Żołądkoród południowoqueenslandzki

Rheobatrachus silus^[1]

Liem, 1973

Systematyka

Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

płazy

Rząd

płazy bezogonowe

Podrząd

Neobatrachia

Rodzina

żółwinkowate

Rodzaj

Rheobatrachus

Gatunek

żołądkoród południowoqueenslandzki

Kategoria zagrożenia (CKGZ)^[2]

wymarły

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Żołądkoród południowoqueenslandzki^[3], żaba gęborodna (Rheobatrachus silus) – gatunek wymarłego płaza bezogonowego z rodziny żółwinkowatych (Myobatrachidae). Występował w południowo-wschodnim Queenslandzie w Australii^[4]. Prawdopodobnie wyginął na początku lat 80. XX wieku, ponieważ od tego czasu, mimo poszukiwań, nie został stwierdzony^[2]. Przyczyną drastycznego spadku liczebności w ciągu kilku lat, a następnie wymarcia gatunku, była prawdopodobnie grzybicza choroba – chytridiomikoza^[2].

Na podstawie badań biochemicznych nie udało się ustalić szczegółowego drzewa ewolucyjnego żaby, prócz potwierdzenia tezy o bliskim spokrewnieniu z gatunkiem Rheobatrachus vitellinus^[5].

Rozród

Samice połykały zapłodnione jaja, które rozwijały się aż do przeobrażenia w żołądku. Rozwój młodych odbywał się w rejonie dna żołądka oraz bliższej części jego trzonu, sam żołądek natomiast wydłużał się na czas „ciąży”^[6]. Wydłużeniu towarzyszyło uczynienie cieńszą mięśniówki żołądka, włącznie z możliwym przerwaniem tejże, bez naruszenia podstawy z tkanki łącznej^[7]. W tym czasie żołądek nie produkował enzymów trawiennych – ich sekrecja była hamowana przez prostaglandynę PGE₂ produkowaną przez ciała rozwijających się młodych^[8]. Po przeobrażeniu młode osobniki wydostawały się przez jamę gębową. Pełny powrót żołądka do czynności trawiennych i sekrecyjnych, a także kształtu ogólnej cytoarchitektoniki narządu, dokonywał się w przeciągu 8 dni od wydostania się młodych^[6]^[7].

Samo wydostawanie się młodych także przebiega inaczej niż u innych gatunków – w pozostałych przypadkach, przełyk matki wykonując ruchy propulsywne, prowokuje wymioty, w wyniku których młode wydostają się z ciała matki. W przypadku jednak R. silus to młode inicjowały swoje wydostawanie się, a organizm matki pozostawał relatywnie bierny^[9].

Przypisy

↑ Rheobatrachus silus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c Rheobatrachus silus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ E. Keller, J.H. Reichholf, G. Steinbach: Leksykon Zwierząt: Gady i płazy. Warszawa: Świat Książki, 2003. ISBN 83-7311-873-X.
↑ Darrel Frost and The American Museum of Natural History: Rheobatrachus silus Liem, 1973. Amphibian Species of the World 6.0, an Online Reference. [dostęp 2014-07-11]. (ang.).
↑ Mark N.M.N. Hutchinson Mark N.M.N., Linda R.L.R. Maxson Linda R.L.R., Biochemical studies on the relationships of the Gastric-brooding Frogs, genus Rheobatrachus, „Amphibia-Reptilia”, 8 (1), 1987, s. 1–11, DOI: 10.1163/156853887X00018, ISSN 1568-5381 [zarchiwizowane z adresu 2018-02-21] (ang.).
↑ ^a ^b J.C.J.C. Fanning J.C.J.C., M.J.M.J. Tyler M.J.M.J., D.J.C.D.J.C. Shearman D.J.C.D.J.C., Converting a stomach to a uterus: The microscopic structure of the stomach of the gastric brooding frog Rheobatrachus silus, „Gastroenterology”, 82 (1), 1982, DOI: 10.1016/0016-5085(82)90124-X, ISSN 0016-5085 (ang.).
↑ ^a ^b I.L.I.L. Gibbins I.L.I.L., M.J.M.J. Tyler M.J.M.J., Changes in the organization and ultrastructure of smooth muscle cells in the stomach of the gastric brooding frog, Rheobatrachus silus, during brooding, „Cell and Tissue Research”, 231 (2), 1983, s. 451–456, DOI: 10.1007/BF00222194, ISSN 0302-766X (ang.).
↑ M.J.M.J. Tyler M.J.M.J. i inni, Inhibition of gastric acid secretion in the gastric brooding frog, Rheobatrachus silus, „Science”, 220 (4597), 1983, s. 609–610, DOI: 10.1126/science.6573024, ISSN 0036-8075, PMID: 6573024 (ang.).
↑ Oral birth of the young of the gastric brooding frog Rheobatrachus silus, „Animal Behaviour”, 29 (1), 1981, s. 280–282, DOI: 10.1016/S0003-3472(81)80175-3, ISSN 0003-3472 (ang.).