Jarosyt
![]() Jarosyt - kryształ (2 mm) | |||
Właściwości chemiczne i fizyczne | |||
Skład chemiczny | KFe3+3(OH)6(SO4)2 - uwodniony siarczan potasu i żelaza | ||
---|---|---|---|
|
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Jarosite_on_quartz_Potassium_iron_sulfate_Arabia_District%2C_Pershing_County%2C_Nevada_2779.jpg/220px-Jarosite_on_quartz_Potassium_iron_sulfate_Arabia_District%2C_Pershing_County%2C_Nevada_2779.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Jarosit_-_Sierra_Almagrera%2C_Spanien.jpg/220px-Jarosit_-_Sierra_Almagrera%2C_Spanien.jpg)
Jarosyt – minerał, zasadowy uwodniony siarczan potasu i żelaza o wzorze KFe3+3(OH)6(SO4)2. Ten minerał siarczanowy powstaje w złożach rud poprzez utlenianie siarczków żelaza. Jarosyt jest często wytwarzany jako produkt uboczny podczas oczyszczania i rafinacji cynku, a także występuje w kwaśnych odpływach wód kopalnianych.
Jarosyt został odkryty przez Augusta Breithaupta w Barranco del Jaroso w Sierra de la Almagrera w prowincji Almería w Hiszpanii - stąd nazwa.
Czasem jest mylony z limonitem i getytem, którym towarzyszy w utlenionej części złoża rudy. Jarosyt jest żelazowym analogiem ałunu glinowo-potasowego.
Właściwości
Minerał kruchy, rozcierany w dotyku tłustawy. Rozpuszcza się w kwasach. Zazwyczaj tworzy bardzo małe kryształy o pokroju tabliczkowym, romboedryczne. Niekiedy tworzy pseudomorfozy. Występuje w skupieniach łuskowych, włóknistych, groniastych, ziarnistych i ziemistych. Tworzy też naskorupienia.
Do grupy jarosytu należą:
- jarosyt (jarosyt potasowy)
- natrojarosyt (jarosyt sodowy) – rozpowszechniony w łupkach pirytowych w Czechach.
- hydroniojarosyt (jarosyt hydroniowy) – znaleziony na Grenlandii, na Cyprze (cyprusyt), w Utah (utahit) i Finlandii.
- ammoniojarosyt (jarosyt amonowy) – znaleziony w łupkach węglowych w Utah
- argentojarosyt (jarosyt srebrowy) – minerał wtórny znaleziony w Utah
- plumbojarosyt (jarosyt ołowiowy) – znaleziony w Turcji i w USA
Najczęściej występują w postaci izomorficznych roztworów stałych. Skrajne ich ogniwa występują rzadziej, a własności chemiczne i fizyczne są zbliżone.
Występowanie
Powstaje przez utlenianie rud bogatych w siarczki żelaza. Najczęściej współwystępuje z takimi minerałami jak: limonit, hematyt, ałunit, kwarc.
Miejsca występowania: Niemcy – Rudawy, Hiszpania, Grecja, Rosja – Ural, USA – Dakota Południowa, Chile.
W Polsce występuje powszechnie m.in. w Górach Świętokrzyskich, na Śląsku (okolice Olkusza, Tarnowskich Gór), na Dolnym Śląsku – w wyrobiskach kopalń kruszców i węgla.
W 2004 roku łazik MER-B odkrył ten minerał na Marsie, co zostało uznane za silny dowód przemawiający za istnieniem kiedyś na Marsie ciekłej, kwaśnej wody.
Zobacz też
- Jarosyt na webmineral.com
Przypisy
Bibliografia
- A. Bolewski, A. Manecki – Mineralogia szczegółowa – Wyd. PAE W-wa 1993
- W. Schumann – Minerały świata – O. Wyd. „Alma - Press” 2003 r.
- SNL: jarositt
- identyfikator minerału w Mindat: 2078