Michał Marzyński
Michał Maciej Marzyński (ur. 1900 w Łodzi, zm. 4 sierpnia 1970 tamże) – polski lekarz psychiatra. Jego imieniem nazwano Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Sieniawce.
Życiorys
Był synem łódzkiego lekarza Józefa Maybauma-Marzyńskiego (1870-1946) oraz Stefanii Racheli z Grossmanów (1879-1971)[1], pochodzącej z Częstochowy. Stefania była córką Jana Grossmana (1851-1924), przemysłowca i działacza społecznego a wnuczką Lazarusa Grosmana (1820–1892), księgarza i fabrykanta[2][3]. Jej pradziadkiem był Abraham Buchner, kontrowersyjny w środowiskach żydowskich nauczyciel warszawskiej Szkoły Rabinów, orędownik Haskali, czyli żydowskiego oświecenia[4]. Józef Maybaum-Marzyński był gastrologiem i pionierem leczenia onkologicznego. W 1927 został pierwszym kierownikiem Instytutu Leczenia Radem przy ul. Piotrkowskiej 175, gdzie też Marzyńscy mieszkali[5]. Stefania Maybaum-Marzyńska była zaangażowana społecznie na rzecz biedoty, dzieci i kobiet. W 1904 wraz z mężem i jego kolegami-lekarzami założyła a następnie prowadziła jako przewodnicząca instytucję opieki zdrowotnej dzieci Kropla Mleka, pierwszą tego typu organizację na ziemiach polskich. Organizacja ta prężnie rozwijała się aż do 1939, kiedy zlikwidowali ją niemieccy okupanci[6].
Miał starszego brata, Stanisława, architekta, profesora i budowniczego kościołów. Maybaumowie uważali się za "Polaków wyznania mojżeszowego", o czym świadczy użycie takich określeń w stosownych rubrykach zachowanych świadectw szkolnych Stanisława. W 1917 cała rodzina przyjęła chrzest w Kościele katolickim a w 1921 przybrała polsko brzmiące nazwisko Marzyńskich[7].
W 1918 ochotniczo wstąpił do Wojska Polskiego, w armii pozostał do 1921[8]. Studiował medycynę na Uniwersytecie Warszawskim, studia ukończył w 1928 roku. Od 1928 do 1930 pracował w szpitalu psychiatrycznym „Kochanówka”. W 1930 został asystentem w Klinice Chorób Nerwowych i Umysłowych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, od 1931 kierowanej przez Maksymiliana Rosego. Pracował także w kierowanym przez Rosego Polskim Instytucie Badań Mózgu. Wyjeżdżał za granicę dokształcać się, m.in. w klinice Oskara Vogta. Przez trzy lata prowadził szpital psychiatryczny w Kojranach. W 1937 habilitował się pod kierunkiem Rosego na podstawie rozprawy Opieka nad umysłowo chorymi w województwach wschodnich. Po śmierci Rosego przeniósł się do Łodzi i pracował jako lekarz Ubezpieczalni Społecznej. W 1939 zmobilizowany do Warszawy. W okresie wojny działał w AK w powiecie koneckim, był delegatem Powiatowej Delegatury Rządu Końskie[9]. Po zakończeniu wojny powrócił do Łodzi. Od 1949 pracował w Klinice Psychiatrycznej Uniwersytetu Łódzkiego, w 1953 zastąpił zmarłego Stanisława Słomczyńskiego na stanowisku dyrektora „Kochanówki”. Szpitalem kierował do 1961. Objął wtedy stanowisko dyrektora Szpitala w Bolesławcu[10]. We wrześniu 1969 z powodu złego stanu zdrowia przeszedł na emeryturę i przeniósł się do rodzinnego miasta, gdzie zmarł. Pochowany jest na Starym Cmentarzu w Łodzi.
Odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Śląskim Krzyżem Powstańczym, odznaką Za wzorową pracę w służbie zdrowia[11].
Wybrane prace
- Baranowski L., Borysowicz J., Marzyński M., Ossendowski A., Parandowski, Witek S. Metodyka leczenia schizofrenji insuliną. Warszawskie Czasopismo Lekarskie 12, s. 554, 1935
- Borysowicz J., Marzyński M. Dalsze spostrzeżenia przy leczeniu schizofrenji dużemi dawkami insuliny. Rocznik Psychjatryczny 28, s. 70-93, 1936
- Opieka nad umysłowo chorymi w województwach wschodnich. Pamiętnik Wileńskiego Towarzystwa Lekarskiego 1936, R. 12 z. 6
- Ergebnisse der Insulinshockbehandlung bei Schizophrenie[12]. 1937
Przypisy
- ↑ Zeszyty Historyczne 162, s. 171, 2007
- ↑ Encyklopedia Częstochowy: Grosman (Grossman) Jan [online], encyklopedia.czestochowa.pl [dostęp 2024-02-15] (pol.).
- ↑ Encyklopedia Częstochowy: Grosman (Grossman) Lazarus [online], encyklopedia.czestochowa.pl [dostęp 2024-02-15] (pol.).
- ↑ ZbigniewZ. Buchner ZbigniewZ., Dzieci haskali : Abraham Buchner i jego potomkowie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 2023, ISBN 978-83-7507-324-9 (pol.), Drzewo genealogiczne potomków Abrahama Buchnera na odwrocie obwoluty.
- ↑ Ulica Piotrkowska 175 w Łodzi. Historia posesji w latach 1824-1939. [online], dawna Piotrkowska [dostęp 2024-02-15] (pol.).
- ↑ Fotografia Stefanii z d. Grossman (Maybaum/Marzyńskiej) [online], wmuzeach.pl [dostęp 2024-02-15] (pol.).
- ↑ ZbigniewZ. Buchner ZbigniewZ., Dzieci haskali : Abraham Buchner i jego potomkowie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 2023, s. 181-191, ISBN 978-83-7507-324-9 (pol.).
- ↑ Dr med Michał Marzyński. Służba Zdrowia 35 s. 2, 1970
- ↑ Waldemar Grabowski, Polska Tajna Administracja Cywilna 1940–1945, Warszawa 2003, s. 297.
- ↑ Historia Szpitala
- ↑ Z.J., Dr Michał Marzyński, „Psychiatria Polska”, 5 (3), 1971, s. 367-368, PMID: 4936735 .
- ↑ M.M. Marzyński M.M., StS. Witek StS., Ergebnisse der Insulinshockbehandlung bei Schizophrenie, „Zeitschrift für die gesamte Neurologie und Psychiatrie”, 159 (1), 1937, s. 704–721, DOI: 10.1007/BF02870693, ISSN 0303-4194 (niem.).