Brandywell (Man)

Brandywell (Manx: Chibbyr y Phunch of Chibbyr Slieau ny Maggle) is een markant punt op het eiland Man. Het ligt in de civil parish Lezayre langs de A18 Mountain Road.

De omgeving van Brandywell wordt gedomineerd door de berg Snaefell (621 meter) en de heuvels Beinn-y-Phott (544 meter), Mullagh Ouyr (492 meter) en Carraghan (500 meter). Bij Brandywell staat een stenen marshal shelter ten behoeve van de marshals van de Isle of Man TT en de Manx Grand Prix.

Er bestaan verschillende theorieën over het ontstaan van de naam. De Manx-Gaelische naam "Chibbyr Slieau ny Maggle" betekent: "Bron bij de berg van de testikels". Deze naam verwijst volgens A. W. Moore naar de plaats waar herders hun lammetjes bij elkaar brachten om ze te castreren. "Chibbyr y Punch" staat voor: "Bron van de Punch", waarmee al een link met sterke drank wordt gelegd. Er ligt een bron in de buurt, die erg helder is met een bodem van witte kiezelstenen. De historicus George Broderick^[1] zegt dat hier op Forester's day (houtvestersdag) herders bij elkaar kwamen en dat er dan warme punch werd geschonken. Dit wordt in het Engels vertaald in Brandy Well (brandewijn bron). Enigszins vergelijkbaar is de legende die door Leslie Quilliam ("Gazetteer of the Isle of Man") wordt aangehaald: Een Manxman die in het buitenland fortuin had gemaakt huurde werknemers in om op zijn boerderij te werken. Om zijn rijkdom te tonen liet hij de nabijgelegen bron vullen met brandy en daardoor zou Brandy Well Cottage of later kortweg "Brandy Farm" haar naam hebben gekregen. Een andere mogelijkheid^[2] is dat de naam inderdaad verwijst naar "Brandy Farm", maar die naam zou weer een verbastering zijn van "Braddan", de heilige Brandaan van Clonfert. Ten slotte is er nog de kanunnik Ernest Stenning, een lokaal priester en historicus die zijn hele leven bij de races op het eiland Man betrokken was en ook kroniekschrijver van de Isle of Man TT was. Hij dacht dat de naam stamde van "Branding Well", een bron waar schapen gebrandmerkt werden. De versie wordt ondersteund door David T. Webber (An Illustrated Encyclopedia of the Isle of Man).

De B10 Sartfield Road (Brandywell Road) verbindt Brandywell met Barregarrow Cross Roads en langs deze weg ligt Brandywell Cottage. Deze weg heette vroeger "Beinn-y-Phott Road" (soms ook "Penny Pot Road" genoemd) naar de nabijgelegen berg. In het verleden stond er over de A18 een schaapspoort, Beinn-y-Phott Gate. Deze is al lang geleden verwijderd, maar 70 meter in Sartfield Road ligt tegenwoordig een wildrooster met schaapspoort. Tot 1920 stond deze poort in de annalen van de Tourist Trophy te boek als "Bungalow Gate", wat nogal verwarrend was want ze lag 1 kilometer voorbij The Bungalow. Later werd ze door coureurs meestal aangeduid als "Second Mountain Gate" (de tweede poort na East Mountain Gate) of ook wel als "West Mountain Gate", tot het gebied de meer gebruikelijke naam "Brandywell" kreeg.

De A18 en daardoor ook Brandywell maakt deel uit van de Snaefell Mountain Course, het circuit waar de Isle of Man TT en de Manx Grand Prix worden verreden. Bungalow is ook een tijdwaarnemingspunt, een van de vele langs het 60 kilometer lange circuit. Brandywell maakte al deel uit van de Highroads Course en de Four Inch Course die gebruikt werden voor de Gordon Bennett Trial en de RAC Tourist Trophy van 1904 tot 1922. Sinds 2009 is het travelling marshal station van Bungalow verplaatst naar Brandywell. Dat betekent dat de travelling marshals zich hier verzamelen, maar ook dat coureurs die de zwarte vlag of de "meatball" (zwarte vlag met oranje stip) krijgen hier uit de strijd worden gehaald. De meatball geeft aan dat de motorfiets onderdelen dreigt te verliezen. Een marshal controleert de motorfiets en als de meatball onterecht blijkt te zijn wordt de verloren tijd van de coureur gecorrigeerd en mag hij weer doorrijden.

De coureurs naderen Brandywell vanaf een rechter bocht die vroeger geen naam had, maar tegenwoordig Hailwood's Height heet, genoemd naar de coureur Mike Hailwood. Hailwood's Height is het hoogste punt van de Snaefell Mountain Course, en vanaf Brandywell loopt de weg tot in de stad Douglas lichtjes naar beneden. Brandywell zelf is een vrij snelle bocht naar links. Hoewel niemand de bocht echt moeilijk vindt, is de buitenkant verraderlijk. Daar ligt slechts een smal grasrandje en daarachter gaat het vrij steil naar beneden. Richard "Milky" Quayle miste de bocht tijdens de Manx Grand Prix van 1995 en viel naar beneden, waarbij hij een been brak. Door de mist werd zijn val niet opgemerkt door de marshals. Uiteindelijk zou hij al snel vermist zijn als hij bij de volgende post niet doorkwam, maar Milky vond het toch een onprettig idee daar te liggen zonder dat iemand hem zag. Hij slaagde erin zijn helm omhoog op de weg te gooien. Een passerende coureur zag dat en waarschuwde de marshals.

• Op 2 september 1952 verongelukte Brian Jackson met een Norton Manx tijdens de training voor de Manx Grand Prix.
• Op 25 augustus 1987 verongelukte Ken Norton met een 350 cc Yamaha tijdens de Manx Grand Prix

• De kunstenares Rachael Clegg maakte in 2013 een kalender voor de Isle of Man TT met naaktfoto's op verschillende locaties. Dat deed ze bij Brandywell door met een enorme helm te verwijzen naar Milky Quayle. Ze maakte foto's waarbij ze de helm droeg terwijl alleen haar benen onder de helm uitstaken en foto's waarbij ze langs de weg in de helm lag.
• Richard Madsen-Mygdal nam in 1953 één keer deel aan de Isle of Man TT. Met een 1.000 cc Vincent reed hij met zijn kersverse bruid Stella achterop naar Man en met die motorfiets startte hij in de Clubmans 1000 cc TT. In die wedstrijd waren ook de 350cc-machines van de Clubmans Junior TT in de baan. Madsen-Mydal deed het erg goed. Hij lag in zijn klasse aan de leiding met 40 seconden voorsprong en haalde de eerder gestarte 350cc-machines in. Toen hij een rijder bij Brandywell wilde inhalen week die naar rechts uit, precies naar de kant waar Madsen-Mygdal hem inhaalde. Die kon niet anders dan de berm in rijden. Hij bracht de rest van de TT én zijn wittebroodsweken in het ziekenhuis door. Zijn zoon Dave startte in 1982 voor het eerst in de Manx Grand Prix en in 2014 had hij al 123 starts in de Isle of Man TT en 31 starts in de Manx Grand Prix op zijn naam.