Dom Schlütera w Gdańsku
nr rej. 299 z 24 lutego 1967[1] | |||
Fasada Domu Schlütera (pośrodku) po renowacji jesienią 2005 r. | |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Miejscowość | Gdańsk | ||
Adres | |||
Rozpoczęcie budowy | 1638 | ||
Ukończenie budowy | 1640 | ||
Położenie na mapie Gdańska | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa pomorskiego | |||
54°21′01,29″N 18°38′59,72″E/54,350358 18,649922 | |||
|
Dom Schlütera (niem. Schlüterhaus) – wczesnobarokowa kamienica przy ul. Piwnej 1 w Gdańsku.
Historia
Została zbudowana w latach 1638-1640 dla Hansa van Endena, prawdopodobnie przez Andreasa Schlütera starszego. Należy do najcenniejszych zabytków Głównego Miasta, jest bowiem jedną z nielicznych oryginalnych kamienic, które przetrwały II wojnę światową. Ponadto fasada Domu Schlütera stanowi ważne ogniwo w ewolucji gdańskich kamienic od form manierystycznych do barokowych.
Wyjątkowo rozbudowany szczyt zdobiony jest motywami małżowinowymi oraz roślinno-zwierzęcymi. Wieńczy go figura lwa stojącego na tylnych łapach, a przednimi wspierającego się na kamiennej kuli, co prawdopodobnie nawiązuje do herbu Endenów. Bogaty portal o formach wczesnego baroku ozdabiają atlanty i maszkarony oraz rzeźby postaci symbolicznych, zapewne personifikacji cnót. Fasada podzielona jest na trzy kondygnacje za pomocą wąskich fryzów, ozdobionych główkami w turbanach i wieńcach laurowych. Najważniejszy motyw dekoracyjny stanowią rozmieszczone w kilku kondygnacjach na filarach międzyokiennych kamienne medaliony: m.in. głowy Aleksandra Wielkiego, Herkulesa, królów polskich Zygmunta III i Władysława IV, rycerzy, mędrców, przedstawicieli różnych ras ludzkich. Być może wystrój ten miał stanowić aluzję do zwycięskich walk obu Wazów z muzułmańskim przeciwnikiem.
Około 1750 dom otrzymał przedproże z rokokowymi słupkami i balustradą, dziełem Johanna Heinricha Meissnera, o płytach zdobionych motywem antycznych ruin.
Około 1897 przy ul. Piwnej 2 mieściła się agencja konsularna USA.
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024 .
Bibliografia
- J. Friedrich: Gdańskie zabytki architektury do końca XVIII w., Gdańsk 1995, ISBN 83-7017-606-2