Brodziec paczulka
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | astropodobne | ||
Rząd | jasnotowce | ||
Rodzina | jasnotowate | ||
Rodzaj | brodziec | ||
Gatunek | brodziec paczulka | ||
Nazwa systematyczna | |||
Pogostemon cablin (Blanco) Benth. A. L. P. P. de Candolle, Prodr. 12:156. 1848 | |||
Synonimy | |||
| |||
|
Brodziec paczulka, paczulka wonna, paczulka[4] (Pogostemon cablin) – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych. Nazwa "paczuli" pochodzi z języka tamilskiego, od பச்சை paććai (zielony) i இலை ilai (liść). Paczuli pochodzi z tropikalnego obszaru Azji (od Filipin poprzez Archipelag Malajski i Półwysep Indochiński po Indie)[4][3]. Gatunek uprawiany jest poza tym na Karaibach i w zachodniej Afryce. W klimacie umiarkowanym uprawiany bywa w szklarniach[4].
Morfologia
- Pokrój
- Bylina lub półkrzew osiągający 1 m wysokości.
- Liście
- Jajowatotrójkątna, ząbkowana, owłosiona i ogruczolona blaszka.
- Kwiaty
- Niewielkie, białe lub biało-różowe, zebrane w nibyokółkach w szczytowe nibygrona[4].
Zastosowanie
- Roślina kosmetyczna – dostarcza olejku paczulowego, podobnie jak szereg innych gatunków z tego rodzaju (Pogostemon cablin, P. commosum, P. hortensis, P. heyneasus oraz P. plectranthoides). Za najlepszy uważany jest olejek właśnie z paczulki. Olejek wytwarzany jest metodą tzw. destylacji parowej. Jest utrwalaczem zapachów, dodającym świeżości perfumom i zwiększającym percepcję innych składników[5]. Ma barwę żółtą lub zieloną o zapachu piżmowo-kamforowym. Roślina była szczególnie popularna w XIX wieku, kiedy też przekładano jej suszonymi pędami czystą bieliznę, w celu jej aromatyzowania i odstraszania moli[4].
- Składnik środków odstraszających owady[6];
- W Indiach, Japonii i Malezji bywa stosowany jako antidotum na ukąszenia węży;
- W tradycyjnej medycynie azjatyckiej jest stosowana jako środek relaksujący, przeciw bólom głowy, brzucha i biegunkom. Również popularny środek w aromaterapii.
Znaczenie w hinduizmie
Paczulka według ruchu Hare Kryszna jest zamieszkiwana przez Krysznę[7].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).
- ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-07-20].
- ↑ a b c d e Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003. ISBN 83-214-1305-6.
- ↑ Bohumír. Hlava: Rośliny kosmetyczne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1984, s. 172. ISBN 83-09-00765-5.
- ↑ Phytotherapy Research 2005, vol 19, pp 303–9.
- ↑ #1031906 [online], www.organicthailand.com [dostęp 2017-11-22] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-05] .
- БРЭ: 2708125
Identyfikatory zewnętrzne:
- EoL: 483839
- Flora of China: 200020033
- GBIF: 2926672
- identyfikator iNaturalist: 277910
- IPNI: 454827-1
- ITIS: 506020
- NCBI: 28511
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-162094
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:454827-1
- identyfikator Tropicos: 17602322
- USDA PLANTS: POCA42
- CoL: 77SKL