Mistrz Zwedera van Culemborg

Mistrz Zwedera van Culemborg

Inicjał z Mszału Hoya Pokłon Trzech Króli
Dziedzina sztuki	malarstwo iluminatorstwo
Multimedia w Wikimedia Commons

Mistrz Zwedera van Culemborga, Mistrz Pancracius – północno-niderlandzki malarz – iluminator czynny w Utrechcie w latach 1420-1440. Uważa się go za przedstawiciela późnego stylu miękkiego w miniatorstwie niderlandzkim^[1].

Jego przydomek pochodzi od strony tytułowej mszału na której przedstawił wizerunek biskupa klęczącego przed ukrzyżowanym Chrystusem^[2]. Na podstawie herbu widocznego na krawędzi iluminacji postać duchownego zidentyfikowano z biskupem Utrechtu Zwederem van Culemborgiem. Pełnił on funkcje biskupa od 1423 do 1431 roku, kiedy to wyjechał do Bazylei i gdzie zmarł dwa lata później. Mszał powstał wkrótce po nominacji Culemborga, zawierał szesnaście inicjałów z czego trzynaście przypisuje się Mistrzowi^[3][4].

Prawdopodobnie był uczniem utrechckiego mistrza Ottona van Moerdrecht; około 1415 roku dekorował po nim Modlitewnik Marii ks. Geldrii i Brewiarz Rajnolda IV, księcia Geldrii. Kontynuował i rozwiną styl iluminatorów parysko-burgundkich z początku XV wieku.

Mistrz Zwedera van Culemborga wykonał dekoracje do co najmniej dwunastu manuskryptów; przy kilku ostatnich jego pracach współpracował Mistrz Katarzyny z Kleve.

• Modlitewnik Marii ks. Geldrii – ok. 1415, Biblioteka Uniwersytecka, Tybinga
• Brewiarz Rajnolda IV, księcia Geldrii – po 1417, Pierpont Morgan Library, Nowy Jork, (Ms. M. 87).
• Mszał Zakonu Krzyżackiego – po 1415, Overijssels Museum, Zwolle
• Mszał z kaplicy dworskiej w Kleve – Nordrhein-Westfälisches Hauptstaatsarchiv, Düsseldorf
• Biblia wiedeńska – Austriacka Biblioteka Narodowa, Wiedeń
• Mszał Jana de Hoya – ok. 1430-1435, Biblioteka Uniwersytecka, Münster
• Mszał Everarda von Greiffenclau – przy współpracy z Mistrzem Katarzyny z Kleve; ok. 1425 – 1499, Walters Art Museum, Baltimore^[5]
• Brewiarz Egmonda – pierwotnie część Brewiarza Rajnolda z kolekcji nowojorskiej; Biblioteka Uniwersytecka, Utrecht, trzy arkusze w Fitzwilliam Museum, Cambridge (Ms. 1-1960), jeden arkusz w Biblioteka Brytyjska, Londyn (Ms. Add. 30,339, no. 3)^[6]
• Godzinki – z kolekcji van Balthazara Huydecopera (1695-1778); Biblioteka Uniwersytecka, Utrecht, (Hs. 1037)^[7]Cambridge, Fitzwilliam Museum James Ms. 141; Nowy Jork, Pierpont Morgan Library Ms. M.87; Sztokholm, Royal Library A 226, Filadelfia, Free Library Lewis Ms. 88.^[8][9]
• Wyznania Augustyna (Confessiones) – rękopis, wizerunek biskupa, Biblioteka Uniwersytecka, Utrecht, (Hs. 41)
• Godzinki Zwedera van Culemborga – 1430-1435, Koninklijke Bibliotheek, Haga (79 K 2)^[10]; Fitzwilliam Museum, Cambridge, MS 289
• Godzinki – ok. 1420, Art Institute of Chicago, Chicago^[11]
• Biblia – 1420 – 1430, Fitzwilliam Museum, Cambridge^[12]
• Portret kardynała Huguesa de Lusignana – Portret na miniaturze dedykacyjnej dodanej po 1434 roku do Komentarza do Psalmów Petera von Herethalsa, powstał po 1416, Biblioteka Narodowa Francji, Paryż

• Robert Genaille: Encyklopedia malarstwa flamandzkiego i holenderskiego. Warszawa: PWN, 2001. ISBN 83-221-0686-6.