Gezicht op de baai van Napels

Gezicht op de baai van Napels
Kunstenaar	Pieter Bruegel de Oude
Jaar	ca. 1563
Techniek	Olieverf op paneel
Afmetingen	42,2 × 71,2 cm
Museum	Galleria Doria Pamphilj
Locatie	Rome
Portaal    Kunst & Cultuur

Gezicht op de baai van Napels is een schilderij toegeschreven aan Pieter Bruegel de Oude en vermoedelijk gemaakt omstreeks 1563. Het werk, niet gesigneerd of gedateerd, wordt bewaard in de Galleria Doria Pamphilj in Rome.

Bruegel toont de karakteristieke Baai van Napels vanuit het zuiden. Rechts zien we de vervaarlijk actieve Vesuvius, centraal de stad. Herkenbaar zijn het Castel dell'Ovo links op het eiland Megaride, de verdwenen toren op het Isolotto di San Vincenzo, het Castelnuovo met drie torens en op de heuvel daarachter het Castel Sant'Elmo. De havenmuur, die toen rechthoekig was, is wellicht om compositorische redenen rond gemaakt.

Op een woelige zee zijn talrijke schepen weergegeven met de precisie die maritieme historici in Bruegel waarderen. We zien galeien, driemasters, sloepen en vele andere scheepstypes. De rookpluimen uit de kanonnen suggereren een zeeslag, maar het is in elk geval geen historische gebeurtenis die wordt weergegeven. De klemtoon lijkt eerder te liggen op de bedrijvigheid van de havenstad.

De toeschrijving aan Bruegel is lang betwist, tot een restauratie in 2015 klaarheid bracht. Vanonder het vergeelde vernis kwamen de typische kenmerken van de meester tevoorschijn, zoals de combinatie van miniaturistische details met los geschilderde achtergronden. Compositorisch is het werk verwant aan zijn tekening Zeeslag in de Straat van Messina. Ook de reeks scheepsportretten die Bruegel in 1561-1565 in prent bracht, is relevant. Waarschijnlijk creëerde hij in die periode het schilderij op basis van schetsen die hij had genomen op zijn reis naar Messina in de zomer van 1552. Het coloriet is verwant aan de schilderijen die hij maakte in 1563, een jaartal dat tentatief wordt weerhouden.

Inventarissen van kardinaal Antoine Perrenot de Granvelle (1607) en Peter Paul Rubens (1640) bevatten items van Bruegel die soms met dit schilderij in verband zijn gebracht, maar die hypothese is niet houdbaar.^[1] De eerste gedocumenteerde attestatie is in 1794 in het bezit van prins Camillo Pamphilj.

• Manfred Sellink, Bruegel. The Complete Paintings, Drawings and Prints, 2007, p. 275
• Manfred Sellink, "Gezicht op de baai van Napels", in: Elke Oberthaler e.a. (eds.), Bruegel. De hand van de meester, tent.cat. 2018, p. 144-145

• Battaglia nel porto di Napoli (Doria Pamphilj)
• Gezicht op de baai van Napels (RKD)

Zie de categorie Naval Battle in the Gulf of Naples by Pieter Bruegel the Elder van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.