Asynema
Asyneuma amplexicaule | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | astropodobne | ||
Rząd | astrowce | ||
Rodzina | dzwonkowate | ||
Rodzaj | asynema | ||
Nazwa systematyczna | |||
Asyneuma Grisebach et Schenk Arch. Naturgesch. 18: 335. 1852[3] | |||
Typ nomenklatoryczny | |||
A. canescens (Waldstein et Kitaibel) Grisebach et Schenk[3] | |||
Synonimy | |||
| |||
|
Asynema[6] (Asyneuma Griseb. & Schenk) – rodzaj roślin z rodziny dzwonkowatych. Obejmuje ok. 30 gatunków[7][8][5]. Rośliny te występują głównie w zachodniej Azji (15 gatunków w Turcji)[9], poza tym w południowej i wschodniej Europie[9][7], północnej Afryce[5], trzy gatunki rosną we wschodniej Azji[5]. Rośliny te rosną w różnych siedliskach – w zaroślach i lasach, na stepach, na stokach i urwiskach skalistych[9].
Pojedyncze gatunki o większych kwiatach i nisko rosnące gatunki górskie bywają uprawiane jako rośliny ozdobne[9].
Morfologia
- Pokrój
- Byliny i rośliny dwuletnie[9], z tęgim korzeniem palowym[5] i łodygą wzniesioną, osiągającą zwykle do 1,2 m wysokości[9].
- Liście
- Skrętoległe[5][9], czasem różyczkowato przy ziemi skupione[10].
- Kwiaty
- Wyrastają pojedynczo lub częściej po kilka na szypułkach, rzadko siedzące, w wierzchotkach, które skupione w górnej części pędu tworzą kwiatostan złożony w formie nibykłosa lub nibygrona[10]. Kielich składa się z 5 wolnych działek, bez łatek między nimi[10][9]. Korona w kolorze niebieskim do fioletowego[9], z łatkami równowąskimi, niemal do nasady rozciętymi[10][9]. Pręcików jest 5. Ich nitki są wolne, spłaszczone i orzęsione[10]. Zalążnia jest dolna, trzykrotna, z licznymi zalążkami[10][9], w górze owłosiona[5]. Pojedyncza szyjka słupka długa, zwieńczona jest trzema (rzadko dwiema lub pięcioma), krótkimi, zawijającymi się i brodawkowatymi znamionami[10][9][5].
- Owoce
- Wąskie i długie torebki z licznymi nasionami, otwierające się trzema podłużnymi otworami w górnej części[9], rzadziej w środkowej lub dolnej[10].
Systematyka
- Pozycja systematyczna
Rodzaj w obrębie rodziny dzwonkowatych Campanulaceae klasyfikowany jest do podrodziny Campanuloideae[4].
- Asyneuma amplexicaule (Willd.) Hand.-Mazz.
- Asyneuma anthericoides (Janka) Bornm.
- Asyneuma argutum (Regel) Bornm.
- Asyneuma babadaghense Yildiz & Kit Tan
- Asyneuma campanuloides (M.Bieb. ex Sims) Bornm.
- Asyneuma canescens (Waldst. & Kit.) Griseb. & Schenk – asynema szarawa
- Asyneuma chinense D.Y.Hong
- Asyneuma compactum Damboldt
- Asyneuma davisianum Yildiz & Kit Tan
- Asyneuma ekimianum Kit Tan & Yildiz
- Asyneuma filipes (Nábelek) Damboldt
- Asyneuma fulgens (Wall.) Briq.
- Asyneuma giganteum (Boiss.) Bornm.
- Asyneuma ilgazense Yildiz & Kit Tan
- Asyneuma isauricum Contandr., Quézel & Pamukç.
- Asyneuma japonicum (Miq.) Briq.
- Asyneuma junceum Parolly
- Asyneuma limonifolium (L.) Janch. – asynema zatrwianolistna
- Asyneuma linifolium (Boiss. & Heldr.) Bornm.
- Asyneuma lobelioides (Willd.) Hand.-Mazz.
- Asyneuma lycium (Boiss.) Bornm.
- Asyneuma macrodon (Boiss. & Hausskn.) Bornm.
- Asyneuma michauxioides (Boiss.) Damboldt
- Asyneuma persicum (A.DC.) Bornm.
- Asyneuma pulchellum (Fisch. & C.A.Mey.) Bornm.
- Asyneuma pulvinatum P.H.Davis
- Asyneuma rigidum (Willd.) Grossh.
- Asyneuma thomsonii (C.B.Clarke) Bornm.
- Asyneuma trichostegium (Boiss.) Bornm.
- Asyneuma virgatum (Labill.) Bornm.
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-07-12] (ang.).
- ↑ a b c Asyneuma. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-07-12].
- ↑ a b c Genus: Asyneuma Griseb. & Schenk. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-07-12].
- ↑ a b c d e f g h i j Deyuan Hong; Thomas G. Lammers: Asyneuma Grisebach & Schenk. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2019-07-12].
- ↑ a b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 35. ISBN 978-83-925110-5-2.
- ↑ a b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 85, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ a b Asyneuma. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-07-12].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 328. ISBN 0-333-74890-5.
- ↑ a b c d e f g h Bogumił Pawłowski, Jasiewicz Adam (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. XII. Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 92.