Jerzy Tumaniszwili
kontradmirał | |||
Data i miejsce urodzenia | 21 czerwca 1916 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | 9 grudnia 2010 | ||
Przebieg służby | |||
Siły zbrojne | Marynarka Wojenna (II RP) | ||
Stanowiska | I oficer artylerii na ORP Piorun | ||
Główne wojny i bitwy | |||
Odznaczenia | |||
|
Jerzy Tumaniszwili (gruz. იეჟი თუმანიშვილი; ur. 8 czerwca?/21 czerwca 1916 w Moskwie, zm. 9 grudnia 2010[1] na Florydzie) – polski wojskowy gruzińskiego pochodzenia, oficer Marynarki Wojennej, uczestnik II wojny światowej, kontradmirał.
Życiorys
Jego rodzina wyjechała z Gruzji jeszcze przed podbojem tego kraju przez ZSRR w 1921, dzięki czemu przeżyła wymordowanie gruzińskiej arystokracji przez bolszewików. W 1922 osiadła w Polsce, najpierw w Świdrze, potem w Warszawie. Jego matką była Polka, Jadwiga Szyszko, córka generała Cezarego Szyszko. Ojciec, książę Paweł Tumanoff-Tumaniszwili, marszałek szlachty gruzińskiej, w 1924 stanął na czele emigracyjnego Komitetu Gruzińskiego[2].
Ukończył suwalskie Gimnazjum Męskie im. Karola Brzostowskiego, był też słuchaczem Szkoły Podchorążych MW. Polskie obywatelstwo przyznano mu 30 września 1941[3].
W 1935 wstąpił do polskiej Marynarki Wojennej korzystając z umowy polskich sił zbrojnych z gruzińskim gen. Aleksandrem Zachariadze[2]. W 1938 otrzymał stopień podporucznika marynarki. Służył w Kadrze Floty w Gdyni. W 1939 został oficerem na niszczycielu ORP „Burza”, brał udział m.in. w planie "Peking". Od 1940 do 1941 był I oficerem broni podwodnej na OF „Ouragan”. Awansowany na stopień porucznika marynarki, został skierowany na ORP „Krakowiak”, gdzie objął stanowisko II oficera artylerii. Brał w tym okresie udział m.in. w patrolach kanału La Manche, w trakcie bitwy z niemieckimi jednostkami został raniony w nogę.
Od grudnia 1942 przez rok służył w Centrum Wyszkolenia Specjalistów Floty. W styczniu 1944 powołano go na I oficera artylerii na ORP „Piorun”. Uczestniczył w akcjach przeciwko niemieckiemu pancernikowi „Tirpitz” i przy wsparciu operacji lądowania w Normandii. W 1944 awansowano go do stopnia kapitana marynarki.
Zajmował się także działalnością publicystyczną. W trakcie wojny pisywał w "Polsce Walczącej" (w tym pod pseudonimem "Jerzy Traper"). W 1950 udał się na emigrację do Stanów Zjednoczonych. Publikował na łamach "Naszych Sygnałów" i "Przeglądu Polskiego". Został członkiem zwyczajnym Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce, działał w Stowarzyszeniu Marynarki Wojennej[3].
W 1990 prezydent RP na uchodźstwie, Ryszard Kaczorowski, przyznał mu awans na komandora podporucznika. W 2008 został mianowany na stopień kontradmirała w stanie spoczynku[4] przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego[5].
Odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari – 3 maja 1945
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski – 2009[6]
- Krzyż Oficerski Orderu Zasługi RP – 2004[7]
- Krzyż Walecznych – trzykrotnie
- Medal Morski – czterokrotnie
- Deltagermedaljen (Medal za Narwik) – Norwegia
Przypisy
- ↑ Odszedł na Wieczną Wachtę. mw.mil.pl, 10 grudnia 2010. [dostęp 2010-12-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 marca 2016)].
- ↑ a b Piotr Zychowicz. Gruziński książę pod polską banderą. „Rzeczpospolita-PlusMinus”, s. P16-P17, 2010-09-04.
- ↑ a b Bohater walk II wojny światowej w Marynarce Wojennej. „Bandera”. Wrzesień 2009. ISSN 0209-1070.
- ↑ M.P. z 2008 r. nr 57, poz. 516
- ↑ JerzyJ. Romanowicz JerzyJ., Kontradmirał w stanie spoczynku Jerzy Tumaniszwili, 1916-2010, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” (12), 2011, s. 239 .
- ↑ M.P. z 2010 r. nr 27, poz. 249 – pkt 1.
- ↑ M.P. z 2004 r. nr 42, poz. 727 – pkt 9.
Bibliografia
- Nota biograficzna na stronie Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych
- Nota biograficzna na stronie Marynarki Wojennej RP. mw.mil.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-15)].
- Piotr Zychowicz. Gruziński książę pod polską banderą. „Rzeczpospolita-PlusMinus”, s. P16-P17, 2010-09-04.
- VIAF: 591151778249018130009
- PLWABN: 9810586986205606