Afroślepiec
| Tachyoryctes | |||
| Rüppell, 1835[1] | |||
 Afroślepiec wielkogłowy (T. macrocephalus) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | ssaki | ||
| Podgromada | żyworodne | ||
| Rząd | gryzonie | ||
| Podrząd | Supramyomorpha | ||
| Infrarząd | myszokształtne | ||
| Nadrodzina | myszowe | ||
| Rodzina | ślepcowate | ||
| Podrodzina | bambusowce | ||
| Plemię | afroślepce | ||
| Rodzaj | afroślepiec | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Bathyergus splendens Rüppell, 1835 | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Gatunki | |||
| |||
| |||
| |||
Afroślepiec[3] (Tachyoryctes) – rodzaj ssaka z podrodziny bambusowców (Rhizomyinae) w obrębie rodziny ślepcowatych (Spalacidae).
Zasięg występowania
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce (Etiopia, Somalia, Uganda, Kenia, Demokratyczna Republika Konga, Rwanda, Burundi i Tanzania)[4][5][6].
Morfologia
Długość ciała (bez ogona) 159–313 mm, długość ogona 40–95 mm; masa ciała 140–930 g[5][7].
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 1835 roku niemiecki przyrodnik Eduard Rüppell w publikacji własnego autorstwa poświęconej nowym kręgowcom należącym do fauny Abisynii[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) afroślepiec somalijski (T. splendens).
Etymologia
- Tachyoryctes: gr. ταχυς takhus ‘szybko’; ορυκτης oruktēs ‘kopacz’, od ορυσσω orussō ‘kopać’[8].
- Chrysomys: gr. χρυσος khrusos ‘złoto’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[9]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Bathyergus splendens Rüppell, 1835.
Podział systematyczny
Systematyka w obrębie Tachyoryctes jest kontrowersyjna; w zależności od autorów do rodzaju zalicza się jeden, siedem, dziesięć, dwanaście lub czternaście gatunków[4][6]; jednak dostępne dane nie potwierdzają żadnego zaproponowanego dotychczas podziału taksonomicznego dlatego zachodzi potrzeba dodatkowych badań[5][4][10]. W takim ujęciu do rodzaju należą dwa powszechnie uznawane gatunki[10][7][4]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[3] | Podgatunki[5][4][7] | Rozmieszczenie geograficzne[5][4][7] | Podstawowe wymiary[5][7][a] | Status IUCN[11] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | Tachyoryctes splendens | Rüppell, 1835 | afroślepiec somalijski | gatunek monotypowy | rozdzielone populacje w Afryce Wschodniej (Etiopia, północno-zachodnia Somalia, południowa Uganda, południowo-zachodnia Kenia, wschodnia Demokratyczna Republika Konga, Rwanda, Burundi i północna Tanzania) | DC: 15,9–27 cm DO: 4,9–9,5 cm MC: 140–330 g | LC |
 | Tachyoryctes macrocephalus | (Rüppell, 1842) | afroślepiec wielkogłowy | 2 podgatunki | Etiopia (alpejskie łąki w górach Bale (Oromia); stare zapisy na północy) | DC: 22–31 cm DO: 4–6,5 cm MC: 330–930 g | LC |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, EN – gatunek zagrożony.
Opisano również gatunki wymarłe[4]:
- Tachyoryctes konjiti Sabatier, 1982[12] (Etiopia; plejstocen)
- Tachyoryctes pliocaenicus Sabatier, 1978[13] (Etiopia; pliocen)
Uwagi
- ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała
Przypisy
- ↑ a b Säugethiere. W: E. Rüppell: Neue Wirbelthiere zu der Fauna von Abyssinien gehörig. Frankfurt am Main: S. Schmerber, 1835–1840, s. 35 (przypis). (niem.).
- ↑ J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. 150. (ang.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 231–232. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d e f g C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 328. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b c d e f R. Norris: Family Spalacidae (Muroid Mole-rats). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 136–137. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Tachyoryctes. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-02-08].
- ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 212. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 659.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 188.
- ↑ a b N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-01]. (ang.).
- ↑ Taxonomy: Tachyoryctes – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-21]. (ang.).
- ↑ M. Sabatier. Les rongeurs des sites pléistocènes de Melka-Kunturé, Ethiopie. „Abbay”. 11, s. 45–64, 1982. (fr.).
- ↑ M. Sabatier. Un nouveau Tachyoryctes (Mammalia, Rodentia) du bassin pliocène de Hadar (Ethiopie). „Geobios”. 11 (1), s. 96, 1978. DOI: 10.1016/S0016-6995(78)80022-9. (fr.).
Bibliografia
- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
- Britannica: animal/African-mole-rat
- SNL: rotrotter
