Ester Šimerová-Martinčeková

Data i miejsce urodzenia

23 stycznia 1909
Bratysława

Data i miejsce śmierci

7 sierpnia 2005
Liptowski Mikułasz

Zawód, zajęcie

malarka, artystka i scenograf

Odznaczenia

Multimedia w Wikimedia Commons

Ester Šimerová-Martinčeková (ur. 23 stycznia 1909 w Bratysławie, zm. 7 sierpnia 2005 w Liptowskim Mikułaszu) – słowacka malarka, artystka i scenograf. Często nazywano ją pierwszą damą słowackiego malarstwa.

Edukacja

W czasie I wojny światowej uczęszczała do szkoły ewangelickiej, a następnie do gimnazjum. Już w ostatnich latach liceum uczęszczała prywatnie do szkoły malarstwa Gustáva Mallýgo. Po ukończeniu studiów wyjechała do Paryża, gdzie studiowała malarstwo na dwóch akademiach, w tym w Académie Julian, a także w prywatnej szkole Aleksandry Exter.

Życiorys

Już w 1931 r. wystawiała w Pradze. Tam została członkiem wydziału artystycznego Umělecká beseda. W 1932 r. poślubiła profesora Františka Šimera i mieszkała z nim w Bratysławie. Po rozpadzie pierwszej Republiki Czechosłowackiej wraz z mężem wyjechała do Protektoratu Czech i Moraw i osiedliła się w Pilźnie.

Podczas zamachu na Heydricha jej mąż, jako główny lekarz szpitala, ukrywał czechosłowackich spadochroniarzy z Anglii. Po jego zdradzie Gestapo aresztowało go, uwięziło i wykonało egzekucję. W 1947 roku ponownie wyszła za mąż. Po przywróceniu wspólnej republiki w 1945 roku wróciła na Słowację i została wybrana na przewodniczącą Bloku Artystów Słowackich. Poślubiła prawnika Martina Martinčka, ówczesnym prezesem Urzędu Prezydencji SNR, później wybitnym słowackim fotografem. Podczas komunistycznej dyktatury, w 1952 r., w ramach Akcji B, została przymusowo wysiedlona wraz z mężem (Martinem Martinčkiem, którego nazywali „burżuazyjnym nacjonalistą”) z Bratysławy do wioski pod Liptowskim Mikulaszem, do której później przeprowadzili się i w której mieszkali aż do śmierci^[1]. W 1966 roku otrzymała tytuł Zasłużonego Artysty. Wystawia w wielu galeriach w kraju i za granicą i otrzymała wiele nagród i wyróżnień. Oprócz malarstwa projektowała także kostiumy teatralne dla Nowej Sceny w Bratysławie.

Ester Šimerová-Martinčeková była jedyną słowacką artystką, która bezpośrednio inspirowała się szkołą paryską i często wracała do Paryża.

Odznaczenia

W 1966 roku otrzymała tytuł Zasłużonego Artysty^[2].
W 1984 roku otrzymała w Liptowskim Mikulaszu Nagrodę Liptova.
W 1987 roku czechosłowacka poczta opublikowała reprodukcję obrazu Tulipany (słow. Tulipány) jako znaczek pocztowy^[3].
W 1991 roku została odznaczona Orderem Tomáša Garrigue Masaryka, 4 klasy (w Pradze).
W 1992 roku otrzymała nagrodę im. Martina Benka.
W 1998 roku otrzymała nagrodę im. Miloša Bazovskiego od Fundacji Sztuk Pięknych.
W 2001 roku otrzymała Nagrodę Fundacji banku Tatra banka za twórczość^[4].
W 2001 roku otrzymała Order Sztuki i Literatury (fr. Ordre des Arts et des Lettres), najwyższy stopień Komandor (fr. Commandeur)^[5].
W 2002 roku otrzymała Order Ľudovíta Štúra, I klasy.
W 2016 roku Poczta Słowacka opublikowała reprodukcję obrazu Kompozycja szachowa (słow. Šachová kompozícia) Ester Šimerová-Martinčekovej w formie znaczka pocztowego^[6].

Przypisy

↑ MartinM. Droppa MartinM., Kronikár zaniknutého sveta [online], .týždeň - iný pohľad na spoločnosť, 14 grudnia 2013 [dostęp 2021-03-23] (słow.).
↑ Ústav pro českou literaturu AV ČR, v. v. i. | Digitalizovaný archiv časopisů | RudePravo/1966/10/12/1.png, archiv.ucl.cas.cz, 12 października 1966 [dostęp 2021-03-23] (cz.).
↑ Katalog - Umění, www.filaso.cz, 18 listopada 1987 [dostęp 2021-03-23] (cz.).
↑ Nadácia Tatra banky - Laureáti [online], web.archive.org, 15 lutego 2010 [dostęp 2021-03-23] [zarchiwizowane z adresu 2010-02-15] (słow.).
↑ ARCHÍV SR MARTINČEKOVÁ-ŠIMEROVÁ ÚMRTIE 5. VÝROČIE [online], Tlačová agentúra Slovenskej republiky (195.46.72.16), 5 sierpnia 2010 [dostęp 2021-03-23] (słow.).
↑ ZsófiaZ. Kiss-Szemán ZsófiaZ., Inauguracia postovej znamky Umenie: Ester Simerova-Martincekova - Sachova kompozicia - www.postoveznamky.sk [online], Informacny filatelisticky portal www.postoveznamky.sk, 24 października 2016 [dostęp 2021-03-23] (słow.).