Język lamaholot

Język lamaholot, także solor – język austronezyjski używany w indonezyjskiej prowincji Małe Wyspy Sundajskie Wschodnie, m.in. na wyspie Flores oraz na wyspach Solor. Według danych z 2010 roku posługuje się nim 180 tys. osób^[1].

Dzieli się na trzy dialekty (zespoły dialektów) – zachodni, środkowy i wschodni^[2][3]. Jest silnie rozdrobniony wewnętrznie, tworzy złożoną sieć pomniejszych odmian, o różnym stopniu wzajemnej zrozumiałości – i zawiłej klasyfikacji^[4][5]. Na podstawie analizy leksykostatystycznej G. Keraf (1978) wyróżnił 33 dialekty składające się na język lamaholot^[5][6] ; autorzy Ethnologue (wyd. 16) omówili je jako 11 języków^[5].

Nie jest zbyt blisko spokrewniony z językami centralnego i zachodniego Flores. Bliższe związki łączą go z językami sika, kedang i alorskim^[7]. Ten ostatni uchodzi czasem za dialekt lamaholot, niemniej są to zdecydowanie odrębne języki – dzielą jedynie 50–60% podstawowej leksyki, a lamaholot odróżnia się bogatą morfologią derywacyjną i fleksyjną^[8]. Lamaholot nie przeszedł wielu zmian strukturalnych właściwych dla alorskiego^[9] .

Wykazuje pewne cechy języka mieszanego. Połowa jego słownictwa, w tym znaczna część leksyki podstawowej, nie wywodzi się ze rdzeni austronezyjskich^[10][11]. Cechy strukturalne lamaholot i alorskiego sugerują, że ich prajęzyk znajdował się pod wpływem papuaskim^[12].

Jest zagrożony wymarciem, gdyż występuje silna presja ze strony języka narodowego^[13][14]. Dodatkowo odnotowano, że w okolicach miasta Larantuka został częściowo wyparty przez malajski Kupangu^[15]. Według innych doniesień (2017) pozostaje w powszechnym użyciu, a ludność wysp Solor ma pozytywny stosunek do swojego języka. Niemniej zaobserwowano redukcję jego znaczenia społecznego i zanik elementów rodzimej leksyki. W wielu sferach życia, zwłaszcza w edukacji i sytuacjach formalnych, dominuje język indonezyjski. Częste są zjawiska przełączania i mieszania kodów (code switching i code mixing)^[16].

• R.H. Barnes: Lamaholot. W: Richard V. Weekes (red.): Muslim Peoples: Acehnese. Wyd. 2. T. 1. Westport: Greenwood Press, 1984, s. 436–441. ISBN 978-0-313-24639-5. OCLC 9970261. (ang.).
• Margaret Florey: Language shift and endangerment. W: Alexander Adelaar, Nikolaus P. Himmelmann (red.): The Austronesian languages of Asia and Madagascar. Abingdon–New York: Routledge, 2005, s. 43–64. DOI: 10.4324/9780203821121. ISBN 0-7007-1286-0. OCLC 53814161. (ang.).
• Gorys Keraf: Morfologi dialek Lamalera. Ende: Arnoldus, 1978. OCLC 63299466. (indonez.).
• Marian Klamer: Papuan-Austronesian language contact: Alorese from an areal perspective. W: Nicholas Evans, Marian Klamer (red.): Melanesian Languages on the Edge of Asia: Challenges for the 21st Century. Honolulu: University of Hawaiʻi Press, 2012, s. 72–108, seria: Language Documentation & Conservation Special Publication No. 5. ISBN 978-0-9856211-2-4. OCLC 8930533500. (ang.).
• Marian Klamer: The Alor-Pantar languages: Linguistic context, history and typology. W: Marian Klamer (red.): The Alor-Pantar languages: History and typology. Wyd. 2. Berlin: Language Science Press, 2017, s. 1–48, seria: Studies in Diversity Linguistics 3. DOI: 10.5281/ZENODO.569386. ISBN 978-3-944675-94-7. OCLC 1030820272. (ang.).
• Yosep Bisara Kroon: A grammar of Solor – Lamaholot: a language of Flores, Eastern Indonesia. School of Humanities, University of Adelaide, 2016. DOI: 10.4225/55/5823CD4C017F4. OCLC 1059115712. [dostęp 2023-04-10]. (ang.).
• Marc Michels: Western Lamaholot: A cross-dialectal grammar. Leiden University, 2017. [dostęp 2024-07-31]. (ang.).
• Naonori Nagaya: The Lamaholot Language of Eastern Indonesia. Rice University, 2012. OCLC 1031100272. [dostęp 2023-04-10]. (ang.).