Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Korei Południowej
Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Korei Południowej – lista miejsc w Korei Południowej wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowioną na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętą przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972[1] i ratyfikowaną przez Koreę 14 września 1988 roku[2].
Obecnie (stan w 2023 roku) na liście znajduje się 16 obiektów: 14 o charakterze dziedzictwa kulturowego i 2 o charakterze przyrodniczym[2].
Na północnokoreańskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Korea Południowa zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa – znajduje się 11 obiektów (stan w 2021 roku)[2].
Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO
![Mapa konturowa Korei Południowej](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/South_Korea_physical_map.svg/400px-South_Korea_physical_map.svg.png)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/16px-Geographylogo.svg.png)
Poniższa tabela przedstawia południowokoreańskie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście[a] wraz z jej angielskim oryginałem[2];
- Położenie – miasto, prowincja; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa[4]:
- kulturowe (K),
- przyrodnicze (P),
- kulturowo–przyrodnicze (K,P);
- Rok wpisu – roku wpisu na listę;
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | 736 | Grota Sokkuram i świątynia Pulguk-sa Seokguram Grotto and Bulguksa Temple | ![]() | KrGyeongsang Północny 35°46′00″N 129°20′00″E/35,766667 129,333333 | KKr (i)(iv) | 1995 | Grota Seokguram, wykuta w stokach góry T'oham w VIII w., mieści monumentalny posąg Buddy otoczony wieloma płaskorzeźbami i pełnoplastycznymi przedstawieniami bóstw[5]. W sąsiedztwie groty znajduje się świątynia Pulguk sa z 774 roku[5]. |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
737 | Świątynia Haein-sa, Chaggyong P’ango, archiwum matryc Tripitaka Koreana Haeinsa Temple Janggyeong Panjeon, the Depositories for the Tripitaka Koreana Woodblocks | ![]() | KrGyeongsang Południowy 35°47′00″N 128°05′00″E/35,783333 128,083333 | KKr (iv)(vi) | 1995 | W świątyni Haein, w zabudowaniach bibliotecznych Chaggyong P’ango w XV w., przechowywane są drewniane płyty Tripitaki z tekstami buddyjski wyrytymi w latach 1237–1248[6]. | ||||||
738 | Sanktuarium Chongmyo Jongmyo Shrine | ![]() | KrSeul 37°34′29″N 126°59′37″E/37,574722 126,993611 | KKr (iv) | 1995 | Chongmyo, dedykowane dynastii Choson (1392–1910), jest najstarszym zachowanym konfucjańskim sanktuarium królewskim[7]. | ||||||
816 | Zespół pałacowy Ch’angdokkung Changdeokgung Palace Complex | ![]() | KrSeul 37°34′44″N 126°59′28″E/37,578889 126,991111 | KKr (ii)(iii)(iv) | 1997 | Królewski zespół pałacowy z parkiem z XV w. na terenie Seulu[8]. | ||||||
817 | Forteca Hwasong Hwaseong Fortress | ![]() | KrSuwon Gyeonggi 37°16′20,0″N 127°00′30,0″E/37,272220 127,008330 | KKr (ii)(iii) | 1997 | Forteca wybudowana pod koniec XVIII w. w Suwonie, wzniesiona przez władcę Jeongjo (1752–1800) dla ochrony grobowca jego ojca księcia Sado[9]. Masywne umocnienia z bastionami i wieżami artyleryjskimi ciągną się na długości 6 km[9]. | ||||||
976 | Dzielnice zabytkowe Kjongdzu Gyeongju Historic Areas | ![]() | KrGyeongsang Północny 35°47′20,0″N 129°13′36,0″E/35,788890 129,226670 | KKr (ii)(iii) | 2000 | Gyeongju słynie z koreańskiej sztuki buddyjskiej, znajduje się tu wiele świątyń i pałaców z okresu VII–X w.[10] | ||||||
977 | Zespoły dolmenów Koch’ang, Hwasun i Ganghwa Gochang, Hwasun and Ganghwa Dolmen Sites | KKr (iii) | 2000 | Setki dolmenów – megalitycznych grobowców z ogromnych płyt kamiennych z I tysiąclecia p.n.e. – na cmentarzyskach prehistorycznych Koch’ang, Hwasun i Ganghwa[11]. | ||||||||
Koch’ang | KrJeolla Północna 35°25′56″N 126°42′00″E/35,432222 126,700000 | |||||||||||
Hwasun | ![]() | KrJeolla Południowa 34°58′00″N 126°55′45″E/34,966667 126,929167 | ||||||||||
Ganghwa | ![]() | KrInczon 37°46′20″N 126°29′14″E/37,772222 126,487222 | ||||||||||
1264 | Wulkaniczna Wyspa Cheju (Cheju-do, Jeju-do) Jeju Volcanic Island and Lava Tubes | ![]() | KrCzedżu 33°28′08″N 126°43′13″E/33,468889 126,720278 | PKr (vii)(viii) | 2007 | Wyspa wulkaniczna wraz z zespołem jaskiń lawowych – Geomunoreum, uważanym za najwspanialszy tego typu system na świecie oraz wulkanem Halla-san – najwyższą górą Korei[12]. | ||||||
1319 | Grobowce królewskie dynastii Joseon Royal Tombs of the Joseon Dynasty | ![]() | Kr37°11′50″N 128°27′10″E/37,197222 128,452778 | KKr (iii)(iv)(vi) | 2009 | 40 królewskich grobowców dynastii Joseon w 18 lokalizacjach z okresu od 1408 do 1966 roku[13]. | ||||||
1324 | Historyczne wsie Hahoe i Yangdong Historic Villages of Korea: Hahoe and Yangdong | KKr (iii)(iv) | 2010 | Wsie z XIV i XV wieku – najbardziej reprezentatywne przykłady wsi klanowych w Korei – położone nad rzekami i osłonięte zalesionymi górami; ich zabudowania obejmują rezydencje klanów, drewniane domy mieszkalne, pawilony i akademie konfucjańskie[14]. | ||||||||
Hahoe | ![]() | KrGyeongsang Północny 36°32′21″N 128°31′00″E/36,539167 128,516667 | ||||||||||
Yangdong | ![]() | KrGyeongsang Północny 36°00′07″N 129°15′12″E/36,001944 129,253333 | ||||||||||
1439 | Namhansanseong Namhansanseong | ![]() | KrGyeonggi 37°28′44″N 127°10′52″E/37,478889 127,181111 | KKr (ii)(iv) | 2014 | Miasto-twierdza z VII w., zastępcza stolica dynastii Joseon, wielokrotnie przebudowywana, symbol suwerenności Korei[15]. | ||||||
1477 | Pozostałości starożytnego królestwa Peldze (Baekje) Baekje Historic Areas | ![]() | Kr36°27′43″N 127°07′38″E/36,461944 127,127222 | KKr (ii)(iii) | 2015 | Osiem stanowisk archeologicznych z pozostałościami starożytnego królestwa Baekje (od 18 p.n.e. do 660 roku n.e.) – jednego z Trzech Królestw Korei; ruiny budowli z okresu od 475 do 660 roku, w tym pozostałości m.in. w Gongju: fortecy Gongsanseong i grobowców królewskich w Songan-ri (np. grobowca Muryeonga, w Sabi: twierdza Busosanseong, świątynia Jeongnimsa, grobowce królewskie w Neungsan-ri i mur miejski Naseong oraz pałac królewski w Wanggung-ri i świątynia Mirŭk sa w Iksan[16]. | ||||||
1562 | Sansa, buddyjskie klasztory górskie w Korei Sansa, Buddhist Mountain Monasteries in Korea | ![]() | Kr36°32′31″N 127°49′06″E/36,541944 127,818333 | KKr (iii) | 2018 | Siedem buddyjskich klasztorów górskich z VII–X w. w południowych prowincjach Korei, o charkaterstycznej zabudowie z otwartym dziedzińcem otoczonym przez cztery budynki: Salę Buddy, pawilon, czytelnię i dormitorium[17]. | ||||||
1498 | Seowon, neokonfucjańskie akademie koreańskie Seowon, Korean Neo-Confucian Academies | Kr36°43′38,3″N 128°50′36,3″E/36,727297 128,843428 | KKr (iii) | 2019 | Neokonfucjańskie akademie koreańskie działające od XV do XIX wieku za panowania dynastii Joseon: Seowon Sosu, Seowon Namgye, Seowon Oksan, Seowon Dosan, Seowon Piram, Seowon Dodong, Seowon Byeongsan, Seowon Museong i Seowon Donam[18]. | |||||||
1591 | Getbol, wybrzeża koreańskie Getbol, Korean Tidal Flats | ![]() | Kr34°49′43,8″N 126°06′16,0″E/34,828822 126,104444 | KKp (x) | 2021 | Cztery równiny zalewowe we wschodniej części Morza Żółtego o wielkiej bioróżnorodności – występuje tu 2150 gatunków roślin i zwierząt[19]. | ||||||
1666 | Kurhany z okresu Gaya Gaya Tumuli | Kp | KKp (iii) | 2023 | Siedem kurhanów na południu Korei z okresu konfederacji Gaya[20]. |
Obiekty na południowokoreańskiej Liście Informacyjnej UNESCO
![Mapa konturowa Korei Południowej](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/South_Korea_physical_map.svg/400px-South_Korea_physical_map.svg.png)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/16px-Geographylogo.svg.png)
Poniższa tabela przedstawia obiekty na południowokoreańskiej Liście Informacyjnej UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polskie nazwa obiektu wraz z jej angielskim oryginałem na południowokoreańskiej Liście Informacyjnej[2];
- Położenie – miasto, prowincja; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według zgłoszenia[4]:
- kulturowe (K),
- przyrodnicze (P),
- kulturowo–przyrodnicze (K,P);
- Rok wpisu – roku wpisu na Listę Informacyjną;
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | 385 | Ośrodki wypalania gliny w Gangjin Kangjingun Kiln Sites | ![]() | KpJeolla Południowa | KKp (ii)(iii)(iv)(v)(vi) | 1994 | 98 z 400 ośrodków wypalania gliny z okresu Goryeo (918–1392)[21]. |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
386 | Rezerwat przyrody Seoraksan Mt. Soraksan Nature Reserve | ![]() | KpGangwon 38°07′30″N 128°24′58″E/38,125000 128,416111 | PKp (vii)(x) | 1994 | Rezerwat przyrody o powierzchni 163,6 km² we wschodniej części środkowego Półwyspu Koreańskiego z granitowymi i gnejsowymi pasmami górskimi z wieloma szczytami wznoszącymi się na ponad 1200 m n.p.m.[22] Zarejestrowano tu ponad 822 gatunki roślin naczyniowych, w tym rzadkie rośliny, takie jak Hanabusaya asiatica czy piżmowiec syberyjski, i 49 gatunków ptaków i ssaków, w tym gatunki zagrożone, takie jak Dryocopus javensis richardsi[22]. | ||||||
1640 | Skamieniałości dinozaurów na wybrzeżu południowym Sites of fossilized dinosaurs throughout the Southern seacoast | ![]() | Kp | PKp (viii)(ix)(x) | 2002 | Miejsca występowania skamieniałości dinozaurów na wybrzeżu południowym Korei, gdzie znaleziono doskonale zachowane skamieniałe jaja i ślady dinozaurów z okresu kredy ery mezozoicznej[23]. Odkryto tu m.in. największe ślady archeopteryksów na świecie i najstarsze na świecie ślady ptaków z płetwiastymi stopami[23]. | ||||||
5484 | Saliny Salterns | Kp | KKp (iii)(v) | 2010 | Jeolla Południowa jest głównym regionem produkcji soli w Korei[24]. Saliny Sinan i Yeonggwang powstały w XIX w., kiedy do Korei przywieziono z Japonii znajomość pozyskiwania soli z wody morskiej[24]. | |||||||
Salina Yeonggwang | KpJeolla Południowa 35°15′58″N 126°19′56″E/35,266111 126,332222 | |||||||||||
Salina Sinan | ![]() | KpJeolla Południowa 34°59′35″N 126°10′34″E/34,993056 126,176111 | ||||||||||
5486 | Petroglify nad strumieniem Daegokcheon Daegokcheon Stream Petroglyphs | KKp (iii) | 2010 | Petroglify znajdują się na skale klifu o długości 3 km nad strumieniem Daegokcheon. Petroglify Bangudae obejmują ok. 300 przedstawień ludzi, zwierząt, statków i narzędzi[25]. Wśród petroglifów w Cheonjeon-ri znajdują się najstarsze rysunki w Korei z okresu neolitu i epoki brązu[25]. | ||||||||
Petroglify Bangudae | ![]() | Kp35°36′13″N 129°10′38″E/35,603611 129,177222 | ||||||||||
Petroglify w Cheonjeon-ri | ![]() | Kp35°36′53″N 129°10′25″E/35,614722 129,173611 | ||||||||||
5488 | Antyczne fortece górskie w środkowej Korei Ancient Mountain Fortresses in Central Korea | ![]() | Kp | KKp (iii)(iv)(v) | 2010 | Siedem fortec górskich w środkowej Korei[26]. | ||||||
5576 | Mokradła Upo Upo Wetland | ![]() | KpGyeongsang Południowy 35°33′07″N 128°24′53″E/35,551944 128,414722 | KKp (vii)(x) | 2011 | Największe mokradło rzeczne w Korei (2,3 km²), siedlisko ptaków wędrownych wpisane w 1998 roku na listę konwencji ramsarskiej[27]. | ||||||
5598 | Naganeupseong Naganeupseong, Town Fortress and Village | ![]() | KpJeolla Południowa 34°54′25″N 127°20′20″E/34,906944 127,338889 | KKp (iii)(iv)(v)(vi) | 2011 | Historyczna wioska w południowo-zachodniej Korei, znana z dobrze zachowanego krajobrazu kulturowego i tradycyjnego stylu życia z czasów dynastii Joseon (1392–1910)[28]. | ||||||
5599 | Wieś Oeam Oeam Village | ![]() | KpChungcheong Południowy 36°43′52″N 127°00′49″E/36,731111 127,013611 | KKp (iii)(iv)(v)(vi) | 2011 | Tradycjna wieś klanowa rodziny Yean Yi[29]. | ||||||
5781 | Mury obronne Seulu Seoul City Wall | ![]() | KpSeul 37°33′00″N 126°59′00″E/37,550000 126,983333 | KKp (ii)(iii)(iv)(vi) | 2012 | Mury obronne stolicy Seul, których budowa rozpoczęła się w 1395 roku[30]. | ||||||
6171 | Kamienne posągi Buddy i pagody w świątyni Unju sa Stone Buddhas and Pagodas at Hwasun Unjusa Temple | KpJeolla Południowa 36°17′38″N 126°54′30″E/36,293889 126,908333 | KKp (i)(iii)(iv) | 2017 | W terenie świątyni Unju z X–XI w. znajduje się 141 pozostałości kamiennych pagod i 115 kamiennych posągów Buddy[31]. |
Uwagi
![]() | Zobacz multimedia związane z tematem: Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Korei Południowej |
- ↑ Nazwy podane za Polskim Komitetem ds. UNESCO[3].
Przypisy
- ↑ UNESCO: Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ a b c d e UNESCO: Republic of Korea. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ Polski Komitet ds. UNESCO: Korea Południowa (Republika Korei). [dostęp 2020-01-19]. (pol.).
- ↑ a b UNESCO: The Criteria for Selection. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Seokguram Grotto and Bulguksa Temple. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Haeinsa Temple Janggyeong Panjeon, the Depositories for the Tripitaka Koreana Woodblocks. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Jongmyo Shrine. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Changdeokgung Palace Complex. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Hwaseong Fortres. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Gyeongju Historic Areas. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Gochang, Hwasun and Ganghwa Dolmen Sites. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Jeju Volcanic Island and Lava Tubes. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Royal Tombs of the Joseon Dynasty. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Historic Villages of Korea: Hahoe and Yangdong. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Namhansanseong. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Baekje Historic Areas. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Sansa, Buddhist Mountain Monasteries in Korea. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Seowon, Korean Neo-Confucian Academies. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Getbol, Korean Tidal Flats. [dostęp 2021-08-09]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Gaya Tumuli. [dostęp 2023-09-18]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Kangjingun Kiln Sites. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Mt. Soraksan Nature Reserve. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Sites of fossilized dinosaurs throughout the Southern seacoast. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Salterns. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Daegokcheon Stream Petroglyphs. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Ancient Mountain Fortresses in Central Korea. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Upo Wetland. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Naganeupseong, Town Fortress and Village. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Oeam Village. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Seoul City Wall. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Stone Buddhas and Pagodas at Hwasun Unjusa Temple. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).