Czynnik Pogsona

Czynnik Pogsona – wielkość określająca stosunek oświetleń pochodzących od gwiazd, których wartości jasności obserwowanych różnią się o jedną wielkość gwiazdową (magnitudo)^[1].

Gdy jasność obserwowana dwóch gwiazd różni się o 5 wielkości magnitudo, to wtedy natężenie oświetlenia pochodzącego od jaśniejszej gwiazdy jest 100 razy większe od oświetlenia pochodzącego od gwiazdy słabszej (prawo Pogsona). Stąd też czynnik Pogsona to pierwiastek 5. stopnia z liczby 100:

${\displaystyle {\sqrt[{5}]{100}}\approx 2{,}51188643150958.}$

Uogólniając, dla dwóch obiektów 1 i 2, zachodzi następująca zależność, zwana wzorem Pogsona:

${\displaystyle m_{2}-m_{1}=-2{,}5\log _{10}\left({\frac {I_{2}}{I_{1}}}\right),}$

gdzie:

• ${\displaystyle m_{1},}$ ${\displaystyle m_{2}}$ – jasności obserwowane porównywanych obiektów w skali magnitudo [mag], czyli ich obserwowane wielkości gwiazdowe,
• ${\displaystyle I_{1},}$ ${\displaystyle I_{2}}$ – jasności obserwowane porównywanych obiektów w skali oświetlenia [lx].

Prawidłowość ta została zaobserwowana w 1856 r. przez Normana Pogsona i pozwoliła na uściślenie ówcześnie używanego systemu klasyfikacji blasku. Pogson jako punkt odniesienia swojej skali użył Gwiazdy Polarnej i przypisał jej wielkość ${\displaystyle 2^{m}.}$ Od tego czasu okazało się, że jest to gwiazda zmienna, jednak zasada pozostała niezmieniona.