Ostnica włosowata
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | liliopodobne (≡ jednoliścienne) | ||
Rząd | wiechlinowce | ||
Rodzina | wiechlinowate | ||
Rodzaj | ostnica | ||
Gatunek | ostnica włosowata | ||
Nazwa systematyczna | |||
Stipa capillata L. Sp. pl. ed. 2, 1:116. 1762[3] | |||
| |||
|
Ostnica włosowata (Stipa capillata L.) – gatunek rośliny z rodziny wiechlinowatych (Poaceae). Występuje w Azji (Syberia, Chiny, Azja Środkowa, Kaukaz, Indie i Pakistan) oraz środkowej, wschodniej i południowej Europie[4][3]. W Polsce jest bardzo rzadka. Występuje w dolinie Płoni, dolnej Odry, Warty i Wisły, na Wyżynie Lubelskiej i w Niecce Nidziańskiej[5][6].
Morfologia
- Pokrój
- Trawa tworząca gęste kępki o wysokości 20-100 cm. Źdźbła kwiatowe po uschnięciu zachowują się do następnego roku.
- Liście
- Zwinięte, szare, dłuższe od źdźbeł. W nasadzie mają resztki starych pochew liściowych. Liście odziomkowe mają języczek o długości 1-2(3) mm, górne 15-20 mm.
- Kwiaty
- Zebrane w jednokwiatowe kłoski tworzące wiechowaty kwiatostan. Posiadają dwie jednakowe, lancetowate plewy o długości ok. 15 mm wyposażone w wiotką i przeważnie krótszą od nich ość. Owłosione w nasadzie plewki mają długość do 12 mm. Dolna plewka wyposażona jest w bardzo długą (8-15(25) cm), przeważnie skręconą, szorstką i nitkowatą ość z kolankowatym przegięciem. Właśnie od tej ości pochodzi gatunkowa nazwa rośliny.
Biologia i ekologia
Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od maja do czerwca, jest wiatropylna. Nasiona rozsiewane są przez wiatr (anemochoria) i roznoszone przez zwierzęta (zoochoria). Występuje na murawach, suchych zboczach, wśród skał, na stepie. Jest światłolubna i ciepłolubna, najczęściej rośnie na płytkich, gipsowych i węglanowych rędzinach inicjalnych i właściwych[5]. Gatunek charakterystyczny dla związku Festuco-Stipion i Ass. Potentillo-Stipetum[7]. Liczba chromosomów 2n=44[8].
Zagrożenia i ochrona
Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Zagrożeniem dla niej jest zalesianie lub zaorywanie stepowych muraw, a także naturalne ich zarastanie zaroślami i lasem[5]. Wymaga ochrony aktywnej.
Ostnica włosowata umieszczona jest na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006, 2016)[9][10] w grupie gatunków narażonych na wymarcie (kategoria zagrożenia: VU).
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-13] (ang.).
- ↑ a b Stipa capillata L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-04-23] .
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-10].
- ↑ a b c Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
- ↑ Zając A., Zając M.: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej, Instytut Botaniki, Uniwersytet Jagielloński, 2001, s. 540. ISBN 978-83-61191-72-8.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
- BioLib: 42653
- EoL: 2897067
- EUNIS: 192956
- Flora of China: 200026371
- Flora of North America: 200026371
- FloraWeb: 5786
- GBIF: 4143519
- identyfikator iNaturalist: 335905
- IPNI: 423200-1
- NCBI: 665498
- Plant Finder: 285256
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-444837
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:423200-1
- Tela Botanica: 66386
- identyfikator Tropicos: 25511530
- USDA PLANTS: STCA26
- CoL: 52QTV