Aneta Borowik

Aneta Borowik z domu Gluzińska (ur. 11 sierpnia 1974) – polska historyk sztuki, doktor nauk humanistycznych^[1][2].

Prowadzi badania nad środowiskiem architektów, inżynierów i budowniczych związanych z Katowicami w okresie międzywojennym^[3].

Absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (1998, promotor prof. dr hab. Jacek Purchla); tamże doktorat nauk humanistycznych w zakresie nauk o sztuce (2008, promotor prof. dr hab. Jacek Purchla). Nauczyciel akademicki Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach^[1]. Autorka kilkudziesięciu publikacji w tym pięciu książek oraz kilkudziesięciu artykułów i rozdziałów w monografiach naukowych. W latach 2014–2015 kierowała Wojewódzkim Urzędem Ochrony Zabytków jako Zastępca, a następnie (od kwietnia do września 2015) jako Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach^[4]. 28 września 2018 w wyniku konkursu wygrała konkurs na stanowisko Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, na które została powołana w dniu 5 listopada 2018 roku^[5]. Funkcję tę pełniła do 2 lutego 2019 r. – 19 stycznia złożyła rezygnację przyjętą przez wojewodę małopolskiego Piotra Ćwika^[6].

Zatrudniona kolejno jako asystent (2008–2009) oraz adiunkt (od 2010) w Zakładzie Historii Sztuki (od 2020 r. – Instytut Nauk o Sztuce^[7]) Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach^[8].

Stypendystka funduszu Karola Estreichera (1997)^[1], laureatka nagrody Rektora UŚ za osiągnięcia naukowe (2012).

W latach 1994–1995 uczestniczyła w akcji dokumentacji kościołów rzymskokatolickich na Ukrainie. Od 2001 do 2002 r. realizowała projekt badawczy „Architektura neobarokowa historycznego obszaru Galicji w XIX i XX w.”^[1] finansowany przez Komitet Badań Naukowych, w latach 2014-2019 kierowała projektem badawczym „Architektura i urbanistyka lat 60. i 70. XX w. na terenie Górnego Śląska i Zagłębia. Forma, ideologia, wpływy, waloryzacja” finansowanym przez Narodowe Centrum Nauki. Brała udział w projektach badawczych: „Architektura Galicji w XIX wieku” (kierownik prof. Jacek Purchla), „Między Centrum a Prowincją. Opracowanie dzieł Lwowskiej Szkoły Architektonicznej” (kierownik prof. Jakub Lewicki)^[9] oraz „Twórcy Śląskiej Architektury” (kierownik prof. Jan Malicki)^[10]. Współpracowała z Instytutem Architektury w Krakowie przy katalogu wystawy „Adolf Szyszko-Bohusz reakcyjny modernista”^[11] oraz opracowaniu części merytorycznej Krakowskiego szlaku modernizmu^[12], z Instytutem Dokumentacji Architektury Biblioteki Ślaskiej w Katowicach^[13]. Razem z Fundacją Dom Modernisty^[14] współtworzyła dwie wystawy: "Ulica Bankowa – wczoraj i dziś" (2020) (link do wystawy: https://www.sbc.org.pl/publication/473149)^[15][16] oraz "Torkat – 90 lat historii" (2019)^[17][18].

Pełniła funkcję ekspercką w ramach współpracy ze Śląskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Katowicach, Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie, Regionalnym Instytutem Dziedzictwa w Katowicach oraz Komitetem nagrody Europa Nostra. Pełniła również funkcję Przewodniczącej Rady Programowo-Biznesowej w Zakładzie Historii Sztuki Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Prowadzi działalność w zakresie popularyzacji dziedzictwa kulturowego Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego (m.in. wykłady dla muzeów, domów kultury, Uniwersytetu Trzeciego Wieku, Akademii Dziedzictwa Międzynarodowego Centrum Kultury)^[19][20][21]. Podejmuje działania na rzecz ochrony zabytków regionu^[22].

Członek: Komisji Historycznej Polskiej Akademii Nauk Oddział w Katowicach^[23], Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Studenckiego Koła Naukowego Historyków Sztuki Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (członkostwo honorowe), Komisji egzaminacyjnej wojewódzkich eliminacji olimpiady z historii sztuki, Rady Śląskiego Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach (2014-2015), Rady Programowej Fundacji „Napraw sobie miasto” (2012-2014)^[24].

Pełni funkcję opiekuna praktyk zawodowych w Zakładzie Historii Sztuki Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W 2018 roku wygrała konkurs na stanowisko Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków^[25]. Funkcję tę pełniła od 5 listopada 2018 do 2 lutego 2019. Zastąpiła ją Monika Bogdanowska^[26].

• „New Katowice. The form and ideology of the Polish post-war architecture based on the example of Katowice (1945-1980), Neriton, Warszawa 2021.
• Park Śląski w Chorzowie. Projekty i realizacje z lat 1950-1980, Neriton, Warszawa 2020, linki do książki: https://sbc.org.pl/dlibra/publication/478686/edition/448629/, http://archiv.ub.uni-heidelberg.de/artdok/7181^[27].
• Nowe Katowice. Forma i ideologia polskiej architektury powojennej na przykładzie Katowic (1945-1980), Neriton, Katowice 2019^[28][29].
• Słownik architektów, inżynierów i budowniczych związanych z Katowicami w okresie międzywojennym; Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, I wyd.: Katowice 2012, II wyd.: Katowice 2017 (link do publikacji: https://www.sbc.org.pl/publication/78544)^[30].
• Dzieje, architektura oraz twórcy Zakładu OO. Jezuitów w Chyrowie. Twórczość Edgara Kovatsa oraz Antoniego Łuszczkiewicza na tle epoki, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Katowice 2012 (link do publikacji: https://sbc.org.pl/dlibra/publication/389737)^[1][31].
• Idea i racjonalizm w architekturze sakralnej Henryka Buszki i Aleksandra Franty, „Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio” 2020, nr 4, s. 86-102. Link do publikacji: https://doi.org/10.34766/fetr.v44i4.425.
• Teoria formy architektonicznej Juliusza Żórawskiego i jego uczniów na tle koncepcji psychologii postaci wypracowanych w Bauhausie / The Theory of Architectural Form by Juliusz Żórawski and His Students in the Context of the Gestalt Psychology Concepts Developed in the Bauhaus, „Sztuka i Dokumentacja” 2020, s. 121-139 (link do publikacji: http://www.journal.doc.art.pl/archiwalne.html).