Cyryl Pejczinowicz
| Igumen | |||
 | |||
| Kraj działania | |||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | ok. 1770 | ||
| Data i miejsce śmierci | 1845 | ||
| Przełożony monasteru Leszok | |||
| Okres sprawowania | 1817–1845 | ||
| Wyznanie | prawosławne | ||
| Kościół | |||
| Śluby zakonne | XVIII w. | ||
| Diakonat | XVIII w. | ||
| Prezbiterat | XVIII w. | ||
| |||
Cyryl Pejczinowicz (mac. Кирил Пејчиновиќ, bułg. Кирил Пейчинович; ur. ok. 1770 w Tearce, zm. 1845 w monasterze Leszok[1]) – bułgarski mnich prawosławny, odnowiciel życia monastycznego w monasterze Leszok, pisarz, działacz odrodzenia narodowego Słowian macedońskich, wpisującego się w nurt bułgarskiego odrodzenia narodowego.
Życiorys
Był synem chłopa Pejczina. Ukończył szkołę przy monasterze Leszok, następnie uczył się w monasterze Przeczystej Bogurodzicy w Kiczewie. Tam został postrzyżony na mnicha, przyjmując imię zakonne Cyryl, a następnie przyjął święcenia kapłańskie. Zamierzał podjąć pracę duszpasterską w cerkwi w Tetowie, jednak nie otrzymał na to zgody, toteż udał się do monasteru Marka[2].
Po dziesięciu latach życia w monasterze Marka hieromnich Cyryl został z niego wypędzony przez duchownych greckich. Udał się wówczas na Athos, a następnie w 1817[3] powrócił do zniszczonego monasteru Leszok. Uzyskał zgodę władz tureckich na jego odnowienie i został jego przełożonym z godnością igumena. Kierowany przez niego klasztor stał się ważnym ośrodkiem kultury i oświaty w Macedonii[2]. Cyryl założył przy monasterze bibliotekę i ponownie otworzył szkołę[4].
Igumen Cyryl pisał opowiadania o charakterze moralizatorsko-religijnym, opisujące życie macedońskiej wsi. Tworzył w miejscowym dialekcie; inspiracją dla niego była działalność Sofroniusza, metropolity wraczańskiego[1]. Język, którym się posługiwał, nazywał „ludowym bułgarskim”, "prostym bułgarskim z Dolnej Mezji"[5] lub po prostu „prostym”, dla odróżnienia od liturgicznego cerkiewnosłowiańskiego. W 1816 w Budapeszcie wydany został zbiór jego modlitw i opowiadań pt. Zwierciadło (oryg. Огледало)[6]. Cyryl jest również autorem żywota księcia Łazarza Hrebeljanovicia, zbioru Utieszenije griesznym i krótkich wspomnień; sam również ułożył swoje wierszowane epitafium[3]. Jego twórczość wpisywała się w pierwszą fazę odrodzenia kulturalnego Słowian macedońskich, które z uwagi na bliskość etniczną, językową i wspólną tradycję religijną było w tym okresie częścią bułgarskiego odrodzenia narodowego[1][a].
Zmarł w monasterze Leszok i tam został pochowany[3].
25 marca 2022 r. Macedoński Kościół Prawosławny kanonizował Cyryla jako świętego mnicha. Od nazwy klasztoru, z którym był związany, nadano mu również przydomek Leszocki, z Leszoku. Dniem wspomnienia Cyryla został wyznaczony 25 marca[7].
Uwagi
- ↑ Zdecydowana odrębność ruchu macedońskiego zaistniała, według Ireny Stawowy-Kawki, po powstaniu Egzarchatu Bułgarskiego w 1872, odkąd działacze bułgarscy próbowali narzucić własną tożsamość i dominację słowiańskiej inteligencji macedońskiej. W rezultacie dotychczasowe wspólne działania (przeciwko dominacji tureckiej i próbom hellenizacji) ustąpiły miejsca rywalizacji. Por. I. Stawowy-Kawka: Historia Macedonii. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2000, s. 137. ISBN 83-04-04549-4.
Przypisy
- ↑ a b c J. Skowronek, M. Tanty, T. Wasilewski, Słowianie południowi i zachodni. VI–XX wiek, Książka i Wiedza, Warszawa 2005, s. 230.
- ↑ a b Кирил Пејчиновиќ(1771–1845). [dostęp 2015-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-22)].
- ↑ a b c Kiril Pejcinovic (1771–1845)
- ↑ B. Dimitrow, Byłgarskata christijanska ciwilizacija i byłgarskite manastiri, Fondacija KOM, ISBN 9789548745024, s. 129.
- ↑ J.J. Pettifer J.J., The New Macedonian Question, Springer, 19 maja 1999, ISBN 978-0-230-53579-4 [dostęp 2022-04-02] (ang.).
- ↑ Ch. Kostow, Contested Ethnic Identity: The Case of Macedonian Immigrants in Toronto, 1900–1996, Peter Lang 2010, s. 58.
- ↑ Кирил Лешочки прогласен за светец, ќе се празнува на 25 март [online], Нова Македонија, 16 października 2022 [dostęp 2024-04-30] (mac.).
