7 Batalion Straży Granicznej

7 Batalion Straży Granicznej – jednostka organizacyjna Straży Granicznej w II Rzeczypospolitej.

Wykonując postanowienia uchwały Rady Ministrów z 23 maja 1922 roku, Minister Spraw Wewnętrznych rozkazem z 9 listopada 1922 roku zmienił nazwę „Bataliony Celne” na „Straż Graniczną”^[1]. Wprowadził jednocześnie w formacji nową organizację wewnętrzną^[2]. 7 batalion celny przemianowany został na 7 batalion Straży Granicznej.

 Osobny artykuł: 7 batalion celny.

7 batalion Straży Granicznej funkcjonował w strukturze Komendy Powiatowej Straży Granicznej w Nieświeżu, a jego dowództwo stacjonowało w Oranach^[3]. W skład batalionu wchodziły cztery kompanie strzeleckie oraz jedna kompania karabinów maszynowych w liczbie 3 plutonów po 2 karabiny maszynowe na pluton^[4]. Dowódca batalionu posiadał uprawnienia dyscyplinarne dowódcy pułku. Cały skład osobowy batalionu obejmował etatowo 614 żołnierzy, w tym 14 oficerów^[5]. Z uwagi na eksterytorialne stacjonowanie, batalion odkomenderował oficera łącznikowego do starosty lidzkiego^[6].

W 1923 roku batalion przekazał swój odcinek oddziałom Policji Państwowej i został rozwiązany^[7].

W połowie listopada 1922 r., w celu wzmocnienia ochrony odcinka orańskiego, do Oran czasowo dyslokowany został 7. Batalion SG. 22 listopada oddziały batalionu przejęły ochronę odcinka 41. Batalionu SG od Oran do wsi Monczagiry z wartą na moście kolejowym nad rzeką Ułą. 7 Batalion SG nadal pozostawał w podległości służbowej Komendy Wojewódzkiej SG w Nowogródku^[8].

W trzeciej dekadzie października 1922 batalion przybył na teren województwa nowogródzkiego i obsadzał odcinek graniczny w powiecie lidzkim od rzeki Ula do rzeki Mereczanka^[9]. Batalion luzował Grupę Marcinkańce^[10] i placówki 41 batalionu Straży Granicznej^[11][8].

• 1 kompania pod dowództwem por. Franciszka Langera obsadziła odcinek od lewego skrzydła 4/15bSG na przecięciu toru kolejowego, droga prowadzącą z Bartel do Giedrojć (Gierajce?), aż po wieś Girażery. Długość jej odcinka wynosiła ok. 10 km.
• 2 kompania por. Jakuba Hęćko obsadziła odcinek od lewego skrzydła 1/7 bSG, od skrzyżowań dróg w odległości około 1 km od Miergażer. Lewym skrzydłem dochodziła do wsi Monczagiry w okolicach rzeki Uła. Na swoim prawym skrzydle współdziałała z kompanią 41 bSG
• 3 kompania i kompania karabinów maszynowych pozostawała „w rezerwie” przy dowództwie batalionu, a 4 kompania por. Władysława Kadowa stacjonowała w Zerwinach^[12].

7 batalion SG nadal pozostawał w podległości służbowej Komendy Wojewódzkiej SG w Nowogródku^[8].

W 1923 zlikwidowany został pas neutralny na granicy z Litwą. Komenda Wojewódzka Straży Granicznej w Wilnie 6 marca 1923 wydała zarządzenie które nakazywało nową obsadę granicy. 7 batalion Straży Granicznej miał oddać swój odcinek 15. i 43 batalionowi SG i objąć odcinek od granicy powiatu wileńskiego i święciańskiego na wysokości Spuska do jeziora Olany /wył./. Siedziba komendy batalionu w Podbrodziu^[13]. Odcinek batalionu należało podzielić na cztery pododcinki kompanijne^[13]:

• od północnej granicy powiatu wileńskiego do jeziora Prował /wył./ z siedzibą kompanii Baranowo.
• od jeziora Prował do Dubinka z m.p komendy kompanii w Orniantach.
• od jeziora Dubinka do Liczun /wył./ z siedzibą dowództwa kompanii w Kiejdanielach
• od Liczun do jeziora Olany /wył./ z siedzibą dowództwa w Giedrojcach

Wszystkie obiekty w Oranach 7 batalion miał przekazać 15 batalionowi SG^[14].

W kwietniu 1923 placówka nr 1 kompanii 3 Grzybice została przeniesiona do wsi Surgańce, a placówka nr 2 Orniany do wsi Szerajkiszki^[15]

Sąsiednie bataliony

• 41 batalion Straży Granicznej ⇔ 15 batalion Straży Granicznej − II 1923^[16]

Dowódcy batalionu

• Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
• Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
• Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4.
• Artur Ochał: Na litewskiej rubieży Brygada KOP Grodno (1929-1939). Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2017. ISBN 978-83-8098-148-5.
• Teresa Prengel-Boczkowska: Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Straż Graniczna (1922−1923)”. Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009.
• Jerzy Prochwicz, Zbigniew Kępa. ABC formacji granicznych II Rzeczypospolitej. „Problemy Ochrony Granic”. 24, 2003. Ketrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757. 
• Materiały dotyczące spraw dyslokacyjnych:przeniesienia siedzib komend, baonów Straży Granicznej , obszary odcinków granicznych, 1922–1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Szkice dyslokacyjne baonów Straży Granicznej 1922−1923. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Rozkazy organizacyjne Komendy Głównej Straży Granicznej 1922−1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.