Czesław Gerula
major | |
Data i miejsce urodzenia | 20 marca 1908 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 3 lipca 2003 |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne | Wojsko Polskie |
Jednostki | |
Stanowiska | lekarz medycyny |
Główne wojny i bitwy | kampania wrześniowa |
Odznaczenia | |
Czesław Jan Ludwik Gerula (ur. 20 marca 1908 w Tarnobrzegu, zm. 3 lipca 2003 w Warszawie) – major Wojska Polskiego, lekarz medycyny.
Życiorys
Dzieciństwo i edukacja
Syn Ludwika Geruli, pochodzącego z okolic Dynowa galicyjskiego urzędnika skarbowego, komendanta komory celnej w Sandomierzu i Franciszki Strugały z Dzikowa, której przodkowie byli od lat związani z pracą w dobrach Tarnowskich. Najstarszy z sześciorga rodzeństwa. Harcerz, w latach 1925–1927 pełni funkcję drużynowego drużyny harcerskiej im. Henryka Dąbrowskiego w Tarnobrzegu[1][2]. Studiował na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego[3]. W 1934 r. uzyskuje dyplom lekarza. Pierwszy lekarski staż odbywa w Szpitalu Powiatowym w Tarnobrzegu.
Wojsko Polskie
W latach 1933–1934 odbywa przeszkolenie wojskowe w Szkole Podchorążych Rezerwy Sanitarnych w Warszawie uzyskując stopień sierżanta podchorążego, dalszą część służby wojskowej odbywa w Dęblinie w 15 pułku piechoty w charakterze młodszego lekarza pułku. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 i 25. lokatą w korpusie oficerów rezerwy sanitarnych[4]. Z dniem 19 maja 1936 został przemianowany na oficera zawodowego w stopniu podporucznika ze starszeństwem z dniem 1 maja 1935 i 9. lokatą w korpusie oficerów sanitarnych[5] oraz przydzielony do 14 pułku ułanów jazłowieckich we Lwowie, a następnie odkomenderowany do 40 pułku piechoty w tym samym garnizonie. Jest młodszym lekarzem pułkowym, pracuje w 6 Szpitalu Okręgowym oraz w cywilnej służbie zdrowia, między innymi jako lekarz zakładowy w fabryce wódek Baczewskiego. W grudniu 1936 r. dostał rozkaz przeniesienia do 3 pułku szwoleżerów mazowieckich w Suwałkach[6]. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1937 i 37. lokatą w korpusie oficerów zdrowia, grupa lekarzy[7].
II wojna światowa
1 września wyrusza jako lekarz pułkowy na szlak wojenny Suwalskiej Brygady Kawalerii. W nocy z 12 na 13 września bierze udział w bitwie pod Olszewem, największej bitwie 3 pułku szwoleżerów w kampanii wrześniowej. Po tej bitwie dowódca pułku pułkownik Edward Milewski wystąpił o odznaczenie go Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari. „Por. lek. Gerula Czesław w bitwie pod Olszewem pomimo morderczego ognia ewakuuje większość rannych, przy czym osobiście chodzi po opłotkach i zakamarkach, wyszukując rannych”[8]. Po zgrupowaniu w Białowieży pułk w ramach Dywizji Kawalerii „Zaza” gen. Podhorskiego kieruje się na południe, gdzie bierze udział w ostatnich bitwach kampanii wrześniowej Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” generała Kleeberga pod Kockiem i Wolą Gułowską.
Po kapitulacji zostaje osadzony w obozie przejściowym w Kielcach. Mimo że jest oficerem zawodowym, udaje mu się uniknąć niewoli. W kwietniu 1940 r. bierze ślub w kościele św. Zbawiciela w Warszawie z Krystyną Zofią Muszyńską, rodowitą warszawianką, którą poznał jeszcze w Suwałkach. Razem przenoszą się do Góry Kalwarii. Wstępuje do Armii Krajowej – nosi pseudonim „Witeź”. Pełni funkcję lekarza w batalionie AK Okręgu Grójec.
Okres powojenny
Po wyzwoleniu udaje się na Śląsk, mieszka i pracuje w Stolarzowicach, a potem w Zabrzu. Ukrywa przeszłość przedwojennego oficera zawodowego i żołnierza AK. Przenosi się do Skoczowa, gdzie mieszka przez kolejnych 18 lat. Pełni wiele funkcji społecznych, kieruje Przychodnią Rejonową i Przeciwgruźliczą[9], robi specjalizację z radiologii. Jest lekarzem sądowym powiatu cieszyńskiego[10] i rzecznikiem dobra służby zdrowia w Katowicach. W 1968 r. przenosi się do Warszawy, pracuje w Szpitalu i Sanatorium Przeciwgruźliczym w Otwocku oraz Państwowym Domu Pomocy Społecznej w Górze Kalwarii. Kończy pracę jako lekarz w wieku 82 lat. Angażuje się jako organizator pułkowych uroczystości i współpracuje przy tworzeniu Szwadronu Honorowego 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich. 25 października 1995 roku zostaje awansowany na stopień kapitana, a 27 października 2000 roku na stopień majora[11].
Zmarł w Warszawie 3 lipca 2003, został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim.
Rodzina
Jego żoną była Krystyna Zofia Muszyńska (1918–2006). Mieli 2 synów. Jednym z jego braci był Stanisław Gerula (1914–1979), członek Białych Kurierów, bramkarz Wisły Kraków, Junaka Drohobycz, 2 Korpusu i klubów angielskich.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 12445[12]
- Krzyż Walecznych
- Krzyż Kampanii Wrześniowej
- Krzyż Partyzancki
- Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939"
- Medal za Warszawę 1939–1945
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
- Medal 40-lecia Polski Ludowej
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Odznaka honorowa „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”
Przypisy
- ↑ "Tarnobrzeskie zeszyty historyczne Nr 5", Adam F. Baran, s. 6, Wydawnictwo Samorządowe w Tarnobrzegu, 1993
- ↑ "Z dziejów harcerstwa tarnobrzeskiego", 1912-1949" , Adam F. Baran, s. 27, Wyd. Nakł. Autora, 1995
- ↑ "Tarnobrzeskie rody", Tadeusz Zych, s. 64, Tarnobrzeg 2012, ISBN 978-83-62592-49-4
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 130.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 279.
- ↑ "Acta Universitatis Nicolai Copernici: Historia, Wydania 21-23", s. 112, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 1986
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 415.
- ↑ "3. Pułk Szwoleżerów Mazowieckich im. płk. Jana Kozietulskiego 1920-1939", Krzysztof Skłodowski, s. 166, Muzeum Okręgowe w Suwałkach, 2004, ISBN 83-914134-4-6
- ↑ "Dzieje Skoczowa od zarania do współczesności", Edward Biszorski, s. 108, Edward Biszorski, 1993
- ↑ "Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach Nr.2", 29 lutego 1960, str.14, http://sbc.org.pl/Content/206567/iv4407-1960-02-0001.pdf
- ↑ Szwedo 2013 ↓, s. 84.
- ↑ ŁukomskiŁ. G. ŁukomskiŁ., PolakP. B. PolakP., SuchcitzS. A. SuchcitzS., Kawalerowie Virtuti Militari 1792 - 1945, Koszalin 1997, s. 411 .
Bibliografia
- Adam F. Baran: Tarnobrzeskie zeszyty historyczne Nr 5. Tarnobrzeg: Wydawnictwo Samorządowe w Tarnobrzegu, 1993.
- Adam F. Baran: Z dziejów harcerstwa tarnobrzeskiego. Tarnobrzeg: Wydano Nakładem Autora, 1995.
- Tadeusz Zych: Tarnobrzeskie rody. Tarnobrzeg: Neiko Print & Publishing, 2012. ISBN 978-83-62592-49-4.
- Krzysztof Skłodowski: 3. Pułk Szwoleżerów Mazowieckich im. płk. Jana Kozietulskiego 1920-1939. Suwałki: Muzeum Okręgowe w Suwałkach, 2004. ISBN 83-914134-4-6.
- Adam Dobroński: Olszewo, Wrzesień 1939 r. utrwalenie historycznej pamięci. Brańsk: Urząd Gminy Brańsk, 2016. ISBN 978-83935136-6-6.
- Czesław Liszewski: W marszu i w walce. Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1990.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
- Bogusław Szwedo: Wpisani w historię miasta : Tarnobrzeski Słownik Biograficzny. T. 1. Tarnobrzeg: Wydawnictwo ARMORYKA, 2013. ISBN 978-83-7950-071-0.