis - Gelakte hersens - Ford's leven - Ford's auto's - Omslag
1934 - M. Revis - Gelakte hersens - Ford's leven - Ford's auto's - Titelpagina

Externe links

Lex van de Haterd (2003-2004). Van boekbinder tot grafisch vormgever. A.M. Oosterbaan en De Gemeenschap. Gearchiveerd op 7 december 2022. ZL (Zacht Lawijd) 3 (1): 77-91
Lex van de Haterd (18 april 2008). De waarheid hooger dan de leus - over de beeldvorming rond tijdschrift en uitgeverij De Gemeenschap 1925-1941. In de Knipscheer, Haarlem, "Hoofdstuk 9 De uiterlijke vormgeving van de uitgaven van De Gemeenschap", pp. 225-226. ISBN 9789062656301. Geraadpleegd op 8 november 2023.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ ^a ^b Hub. Hubben, Maximale oogschokfactor . de Volkskrant (31 augustus 2002). Geraadpleegd op 8 november 2023.
↑ Erik van den Berg, Honderd jaar later zijn de omslagen van De Gemeenschap nog steeds modern . de Volkskrant (29 mei 2020). Geraadpleegd op 8 november 2023.
↑ Erik van den Berg, ‘De Gemeenschap en het modernisme’ is een van de mooist vormgegeven boeken van het jaar . de Volkskrant (11 december 2020). Geraadpleegd op 8 november 2023.
↑ Hub. Hubben, Utrechts Volkskrant-verleden . de Volkskrant (11 november 2005). Geraadpleegd op 8 november 2023.
↑ Andries Oosterbaan. Staalkaart.nl (Onderdeel van de website over het boek Om hart en vurigheid door Lex van de Haterd). Gearchiveerd op 20 januari 2005. Geraadpleegd op 8 november 2012.
↑ De Best Verzorgde Boeken 2006. De Best Verzorgde Boeken. Gearchiveerd op 8 mei 2006. "Voor de 48ste keer zal een vijfhoofdige vakjury zich buigen over het boekenaanbod van het afgelopen jaar. (...) Op 1 maart 2007 wordt bekendgemaakt welke de Best Verzorgde Boeken 2006 zijn."
↑ Rob Gollin, Versierders versus vernieuwers . de Volkskrant (3 juli 2009). Geraadpleegd op 8 november 2023.