Centrophorus

Centrophorus
Müller & Henle, 1837[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – kewaczo (C. granulosus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

chrzęstnoszkieletowe

Podgromada

spodouste

Rząd

koleniokształtne

Rodzina

Centrophoridae

Rodzaj

Centrophorus

Typ nomenklatoryczny

Squalus granulosus Bloch & Schneider, 1801

Synonimy
  • Lepidorhinus Bonaparte, 1838[2]
  • Entoxychirus Gill, 1863[3]
  • Machephilus J.Y. Johnson, 1868[4]
  • Atractophorus Gilchrist, 1922[5]
  • Somnispinax Whitley, 1940[6]
  • Gaboa Whitley, 1940[6]
  • Encheiridiodon Smith, 1967[7]
  • Pseudocentrophorus Chu, Meng & Liu, 1981[8]
Gatunki

13 gatunków – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Centrophorus – rodzaj ryb koleniokształtnych z rodziny Centrophoridae.

Zasięg występowania

Ocean Indyjski, Ocean Atlantycki i Ocean Spokojny – głębokie wody strefy tropikalnej i umiarkowanej[9].

Morfologia

Długość ciała do 170 cm; masa ciała (największa opublikowana) do 7,3 kg[9].

Systematyka

Rodzaj zdefiniowała w 1837 roku para niemieckich ichtiologów Johannes Peter Müller i Jakob Henle w artykule poświęconym opisowi rodzajów rekinów i płaszczek opublikowanym w czasopiśmie Bericht über die zur Bekanntmachung geeigneten Verhandlungen der Königlichen Preussischen Akademie der Wissenschaften zu Berlin[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) kewaczo (C. granulosus).

Etymologia

  • Centrophorus: gr. κεντρον kentron ‘ostry koniec, kolec’[10]; -φορος -phoros ‘dźwigający’, od φερω pherō ‘nosić’[11].
  • Lepidorhinus: gr. λεπις lepis, λεπιδος lepidos ‘łuska, płytka’, od λεπω lepō ‘łuszczyć’[12]; ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos, pysk’[13]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Squalus squamosus Bonnaterre, 1788.
  • Entoxychirus: gr. εντος entos ‘wewnątrz’[14]; οξυς oxus ‘ostry, spiczasty’[15]; χειρ kheir, χειρος kheiros ‘dłoń, ręka’[16]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Squalus uyato Rafinesque, 1810.
  • Machephilus: gr. μαχη makhē ‘walka, bitwa’[17]; φιλος philos ‘miłośnik’, od φιλεω phileō ‘kochać’[18]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Machephilus dumerili Johnson, 1868 (= Squalus squamosus Bonnaterre, 1788).
  • Atractophorus: gr. ατρακτος atraktos ‘wrzeciono, strzała’[19]; -φορος -phoros ‘dźwigający’, od φερω pherō ‘nosić’[11]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Atractophorus armatus Gilchrist, 1922 (= Centrophorus moluccensis Bleeker, 1860).
  • Somnispinax: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Somniosus Lesueur, 1818 oraz Spinax Cuvier, 1816[6]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Centrophorus nilsoni Thompson, 1930 (= Squalus squamosus Bonnaterre, 1788).
  • Gaboa: Gabo Island, wschodnia Wiktoria, Australia[6]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Centrophorus harrissoni McCulloch, 1915.
  • Encheiridiodon: gr. εγχειριδιον enkheiridion ‘sztylet’; οδους odous, οδοντος odontos ‘ząb’[7]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Encheiridiodon hendersoni Smith, 1967 (= Squalus squamosus Bonnaterre, 1788).
  • Pseudocentrophorus: gr. ψευδος pseudos ‘fałszywy’[20]; rodzaj Centrophorus Müller & Henle, 1837. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Pseudocentrophorus isodon Chu, Meng & Liu, 1981.

Podział systematyczny

Gatunki zaliczane do tego rodzaju[21][9]:

  • Centrophorus atromarginatus Garman, 1913
  • Centrophorus granulosus (Bloch & Schneider, 1801) – kewaczo[22]
  • Centrophorus harrissoni McCulloch, 1915
  • Centrophorus isodon (Chu, Meng & Liu, 1981)
  • Centrophorus lesliei White, Ebert & Naylor, 2017
  • Centrophorus longipinnis White, Ebert & Naylor, 2017
  • Centrophorus lusitanicus Barbosa du Bocage & de Brito Capello, 1864
  • Centrophorus moluccensis Bleeker, 1860
  • Centrophorus seychellorum Baranes, 2003
  • Centrophorus squamosus (Bonnaterre, 1788) – koleń czerwony[23]
  • Centrophorus tessellatus Garman, 1906
  • Centrophorus uyato (Rafinesque, 1810) – gelba[22]
  • Centrophorus westraliensis White, Ebert & Compagno, 2008

Przypisy

  1. ↑ a b J.P. Müller & F.G.J. Henle. Über die Gattungen der Haifische und Rochen nach einer von ihm mit Hrn. Henle unternommenen gemeinschaftlichen Arbeit über die Naturgeschichte der Knorpelfische. „Bericht über die zur Bekanntmachung geeigneten Verhandlungen der Königlichen Preussischen Akademie der Wissenschaften zu Berlin”. 2 (Zwaiter Jahrgang 1837), s. 115, 1837. (niem.). 
  2. ↑ Ch.-L. Bonaparte. Selachorum tabula analytica. „Nuovi Annali delle Scienze Naturali”. 2, s. 207, 1838. (łac.). 
  3. ↑ T.N. Gill. On the classification of the families and genera of the Squali of California. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 13, s. 496, 498, 1863. (ang.). 
  4. ↑ J.Y. Johnson. Description of a new genus of Spinacidae, founded upon a shark obtained at Madeira. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1867 (3), s. 713, 1868. (ang.). 
  5. ↑ J.D.F. Gilchrist: Deep-sea fishes procured by the S.S. "Pickle". Cz. 2. Capetown: Cape Times, 1922, s. 48, seria: Report Fisheries and Marine Biological Survey, Union of South Africa Rep. (ang.).
  6. ↑ a b c d G.P. Whitley: The fishes of Australia. Cz. 1: The sharks, rays, devil-fish, and other primitive fishes of Australia and New Zealand. Sydney: oyal Zoological Society of New South Wales, 1940, s. 140. (ang.).
  7. ↑ a b J.L.B. Smith. A new squalid shark from South Africa with notes on the rare Atractophorus armatus Gilchrist. „Occasional Papers of the Department of Ichthyology, Rhodes University”. 11, s. 128, 1967. (ang.). 
  8. ↑ Y.-T. Chu, C.-W. Meng & J.-X. Liu. Description of a new genus and a new species of Squalidae of China. „Acta Zootaxonomica Sinica”. 6 (1), s. 100, 102, 1981. (chiń.). 
  9. ↑ a b c R. Froese & D. Pauly: Centrophorus. FishBase (ver. (02/2024)). [dostęp 2024-03-22]. (ang.).
  10. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 50.
  11. ↑ a b Jaeger 1959 ↓, s. 194.
  12. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 139.
  13. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 221.
  14. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 93.
  15. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 179.
  16. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 54.
  17. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 147.
  18. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 193.
  19. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 30.
  20. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 210.
  21. ↑ RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., Richard van derR. Laan Richard van derR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 5 marca 2024 [dostęp 2024-03-22]  (ang.).
  22. ↑ a b Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.
  23. ↑ Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.

Bibliografia

  • E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).
  • J9U: 987007284964205171
Identyfikatory zewnętrzne:
  • EoL: 46560154
  • GBIF: 2420928
  • identyfikator iNaturalist: 87286
  • ITIS: 160632
  • NCBI: 212736
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 34538
  • CoL: 62K6N