Ja-12
Dane podstawowe | |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Producent | |||
Typ pojazdu | ciągnik artyleryjski | ||
Trakcja | gąsienicowa | ||
Załoga | 3 + 8 | ||
Historia | |||
Prototypy | 1943 | ||
Produkcja | 1943 – 1946 | ||
Egzemplarze | 2296 | ||
Dane techniczne | |||
Silnik | 1 silnik wysokoprężny rzędowy GMC-4-71, 4-cylindrowy o pojemność 4650 cm3, mocy 112 KM (82,4 kW) przy 2000 obr./min. | ||
Długość | 4,89 m | ||
Szerokość | 2,44 m | ||
Wysokość | 2,21 m[a] | ||
Prześwit | 305 mm | ||
Masa | 6550 kg (własna) | ||
Nacisk jedn. | 0,52 kg/cm2 (z ładunkiem) | ||
Osiągi | |||
Prędkość | 37,5 km/h (maksymalna po szosie bez holowanego działa[b]) | ||
Zasięg pojazdu | 350 km (po szosie bez holowanego działa[b]) | ||
Pokonywanie przeszkód | |||
Brody (głęb.) | 0,70 m | ||
Rowy (szer.) | 1,80 m | ||
Kąt podjazdu | 18° (wraz z holowanym działem[b] | ||
Dane operacyjne | |||
Użytkownicy | |||
Związek Radziecki, Polska, Czechosłowacja | |||
|
Ja-12 (ros. Я-12) – radziecki średni ciągnik artyleryjski z okresu II wojny światowej.
Historia konstrukcji
W związku z zapotrzebowaniem Armii Czerwonej na ciągniki artyleryjskie mogące holować działa i haubice o kalibrze ponad 100 mm, które okazałe zbyt ciężkie dla dotychczas stosowanych ciągnikach półgąsienicowych, w Jarosławskich Zakładach Samochodowych[1] rozpoczęto prace nad budową ciągników artyleryjskich o trakcji gąsienicowej. Pierwszy typ takiego ciągnika oznaczonego jako Ja-11 był jednak nieudany, głównie z uwagi na zbyt słaby silnik. Dlatego też w 1942 roku opracowany kolejny ciągnik oznaczony Ja-12.
Dla uproszczenia jego produkcji w konstrukcji jego zastosowano podwozie z lekkiego czołgu T-70[2], natomiast nadwozie pochodziło z produkowanego w tym zakładzie samochodu ciężarowego JaG-6[2]. Znacznie to uprościło jego produkcję, gdyż zarówno podwozie jak i nadwozie było produkowane seryjnie. W nowym ciągniku zastosowano silnik wysokoprężny produkcji amerykańskiej GMC-4-71[2], które otrzymano w ramach umowy Lend-Lease, zastosowano do niego również przekładnie amerykańskie Spicer 5553. Tak zbudowany pojazd w pełni zaspakajał wymagania wojska, dlatego w sierpniu 1943 roku rozpoczęto seryjną produkcję ciągników artyleryjskich Ja-12.
Produkcja seryjna ciągników Ja-12 trwała do 1946 roku, w tym czasie wyprodukowano łącznie 2296 ciągników tego typu[2].
Użycie
Ciągniki artyleryjskie Ja-12 były użytkowane w brygadach artylerii Armii Czerwonej, do holowania armat i haubic: armat przeciwlotniczych kal. 85mm, armaty kal. 122 mm, haubicoarmaty kal. 152 mm, haubic kal. 203 mm. Użytkowane był do 1954 roku, przy czym w trakcie remontów w części z nich zamontowano silniki produkcji radzieckiej JaAZ-204[2], który był wierną kopią silnika GMC-4-71, lecz produkowaną już w Jarosławskich Zakładach Samochodowych.
Oprócz Armii Czerwonej ciągniki Ja-12 znalazły się na wyposażeniu oddziałów polskich organizowanych w ZSRR w latach 1943 – 1945[3][2] oraz w I Czechosłowackim Korpusie w ZSRR[2]. W tych też krajach użytkowany także były po zakończeniu II wojny światowej.
Opis pojazdu
Ciągnik artyleryjski Ja-12 był zbudowany na podwoziu lekkiego czołgu T-70, nie posiadał on jednak opancerzenia. Na tym podwoziu zamontowano nadwozie pochodzące z samochodu ciężarowego JaG-6. Napęd stanowił amerykański silnik wysokoprężny GMC-4-71 o mocy 112 KM. Sterowanie odbywało się za pomocą drążków sterowniczych podobnie jak w czołgu. Za kabiną zamontowana była drewniana skrzynia ładunkowa o ładowności 2 ton. Było tam też miejsce dla 8 żołnierzy obsługi działa[4]. W kabinie było 3 miejsca[4]. Z tyłu pojazdu zamontowano hak holowniczy, który umożliwiał holowanie działa lub przyczepy z ładunkiem o masie 5350 kg[2][5].
Uwagi
Przypisy
- ↑ W 1943 roku nazwę zakładu zmieniono na Jarosławskie Państwowe Zakładu Samochodowe.
- ↑ a b c d e f g h Е.И. Прочко. Артиллерийские тягачи Красной Армии. „Бронеколлекция: журнал”, s. 20-26, 2005. (ros.).
- ↑ Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie 1939 – 1945 Barwa i broń. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 308, 312. ISBN 83-223-2055-8.
- ↑ a b П.Н. Сергеев. Гусеничные тягачи Красной Армии. Часть 3. „Военные машины: журнал”, s. 29-35, 2004. (ros.).
- ↑ П.Н. Сергеев podaje że mógł holować przyczepę z ładunkiem o masie 8 ton.
Bibliografia
- Е.И. Прочко. Артиллерийские тягачи Красной Армии. „Бронеколлекция : журнал”, s. 20-26, 2005. (ros.).
- П.Н. Сергеев. Гусеничные тягачи Красной Армии. Часть 3. „Военные машины : журнал”, s. 29-35, 2004. (ros.).
- Praca zbiorowa: Wojsko Polskie 1939 – 1945 Barwa i broń. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 308, 312. ISBN 83-223-2055-8.
- p
- d
- e