Omacnica spichrzanka
Plodia interpunctella | |||
(Hüfbner, 1816) | |||
Imago | |||
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | zwierzęta | ||
Typ | stawonogi | ||
Gromada | owady | ||
Podgromada | uskrzydlone | ||
Rząd | motyle | ||
Rodzina | omacnicowate | ||
Gatunek | omacnica spichrzanka | ||
|
Omacnica spichrzanka (Plodia interpunctella), potocznie: mól spożywczy lub mól kuchenny – motyl nocny (ćma) z rodziny omacnicowatych, szkodnik domowy. Żeruje zwłaszcza na suchych pokarmach, takich jak cukier, kasza, mąka i otręby.
- Pokrój
Skrzydła o rozpiętości 14–18 mm, przednie w nasadowej części żółtawe, pozostała część jest brunatnoczerwona z szaroniebieskimi, poprzecznymi paskami lub ciemnoczerwona, tylne szaroniebieskie, przeświecające. Jaja białe, okrągłe, o wymiarach 0,6×0,4 mm. Głowa gąsienic brązowa, ciało białe, w miarę rozwoju nabiera barwy czerwonej, zielonej, pomarańczowej, w zależności od spożywanego pokarmu. Poczwarka brązowa o długości 7 mm, w mocnym oprzędzie[1].
- Cykl życia
Dorosła forma aktywna nocą, żyje w temperaturze pokojowej około 14 dni, nie pobiera pokarmu[1]. Jaja (od 40 do 400, średnio 170)[2] składane są na pokarm (głównie produkty sypkie)[1] pojedynczo, w łańcuchach lub w grupkach[2]. Gąsienice wykluwają się w temperaturze pokojowej po około 8–10 dniach, żerują w produktach spożywczych w oprzędach z lepkiej nici, która zbiera produkty sypkie w bryły[1]. Okres larwalny obejmujący 5 stadiów i w zależności od warunków trwa od 13 do 288 dni. Gąsienice potrafią przegryźć opakowanie z folii polietylenowej o grubości 0,7 mm[2]. Badania wskazują, że symbiotyczne bakterie jelitowe larw potrafią w pewnym stopniu rozkładać polietylen[3].
W optymalnych warunkach okres żerowania gąsienic trwa 3 tygodnie, w niesprzyjających warunkach mogą zapaść w diapauzę. Przepoczwarzenie następuje w trudno dostępnych miejscach (szpary, zgięcia opakowań). Poczwarki trwają 11–13 dni[1].
- Występowanie
Gatunek stosunkowo wytrzymały na niskie temperatury, umie przetrwać w nieogrzewanych pomieszczeniach. Spotykana w zakładach produkujących artykuły spożywcze (młyny, piekarnie, magazyny, sklepy) oraz w mieszkaniach. Żeruje na ziarnach zbóż i ich przetworach, wyrobach cukierniczych, nasionach roślin, ziołach, czekoladzie, paszach, orzechach, suszonych warzywach i owocach. Produkty, na których żeruje, zanieczyszcza odchodami, przędzą i martwymi owadami[1].
- Zwalczanie
W zakładach przemysłowych dezynsekcje środkami chemicznymi lub za pomocą promieni podczerwonych i ultrafioletowych, w warunkach domowych możliwe wymrażanie (–15 °C) i wygrzewanie (50–52 °C). Zanieczyszczone produkty sypkie należy przesiać, a w razie dużych zanieczyszczeń wyrzucić lub przeznaczyć na karmę dla ptaków[4][5].
Galeria
- Jaja
- Gąsienica
- Poczwarka w oprzędzie
- Kopulująca para
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d e f Edyta Siemińska: Omacnica Spichrzanka – Plodia interpunctella Hübner. Carsekt Sp. z o.o.. [dostęp 2015-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
- ↑ a b c Stanisław Ignatowicz: Omacnica spichrzanka. [dostęp 2015-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-17)]. (pol.).
- ↑ JunJ. Yang JunJ. i inni, Evidence of Polyethylene Biodegradation by Bacterial Strains from the Guts of Plastic-Eating Waxworms, „Environmental Science & Technology”, 48 (23), 2014, s. 13776–13784, DOI: 10.1021/es504038a [dostęp 2023-12-31] (ang.).
- ↑ Zwalczanie szkodników w przetworach zbożowych. [dostęp 2015-04-10]. (pol.).
- ↑ Mklik mączny. [dostęp 2015-04-10]. (pol.).
Linki zewnętrzne
- Mól spożywczy – stylownik.pl
- NDL: 01092481
- NKC: ph1149593
- J9U: 987007535126005171
- Britannica: animal/Indian-meal-moth
- SNL: tørrfruktmøll
- BioLib: 50456
- EoL: 952934
- EUNIS: 305509
- GBIF: 1873079
- identyfikator iNaturalist: 124184
- NCBI: 58824
- CoL: 4KHKB