Moduł wolny generowany przez zbiór

R-moduł wolny generowany przez zbiór X {\displaystyle X} albo suma prosta R nad X – zbiór funkcji f : X R {\displaystyle f\colon X\to R} w pierścień R , {\displaystyle R,} które przyjmują niezerową wartość tylko dla skończonej liczby swoich argumentów. Oznacza się go zwykle X R , {\displaystyle \bigoplus _{X}R,} X R {\displaystyle \bigsqcup _{X}R} lub F ( X ) . {\displaystyle F(X).} Wraz z działaniami zdefiniowanymi punktowo tworzy moduł nad R . {\displaystyle R.}

Definicja

Niech R {\displaystyle R} będzie pierścieniem, a X {\displaystyle X} – dowolnym zbiorem. Rozpatrzmy funkcje postaci f : X R . {\displaystyle f\colon X\to R.} Nośnikiem f {\displaystyle f} nazwiemy zbiór

s u p p f := { x X ;   f ( x ) 0 } . {\displaystyle \mathrm {supp} f:=\{x\in X;\ f(x)\neq 0\}.}

Zbiór funkcji f : X R {\displaystyle f\colon X\to R} o skończonym nośniku nazywamy R {\displaystyle R} -modułem wolnym generowanym przez X {\displaystyle X} albo sumą prostą R {\displaystyle R} nad X {\displaystyle X} i oznaczamy X R , {\displaystyle \bigoplus _{X}R,} X R {\displaystyle \bigsqcup _{X}R} lub F ( X ) . {\displaystyle F(X).} Zbiór X R {\displaystyle \bigoplus _{X}R} tworzy moduł nad R {\displaystyle R} z działaniami zdefiniowanymi punktowo.

Baza i przedstawienie

Dowolną funkcję f X R {\displaystyle f\in \bigoplus _{X}R} możemy jednoznacznie przedstawić w postaci

f ( y ) = x X f ( x ) δ x ( y ) {\displaystyle f(y)=\sum _{x\in X}f(x)\delta _{x}(y)}

dla każdego y X , {\displaystyle y\in X,} gdzie δ x : X R {\displaystyle \delta _{x}\colon X\to R} jest zdefiniowane wzorem

δ x ( y ) := { 1 g d y   y = x 0 g d y   y x . {\displaystyle \delta _{x}(y):={\begin{cases}1&\mathrm {gdy} \ y=x\\0&\mathrm {gdy} \ y\neq x.\end{cases}}}

Wynika z tego, że funkcje δ x {\displaystyle \delta _{x}} rozpinają moduł X R . {\displaystyle \bigoplus _{X}R.} Funkcje δ x {\displaystyle \delta _{x}} bardzo często utożsamia się z x {\displaystyle x} i zapisuje po prostu jako x . {\displaystyle x.} Wówczas funkcję f {\displaystyle f} można zapisać jako

f = x X f ( x ) x l u b f = x X f x x . {\displaystyle f=\sum _{x\in X}f(x)x\quad \mathrm {lub} \quad f=\sum _{x\in X}f_{x}x.}

Zobacz też

Bibliografia

  • Z. Opial: Algebra Wyższa. PWN, 1970.

Linki zewnętrzne

  • Clifford algebra, geometric algebra, and applications