Iwan Skoropadski

Ten artykuł od 2022-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Iwan Ilijcz Skoropadski (ukr. Іван Ілліч Скоропадський, ur. 1646, zm. 1722) – hetman Lewobrzeżnej Ukrainy w latach 1708–1722. Starał się powiększyć polityczne wpływy starszyzny kozackiej.

Iwan Skoropadski pochodził z rodu starszyzny kozackiej z Humania. Po spaleniu Humania przez Turków w 1674 roku przeniósł się na lewobrzeże, gdzie był kanclerzem wojskowym pod rozkazami hetmana Iwana Samojłowycza (1675–1676), następnie był pisarzem pułku czernihowskiego (1681–1694). Od roku 1698 został generalnym buńczucznym, a od 1701 generalnym esawułem. W tym czasie wypełniał szereg misji dyplomatycznych do Rosji, jednocześnie stał się współpracownikiem Iwana Mazepy. W latach 1706–1708 był pułkownikiem starodubowskim.

W czasie, kiedy Iwan Mazepa zawarł sojusz z królem Szwecji Karolem XII przeciwko Rosji, mając na celu uzyskanie niezależności od Rosji, Skoropadski (jak zresztą większa część kozactwa) odsunął się od Mazepy i pozostał w służbie Rosji. Dzięki temu został w 1708 roku wybrany na radzie w Głuchowie, przy rekomendacji ze strony cara, na hetmana kozackiego Ukrainy Lewobrzeżnej. Zaproponował on carowi zupełne podporządkowanie Ukrainy Rosji i likwidację resztek niezależności. Piotr I Wielki, przypuszczając jednak, że większość kozactwa będzie przeciwna takiemu układowi, a potrzebując poparcia wojska ukraińskiego w wojnie ze Szwecją i Turcją, propozycję Skoropadskiego odrzucił.

Od 1709 roku władza na Ukrainie należała już całkowicie do namiestników rosyjskich. Hetman stracił możliwość samodzielnego wyznaczania starszyzny. W kraju stacjonowało 10 pułków dragonów rosyjskich, obowiązek utrzymania których spoczywał na hetmanie i kozakach. Hetman nie miał możliwości przeciwstawiać się konfiskatom majątków stronników Mazepy, na których po wygranej bitwy pod Połtawą, Piotr Wielki się mścił. Tysiące kozaków było zsyłanych w głąb Rosji, na Ukrainie nakazywano osuszanie bagien, przy których ginęły masy ludzi.

Bardzo doskwierał kozakom zakaz kontaktów handlowych Ukrainy z krajami zachodnimi i Zaporożem. Od 1720 roku zakazano drukowania książek w języku ukraińskim. Hetman nie miał praktycznie żadnego wpływu na wydawane decyzje. Ostatecznie w 1722 roku władzę na Ukrainie oddano Kolegium Małorosyjskiemu.

Żoną Iwana Skoropadskiego była Anastazja Markiwna, która miała ogromny wpływ na swojego męża i często wtrącała się w sprawy państwowe. Dlatego też wśród kozaków mawiano „Iwan nosi fartuch, a Nastja^[a] buławę” (ukr.: «Іван носить плахту, а Настя — булаву»).

• lista hetmanów kozackich

• Encyklopedia Britannica Edycja Polska, Poznań 2004
• Енциклопедія українознавства