Lagodechi (gemeente)

Lagodechi
ლაგოდეხის მუნიციპალიტეტი

Gemeente in Georgië
Locatie in Georgië
Geografie
Regio	Kacheti
Hoofdplaats	Lagodechi
Oppervlakte	890.2 km² [1]
Hoogste punt	Chotsjaldag (3486 m)
Coördinaten	41° 49' NB, 46° 16' OL
Bevolking
Inwoners (2024)	40.257 [2] (45,2 inw./km²)
Etniciteit (2014)	Georgisch (71,5%) Azerbeidzjaans (23,0%) Osseets (2,4%)
Religie (2014)	Georgisch-Orthodox (74,3%) Islam (23,2%)
Bestuur
Burgemeester	Dzjondo Mdivnisjvili (2017-)
Overige informatie
Tijdzone	UTC+4
Website	Officiële website
Lagodechi in Kacheti
Foto's
Alazani-vallei en Grote Kaukasus
Portaal    Georgië

Lagodechi (Georgisch: ლაგოდეხის მუნიციპალიტეტი, Lagodechis munitsipaliteti) is een gemeente in het oosten van Georgië met 40.897 inwoners (2023), gelegen in de regio Kacheti. De gelijknamige stad is het bestuurlijk centrum, waar tevens een grensovergang naar Azerbeidzjan is. De gemeente heeft een oppervlakte van 890,2 km² en is gesitueerd aan de noordkant van de Alazani riviervallei, een belangrijk wijnbouwgebied.

Het territorium van het moderne Lagodechi maakte opeenvolgend deel uit van Kaukasisch Albanië, koninkrijk Hereti, Koninkrijk Georgië en Koninkrijk Kachetië en is vaak een frontgebied geweest. In de eerste decennia na de annexatie van Koninkrijk Kartli-Kachetië door het Russische Rijk in 1801 was het wederom een frontgebied tijdens de Kaukasusoorlog in de 19e eeuw.

De stad Lagodechi was een hoofdkwartier van de Russische strijdkrachten en was onderdeel van de Lezgische Linie. Dit was een verdedigingslinie langs de voet van de Grote Kaukasus in de Alazani-vallei, die liep van Kvareli (Kacheti) tot het Azerbeidzjaanse Qax, om het zuidoosten van de voormalige Georgische gebieden te beschermen tegen de Dagestaanse Lezgiërs.^[3] De Lezgiërs boden decennialang weerstand tegen de Russische verovering van de noordoostelijke Kaukasus en vielen regelmatig de Georgische gebieden binnen.

De contouren van de moderne bestuurlijke indeling van Georgië werden na de Russische annexatie geschapen. Het gebied van de hedendaagse gemeente Lagodechi werd in 1801 onderdeel van het nieuwe oejezd Signagi (Сигна́хский уезд, Signákhskiy uyezd). Het oejezd bestond tot 1917 met een korte onderbreking in 1840-1846, en was vanaf 1846 een van de negen provincies van het Gouvernement Tiflis.^[4][5] Binnen het oejezd Signagi viel het gebied van Lagodechi onder de bestuurlijke sectie (oetsjastok) Bakoertsiche (Russisch: Бакурцихскій участокъ), waar ook een deel van het moderne Goerdzjaani onder viel.

Lagodechi was een van de gebieden in het zuidoosten van Georgië waar in midden februari 1921 bolsjewistische opstanden plaatsvonden om de mensjewistische Democratische Republiek Georgië omver te werpen.^[6] Het Rode Leger nam Lagodechi vanuit Azerbeidzjan op 18 februari in.^[7]

Nadat op 25 februari 1921 de Georgische sovjetrepubliek was opgericht, vonden er in 1929 bestuurlijke hervormingen plaats en werd het oejezd Signagi afgeschaft. In 1930 werd het rajon (district) Lagodechi een zelfstandige bestuurseenheid met de gelijknamige plaats als centrum.^[8] In het onafhankelijke Georgië werd het district in 1995 onderdeel van de nieuw opgerichte regio (mchare) Kacheti en in 2006 werd het district omgevormd naar een gemeente (municipaliteit).

Lagodechi grenst in het westen aan de gemeente Kvareli, in het zuidwesten aan Goerdzjaani en in het zuiden aan Signagi, allen gemeenten van de regio Kacheti. Ten slotte grenst de gemeente in het noorden aan de Russische deelrepubliek Dagestan en in het oosten aan Azerbeidzjan, waar het een grensovergang mee heeft. Lagodechi ligt op 500 tot bijna 3500 meter boven zeeniveau.

De grens met Rusland wordt natuurlijk afgebakend door de waterscheiding en de bergkam van de Grote Kaukasus. Dit deel van de Kaukasus valt onder de oostelijke helft en is minder hoog dan het westelijke deel. De hoogste bergtoppen in de gemeente zijn in het noordoosten van de gemeente te vinden, in de omgeving van het drielandenpunt met Rusland en Azerbeidzjan en zijn rond de 3000 meter hoog. De hoogste bergtop is de 3486 meter hoge noordtop van de Chotsjaldag op de grens met Dagestan.^[9][10]

De Lagodechi beschermde gebieden zijn een tweetal bijzondere en diverse beschermd natuurgebied in de bergen van Lagodechi. Sinds 2003 zijn het twee afzonderlijke reservaten met een totale oppervlakte van ruim 240 km², maar het werd oorspronkelijk in 1912 al als een geheel opgericht, het oudste natuurreservaat in Georgië.^[11]

Langs de zuidwestkant van de gemeente is de rivier Alazani de natuurlijke grens. De vruchtbare vallei van de Alazani en het goede klimaat maakt dat er in Lagodechi veel wijnbouw plaatsvindt. Het klimaat in de gemeente is subtropisch met een gemiddelde jaartemperatuur van ongeveer 12,5 graden celsius. Het gebied kent in de vallei hete zomers en milde winters. In de zomermaanden is het gemiddeld ruim 24 graden. Er valt gemiddeld gemiddeld 1000 millimeter neerslag per jaar.

Begin 2024 telde de gemeente Lagodechi 40.257 inwoners,^[2] een daling van ruim 3% ten opzichte van de volkstelling van 2014.

Bevolkingsontwikkeling van de gemeente Lagodechi
	1897	1922	1939	1959	1970	1979	1989	2002	2014	2020	2024
Gemeente Lagodechi	-	-	46.546	48.476	52.840	52.217	54.402	51.066	41.678	41.125	40.257
Lagodechi	-	1.523	3.198	6.924	8.329	8.514	9.517	6.875	5.918	5.714	5.614
Verantwoording data: Bevolkingsstatistiek Georgië 1897 tot heden.[12] Noot:[14]

De bevolking van Lagodechi bestond volgens de volkstelling van 2014 voor 71,5% uit Georgiërs. Bijna een kwart (23,0%) is Azerbeidzjaans, waarvan 96% in de Kabali dorpsgemeenschap woont, een viertal dorpen tien kilometer ten westen van de stad Lagodechi. Er wonen bijna 1000 Osseten (2,4%), geclusterd in een aantal dorpsgemeenschappen. Enkele dorpen kennen een Osseetse meerderheid. Verder wonen in de gemeente ruim 700 Russen (1,8%) en circa 350 Armeniërs (0,8%). Een opvallende maar kleine minderheid zijn de enkele tientallen Avaren in de stad Lagodechi. De Avaren zijn een Dagestaanse etnische bevolkingsgroep waarvan ruim 1000 in Georgië wonen, hoofdzakelijk in Kvareli (95%) en Lagodechi (5%).^[15]

De religieuze samenstelling volgt in grote lijnen de etnische. Verreweg de meeste inwoners zijn Georgisch-Orthodox (74,2%), gevolgd door de islam (23,2%). Andere geloofsgemeenschappen zijn in kleine aantallen aanwezig (minder dan 100).^[16]

De gemeente Lagodechi is administratief onderverdeeld in 14 gemeenschappen (თემი, temi) met in totaal 67 dorpen (სოფელი, sopeli). Er is één stad (ქალაქი, kalaki), het bestuurlijk centrum Lagodechi.^[1]

De gemeenteraad van Lagodechi (Georgisch: საკრებულო, sakreboelo) is het vertegenwoordigend orgaan dat elke vier jaar via een gemengd kiesstelsel wordt gekozen. Deze bestaat sinds 2021 uit 30 leden: 20 leden worden via een proportionele lijststem gekozen en 10 leden worden gekozen door middel van een districtenstelsel.^[17] In 2017 was de verhouding 15 proportioneel om 16 districtszetels.

Bij de gemeentelijke verkiezingen van oktober 2021 werd Dzjondo Mdivnisjvili van Georgische Droom met 70,1% van de stemmen herkozen tot burgemeester. De 10 districtszetels zijn naar kandidaten van Georgische Droom (8) en Verenigde Nationale Beweging (2) gegaan. De Georgische Droom behaalde de meeste proportionele stemmen (50,3%), gevolgd door Verenigde Nationale Beweging (36,0%) en Voor Georgië (5,5%). Zeven andere partijen haalden de kiesdrempel van 3% niet.^[18][19]

Er zijn in de gemeente een aantal bezienswaardigheden:

• Het Nationaal park Lagodechi is de belangrijkste bezienswaardigheid in de gemeente. Het natuurreservaat werd in 1912 onder Russische heerschappij opgericht en is daarmee het oudste in Georgië. Het ligt in de Grote Kaukasus meteen aan de noordkant van de stad Lagodechi. Sinds 2003 bestaat her uit twee afzonderlijke reservaten met een totale oppervlakte van ruim 240 km².^[22]
• Een curieus cultuur-historisch monument is te vinden in het dorpje Vardisoebani, waar de geheel van beton gebouwde 20e eeuwse Duitse Maria Hemelvaartskerk staat.^[23]

Lagodechi is met de rest van Kacheti en het land verbonden via de international route S5 Kacheti Highway (Tbilisi - Sagaredzjo - Bakoertsiche - Lagodechi) die naar de Azerbeidjzaanse grens leidt. Deze grensovergang vijf kilometer ten oosten van Lagodechi is de tweede belangrijkste met Azerbeidzjan, en zag in 2019 bijna 220.000 inkomende reizigers.^[24]

Een regionaal belangrijke hoofdweg aan de noordzijde van de Alazani is de nationale route Sh43 (Lagodechi - Kvareli - Achmeta - Tianeti. De Sh170 verbindt een cluster van dorpen en bedrijvigheid middenin de Alazanivallei met het gemeentelijk centrum Lagodechi en met Goerdzjaani aan de zuidkant van de vallei.

• (ka) Website gemeente Lagodechi

Zie de categorie Lagodekhi Municipality van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.