Lanckorońscy herbu Zadora

Lanckorońscy (Wodzisławscy) herbu Zadora – starodawny możnowładczy ród polski, który zamieszkiwał w ziemi krakowskiej i sandomierskiej. Ich Herb Zadora jest jednym z przedstawionych na berle Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zadorowie należeli do wpływowego rodu, biorącego udział w działalności publicznej w Polsce ostatnich Piastów. Za tę działalność Władysław Łokietek nadał im Brzezie koło Wieliczki z kilkoma wsiami. Odtąd pisali się "z Brzezia". Nazwisko przyjęli od miejscowości Lanckorona, starostwa nadanego prawem zastawanym przez króla Władysława Jagiełłę w 1410r. Zbigniewowi z Brzezia i Wodzisławia (zm. 1425). Od dwóch synów Zbigniewa z Brzezia wywodzą się dwie linie Lanckorońskich, starsza stale używająca tego nazwiska oraz młodsza, nosząca do połowy XVI w. nazwisko Wodzisławskich od miasta Wodzisław i która to linia nazwisko Lanckoroński przyjęła w XVI w.^[1][2] Majątek Brzezie został przez Lanckorońskich sprzedany Żeleńskim w XVII wieku.

Zbigniew z Brzezia, syn lub synowiec wojewody sieradzkiego Zbigniewa miał trzech synów:

• Zbigniewa z Wielgomłynów
• Przedbora z Brzezia, który jest protoplastą rodu Lanckorońskich
• Pakosława

• Zbigniew z Brzezia, marszałek koronny,
• Przecław Lanckoroński, domniemany hetman kozacki, sławny polski rycerz kresowy,
• Stanisław Lanckoroński (zm. 1489) – marszałek nadworny koronny
• Stanisław Lanckoroński (zm. 1535), starosta kamieniecki, wojewoda sandomierski, roku,
• Stanisław Lanckoroński (kasztelan halicki) (zm. 1592) – kasztelan halicki
• Stanisław Lanckoroński (zm. 1617) – kasztelan halicki, wojewoda podolski
• Samuel Lanckoroński, kasztelan wiślicki, kasztelan sądecki, starosta małogoski (zm. 1638),
• Zbigniew Jan Lanckoroński, sekretarz królewski, proboszcz wodzisławski, małogoski i sędziszowski, kanonik poznański, krakowski i płocki (zm. 1678),
• Stanisław Lanckoroński (starosta małogoski) (zm. 1650) – starosta małogoski
• Stanisław Lanckoroński, hetman polny koronny (ok. 1597–1657),
• Wespazjan Lanckoroński, biskup kamieniecki,
• Wawrzyniec Lanckoroński (ur. 1686, zm. 14 czerwca 1756) – starosta stopnicki w 1717 roku, marszałek księstw oświęcimskiego i zatorskiego
• Maciej Lanckoroński, kasztelan kijowski, wojewoda bracławski (1723–1789),
• Maria Lanckorońska ze Świdzińskich, kasztelanowa połaniecka (1737–1826),
• Jakub Lanckoroński, generał major wojsk koronnych (ok. 1758 – po 1825),
• Karol Antoni Lanckoroński, hrabia, kawaler maltański, kolekcjoner i historyk dzieł sztuki (1848–1933),
• Karolina Lanckorońska, historyk sztuki, znawczyni włoskiego renesansu (1898–2002).

Profesor Karolina Lanckorońska była ostatnim przedstawicielem rodziny Lanckorońskich. Chcąc zapewnić ciągłość rodu hrabiów Lanckorońskich usynowiła księcia Jana Lubomirskiego – Lanckorońskiego. Książę Jan Lubomirski przyjmując drugi człon nazwiska stał się kontynuatorem tradycji rodziny hrabiów Lanckorońskich, z której pochodziła jego praprababka Elżbieta z Lanckorońskich baronowa de Vaux.^{[potrzebny przypis]}

• fototeka Lanckorońskich
• szlachta w Polsce
• Wodzisław

• Encyklopedia Orgelbranda
• Encyklopedia Gutenberga
• Encyklopedia Britannica
• Stanisław Cynarski, Dzieje rodu Lanckorońskich z Brzezia, Warszawa–Kraków, 1996

• Osobliwy klejnot rodu Lanckorońskich