Lubelskie Towarzystwo Miłośników Książki

Lubelskie Towarzystwo Miłośników Książki – jedno z najstarszych towarzystw kulturalnych w Lublinie.

Towarzystwo zostało założone w 18 czerwca 1926 roku. Jego pierwszym prezesem był ks. dr Ludwik Zalewski, bibliotekarz i profesor Seminarium Duchownego w Lublinie.

Pierwszymi członkami Towarzystwa byli m.in. Zygmunt Kukulski (prof. KUL), Julian Krzyżanowski (prof. KUL), Ludwik Kamykowski (profesor KUL), Feliks Araszkiewicz, Józef Czechowicz (pedagog, poeta), Antoni Remiszewski (wojewoda lubelski)^[1].

Celem Towarzystwa było szerzenie i popularyzacja książki oraz prowadzenia działalności w kierunku badawczo-naukowym i wydawniczym. W ramach działalności Towarzystwo organizowało różne wystawy druków i ekslibrisów. Pierwszą taką wystawę zorganizowano w kwietniu 1927 roku w murach Muzeum Lubelskiego (budynek przy ul. Narutowicza 4, obecnie Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie^[2]). Kolejną znacząca wystawę zorganizowano w lutym 1930 roku. Była poświęcona Ekslibrisom Słowiańskim i w głównej mierze opierała się na zbiorach grafika jugosłowiańskiego prof. Milenko Gjurića z Zagrzebia. Ostatnia przedwojenna wystawa zorganizowana w 1939 roku z okazji Dni Lublina i Lubelszczyzny i dotyczyła Druków Lubelskich. Z tej okazji wydano Przewodnik po wystawie druków lubelskich. Wystawa zgromadziła prace z oficyn m.in. Pawła Wieczorkiewicza, Stanisława Krasuńskiego, czy Władysława Kossakowskiego^[3].

Towarzystwo wydało pięć druków bibliofilskich nakładem Drukarni Państwowej w Lublinie. Były to:

1. Wydawnictwa przygotowywane na Zjazd Bibliofilów Polskich we Lwowie w 1928 roku m.in. Genethliacon Naiasnieyszego Władyslawa Krolewica Polskiego y Szweckiego od Joachima Bielskiego (op. ks. L. Zalewskiego) – faksimilowa edycja druku z 1595 roku, wydanego w Krakowie, panegiryku urodzinowego dedykowanego przez sekretarza i pisarza królewskiego Władysławowi IV. Panegiryk ten odnalazł ks. L. Zalewski w bibliotece parafialnej w Targowisku (pow. krasnostawski).

2. Praca F. Araszkiewicza Hieronim Łopaciński (1860-1906). z czerwca 1926 roku.

3. Katalog Wystawy Exlibrisów Słowiańskich w Lublinie w roku 1930.

4.Satyry Franciszka Zabłockiego, (dwa wydania) z 1933 roku. dedykowano je F. Raczkowskiemu z okazji 50-lecia jego pracy księgarskiej.

5. Tom wierszy Franciszki Arnsztajnowej i J. Czechowicza Stare kamienie (1934)

Obecnie Towarzystwo liczy 28 członków. Funkcję prezesa, a także Wielkiego Mistrza Kapituły Orderu Białego Kruka ze Słonecznikiem, nadawanego przez Towarzystwo, sprawował przez wiele lat doc. dr Jan Gurba^[4][5]. .

Od 1976 roku z okazji 50-lecia, towarzystwo wręcza Order Białego Kruka ze Słonecznikiem (łac. Signum Albi Corvi cum Heliantho). Oznaczenie przyznawane jest za wybitną działalność bibliofilską. Projekt odznaczenia i medaliony wykonał Włodzimierz Wilhelm Hess.

Order stanowi zawieszony na niebiesko-białej wstędze emaliowany na zielono trójkąt (o wymiarach 5x5x5) z wyobrażeniem stylizowanego białego ptaka. U dołu trójkąta podwieszony jest złocisty medalion wyobrażający kwiat słonecznika. W rogach trójkąta znajdują się litery SAC.

Najbardziej znanymi kawalerami orderu są prof. Aleksander Gieysztor, który przez pewien czas był także członkiem kapituły, oraz Karl Dedecius, ks. infułat Antoni Liedtke^[6]

• W. Ziółkowski, Lubelskie Towarzystwo Miłośników Książki, “Silva Rerum” 1938

• Strona towarzystwa