Cantino-planisfeer
De Cantino-planisfeer (of Cantino-wereldkaart) is de oudste bewaard gebleven kaart waarop landen ontdekt door Portugese ontdekkingsreizigers staan afgebeeld. Kenmerkend aan de kaart is dat er een deel van de Braziliaanse kust op afgebeeld staat, die in 1500 werd ontdekt door Pedro Álvares Cabral. Ook valt op dat de Afrikaanse kusten aan zowel de kant van de Atlantische Oceaan als Indische Oceaan vrij accuraat en gedetailleerd staan weergegeven.
De kaart is vernoemd naar Alberto Cantino, een afgezant van de hertog van Ferrara, die de kaart in 1502 van Portugal naar Italië smokkelde.Dit blijkt uit brieven die Cantino op 17 en 18 oktober 1501 naar de hertog stuurde. Cantino was een van de vele spionnen die door andere landen naar Portugal werden gestuurd om inzicht te krijgen in de nieuwe ontdekkingen en reizen die de Portugezen hadden gemaakt. De kaart is vermoedelijk een kopie van een andere kaart die in de Casa da Índia in Lissabon was opgeslagen. Cantino had mogelijk een Portugese cartograaf omgekocht om de kopie voor hem te maken. Hoewel de kaart de Italianen inzicht gaf in nieuwe landen die voor hen tot dusver onbekend waren, was de kaart na een paar maanden alweer achterhaald als gevolg van nieuwe ontdekkingen. De kaart lag 90 jaar in de bibliotheek van Ferrara opgeslagen, tot paus Clemens VIII opdracht gaf om de kaart naar een paleis in Modena te brengen. De kaart ligt nu in de Biblioteca Estense di Modena.
De kaart bestaat uit drie aan elkaar geplakte stukken perkament. Er staan maar weinig afbeeldingen op, maar de steden Jeruzalem en Venetië worden wel prominent aangegeven op de kaart. De kaart maakt gebruik van twee focuspunten, terwijl de meeste zeekaarten uit die tijd maar 1 punt hadden.
Nieuw inzicht
Uit onderzoek aan de Universiteit Utrecht is twijfel ontstaan over de heersende opvatting dat de kaart gemaakt werd door Portugese ontdekkingsreizigers in de vijftiende eeuw. Hun kennis en methodes waren ontoereikend. Roel Nicolai toonde met wiskundige analyse aan dat de vorm van Afrika op de oude wereldkaart onverenigbaar is met de principes van Portugese navigatie en cartografie. Hun methoden leverden voorspelbare vervormingen op die niet in de kaart terug te vinden zijn. De Cantino-planisfeer bestaat waarschijnlijk uit regionale deelkaarten die door de Portugezen tot een mozaïek zijn samengevoegd. De bron van die deelkaarten is onbekend.[1]
Zie ook
- Portolaan
- Piri Reis-kaart
Externe links
- Cantino Planisphere (Carta del Cantino) at Centro di Documentazione della Provincia di Modena
- Nicolai, Roel (2021) The Mapping of Africa on the Nautical Charts of the Age of Discovery, in Terrae Incognitae, 53:3, 195-218. DOI: 10.1080/00822884.2021.1995829
Mediabestanden
Zie de categorie Cantino map van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Bronnen, noten en/of referenties
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Cantino planisphere op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- Harvey, Miles The Island of Lost Maps: A True Story of Cartographic Crime. New York:Random House, 2000. ISBN 0-7679-0826-0. (Also ISBN 0-375-50151-7).
- Rodrigues, Jorge Nascimento; Devezas, Tessaleno Portugal - O Pioneiro da Globalização. Famalicão, Portugal: Centro Atlântico, 2007. ISBN 978-989-615-042-6.
- Roukema, E. (1963) "Brazil in the Cantino Map", Imago Mundi, Vol. 17, p. 7-26
- ↑ Oudste zeekaart Afrika toch niet gemaakt door Portugezen. Universiteit Utrecht, 20 januari 2022. Url bezocht op 23 januari 2022. Gearchiveerd op 9 april 2022.
