Kaplica ewangelicko-augsburska w Toruniu
| Ten artykuł od 2022-10 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
691 (gminna ewidencja zabytków) | |||||||||
kaplica | |||||||||
Fasada kaplicy | |||||||||
Państwo | Polska | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||||
Miejscowość | Toruń | ||||||||
Adres | ul. Strumykowa 8 | ||||||||
Wyznanie | luteranizm | ||||||||
Kościół | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie Torunia | |||||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego | |||||||||
53°00′40,90″N 18°36′28,77″E/53,011361 18,607992 | |||||||||
| |||||||||
Strona internetowa |
Kaplica ewangelicko-augsburska w Toruniu – kaplica w jurysdykcji parafii ewangelicko-augsburskiej w Toruniu, znajdująca się przy ul. Strumykowej 8.
Historia
Po wprowadzeniu w Prusach w 1817 unii kościołów luterańskiego i reformowanego oraz nowej agendy 1830, w różnych kręgach społecznych, szczególnie na Śląsku i na Pomorzu, nasiliły się tendencje do zachowania i podkreślania luterańskiej tożsamości konfesyjnej. W 1841 powstał, początkowo nieuznawany i prześladowany przez państwo Kościół ewangelicko-luterański, zwany staroluterskim (staroluterańskim). W Toruniu w 1842 powstał zbór, kierowany przez ks. dr. Henryka Ludwika Schrödera, byłego proboszcza parafii św. Jerzego, późniejszego superintendenta Prus Wschodnich i Prus Zachodnich. W 1844 zbór, liczący już ponad 300 wiernych, nabył parcelę przy ul. Strumykowej, na której w 1846 wzniesiono klasycystyczną kaplicę i piętrową plebanię o wysokim dachu. Kaplica była niska, bez wejścia od ulicy. W salowym wnętrzu znajdowała się drewniana empora, wzniesiona wzdłuż ściany północnej, naprzeciw niej przyścienna ambona i od wschodu ołtarz.
Obecną formę kaplica uzyskała 1868, według projektu H. Haeppnera, który ją znacznie podwyższył, a od ulicy wzniósł tynkowaną fasadę z wejściem, w formach uproszczonego „neogotyku angielskiego”. Wnętrze, otoczone z 3 stron klasycyzującymi emporami, kryte jest drewnianym stropem wspartym na filarach, podwyższonym nad przestrzenią nawy głównej. Oświetlenie zapewniają ostrołukowe okna w fasadzie i elewacji tylnej (z boków kaplica graniczy z kamienicami). Dwupiętrowy dom parafialny (ul. Strumykowa 10) został wzniesiony 1882. Cmentarz parafialny znajdował się przy dzisiejszej ul. Matejki, skąd część nagrobków przeniesiono w latach 90. XX w. na cmentarz św. Jerzego.
W 1904 była planowana budowa nowego kościoła przy ul. Mickiewicza, którego plany przygotował Richard Gans, znany z realizacji kościoła reformowanego (dzisiejszego kościoła św. Szczepana). W latach 1921–1939 kaplica służyła również polskiej parafii ewangelicko-augsburskiej i po II wojnie światowej została przez nią przejęta wraz z plebanią na własność. Tu odbywają się nabożeństwa w okresie zimowym i uroczystości parafialne, w tym doroczne ekumeniczne spotkania z okazji Święta Reformacji.
Architektura i wnętrze
Większość pierwotnego wyposażenia wnętrza tej kaplicy nie zachowała się. Pozostała jedynie klasycystyczna chrzcielnica z pierwszej kaplicy i 6-głosowe organy (po renowacji) z neogotyckim prospektem (August Terletzki z Elbląga, 1887). Dawny obraz ołtarzowy umieszczono w kościele św. Szczepana. Ołtarz i ambona zostały przeniesione z kaplicy w Słońsku Górnym, zaś obraz Ukrzyżowania nad ołtarzem był przedtem zawieszony w kościele.
Bibliografia
- Jerzy Domasłowski, Kościół św. Szczepana w Toruniu 1904-2004, Toruń, Wydawnictwo Via, 2004, ISBN 83-88273-32-9
- p
- d
- e
Kościoły |
| ||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Zobacz też |
|