Ewa Konopacka
Ewa Ponińska na barykadzie w sierpniu 1944 r. na Żoliborzu | |
podpułkownik | |
Data urodzenia | 4 maja 1926 |
---|---|
Przebieg służby | |
Siły zbrojne | Armia Krajowa |
Główne wojny i bitwy | |
Odznaczenia | |
|
Ewa Anna Krystyna Ponińska-Konopacka (ur. 4 maja 1926[a] w Paryżu) – łączniczka w powstaniu warszawskim, odznaczona Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari[1][2].
Życiorys
Córka hrabiego Alfreda Ponińskiego, polskiego dyplomaty, i Anny Wiktorii Rakowskiej[3][4]. Po wybuchu II wojny światowej w lutym 1940 przedostała się wraz z matką do Lwowa. Próbowały dotrzeć do ojca przebywającego w Bukareszcie, zostały jednak aresztowane na granicy; jej matkę zesłano do Gułagu, Ewę puszczono. Od lipca 1941 mieszkała w Warszawie. Wstąpiła do 33. Warszawskiej Żeńskiej Drużyny Harcerskiej. Została żołnierzem AK, ukończyła kursy obsługi telefonów wojskowych oraz kursy nauki o broni i przygotowania do walk ulicznych[5].
W czasie Powstania jako łączniczka „Ewa” była w plutonie łączności 228 w zgrupowaniu „Żyrafa II” w II Obwodzie Armii Krajowej „Żywiciel” na Żoliborzu. 29 września, w czasie skoncentrowanego natarcia ok. 2000 żołnierzy niemieckich i 16 czołgów na klasztor Sióstr Zmartwychwstanek na Żoliborzu, w którym broniło się 117 żołnierzy AK, zgłosiła się do nawiązania kontaktu z odciętym klasztorem. Stanisław Podlewski pisał: Łączniczka Ewa (Ewa Ponińska), dziewczyna odważna do szaleństwa, próbuje nawiązać łączność: w największym ogniu wiąże porwany kabel polowego telefonu. Ta dzielna dziewczyna trzy razy dociera do klasztoru. Osypana szarym pyłem, pokaleczona, w podartym odzieniu, niestrudzenie donosi amunicję, granaty, zabiera meldunki, podtrzymuje na duchu chłopców. Z tych walk wyniosła Virtuti Militari. […] Około godziny 16 łączniczka Ewa dociera do klasztoru z rozkazem, by powstańcy opuścili ruiny klasztoru. […] Później, na wieść o kapitulacji Powstania, Szesnastoletnia łączniczka Ewa, najdzielniejsza z dzielnych, odznaczona Virtuti Militari i dwa razy Krzyżem Walecznych, łka głośno[6][b].
Po kapitulacji wyszła do niewoli. Uwolniona 12 kwietnia 1945 przez żołnierzy 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka, została później żołnierzem 2. Korpusu Polskiego we Włoszech. Odkomenderowana do liceum, zdała maturę w Porto San Giorgio. Wraz z 2. Korpusem wyjechała do Anglii, gdzie została zdemobilizowana w kwietniu 1946 r. w Camp Foxley. W latach 1947–1950 studiowała w Irlandii, otrzymała tytuł Bachelor of Arts, a potem specjalizację nauczycielską na Uniwersytecie Londyńskim. Po trzech latach pracy w Port-of-Spain w Trynidadzie wyjechała 1954 do Kanady. Tam wyszła za mąż za architekta Tadeusza Konopackiego (1923–2014), który walczył w kompanii „Genowefa” batalionu „Harnaś” w Powstaniu (pseud. „Trzaska”, awansowany do stopnia podporucznika)[7][8]. Przez prawie dwadzieścia lat uczyła w katolickich szkołach w Ottawie. W 1964 r. założyła w Ottawie Ogniwo Federacji Polek w Kanadzie[9]. W 1983 r. przeszła na emeryturę i zajęła się malarstwem[10][11].
Awanse
- 1943 – żołnierz[12]
- 1944 – plutonowy[12]
- 2000 – podporucznik[12]
- 2005 – porucznik[12]
- 2010 – kapitan[5]
- 2020 – major[13]
- 2023 – podpułkownik[14]
Odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (30 września 1944)[12]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (6 kwietnia 2010)[15]
- Krzyż Partyzancki[12]
- Medal za Warszawę 1939–1945[12]
- Krzyż Armii Krajowej[12]
- Warszawski Krzyż Powstańczy[12]
- Medal „Pro Patria” (2013)[5]
- Odznaka pamiątkowa Akcji „Burza”[12]
- Srebrny Krzyż Zasługi ZHP z Mieczami[12]
- Srebrna Odznaka Honorowa SPK w Kanadzie[12]
Uwagi
Przypisy
- ↑ Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego, Andrzej KrzysztofA.K. Kunert (red.), BeataB. Balcerzak (oprac.), t. 4, Warszawa: ARS Print Production, 1997, s. 107, ISBN 83-87224-01-4, OCLC 749246323 .
- ↑ Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego, tom 6, 2004, s. 345. ISBN 83-11-09586-8.
- ↑ Zawacka 2007 ↓, s. 72.
- ↑ Ewa Ponińska-Konopacka, Po Burzy jak ptaki rozlecieliśmy się po świecie... Wspomnienia 1926–2024, 5–8.
- ↑ a b c Powstańczy biogram Ewy Ponińskiej, 1944.pl
- ↑ Stanisław Podlewski, Rapsodia Żoliborska, PAX, Warszawa 1957, s. 334, 340, 418.
- ↑ powstańczy biogram Tadeusza Konopackiego
- ↑ Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego, PiotrP. Rozwadowski (red.), IzabelaI. Wojciechowska, t. 5, Warszawa: „Bellona”, 2002, s. 308, ISBN 83-11-09579-5, ISBN 83-11-09261-3, OCLC 749303328 .
- ↑ Federacja Polek Ottawa http://www.federacjapolek.ca/Ottawa/index_p-historia.html, dostęp 2019.06.13.
- ↑ Zawacka 2007 ↓, s. 74.
- ↑ Dokładne omówienie życia Ewy Konopackiej znajduje się w jej wspomnieniach Po Burzy jak ptaki rozlecieliśmy się po świecie... Wspomnienia 1926–2024.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Słownik Biograficzny Kobiet Odznaczonych Orderem Wojennym Virtuti Militari. T. III (P–Ż). Toruń: Fundacja „Archiwum i Muzeum Pomorskie AK i Wojskowej Służby Polek”, 2004, s. 73. ISBN 83-88693-03-4.
- ↑ Informacja o awansie https://www.facebook.com/permalink.php?id=274441306466449&story_fbid=748360952407813, [Dostęp 2020-10-02]
- ↑ Decyzja Nr 2031/DK Ministra Obrony Narodowej z dnia 20 kwietnia 2023 r.
- ↑ M.P. z 2010 r. nr 40, poz. 582
Bibliografia
- Ewa Konopacka, Kronika rodu Konopackich, Drukarnia Wyd. "Bernardinum" w Pelplinie, 1994. ISBN 83-86491-04-3.
- Lisa Banister, Equal to the Challenge : An anthology of Women's Experiences During World War II, Department of National Defence, Ottawa 2001. ISBN 0-662-30037-8.
- Sherry Pringle, Extraordinary Women, Extraordinary Times. Canadian Women of World War II, Borrealis Press, Ottawa, 2015. ISBN 978-0-88887-607-2
- Elżbieta Zawacka (red.), Słownik biograficzny kobiet odznaczonych Orderem Wojennym Virtuti Militari, Toruń: Fundacja „Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek”, 2007, ISBN 83-88693-20-4, OCLC 749775073, Tom III .
- Ewa Ponińska-Konopacka, Po Burzy jak ptaki rozlecieliśmy się po świecie... Wspomnienia 1926–2024, Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Kalisz 2024. ISBN 978-83-66777-50-7.
Linki zewnętrzne
- CRAZY BRAVE – My Mothers Story – Ewa Poninska-Konopacki – film biograficzny o Ewie Ponińskiej-Konopackiej
- powstańczy biogram Ewy Ponińskiej
- powstańczy biogram Tadeusza Konopackiego