Otto van Veen

Otto van Veen

Data i miejsce urodzenia	ok. 1556 Lejda
Data i miejsce śmierci	6 maja 1629 Bruksela
Narodowość	holenderska
Dziedzina sztuki	malarstwo, rysunek
Epoka	manieryzm
Multimedia w Wikimedia Commons

Otto van Veen też Vaenius lub Venius (ur. ok. 1556 w Lejdzie, zm. 6 maja 1629 w Brukseli)^[1] – flamandzki malarz i rysownik pochodzenia holenderskiego; nauczyciel Rubensa.

Pochodził z holenderskiej patrycjuszowskiej rodziny^[1][2], wywodzącej się rzekomo od księcia Brabancji Jana III^[3]; ojciec artysty był burmistrzem Lejdy^[1][2]. Otto van Veen uczył się w szkole łacińskiej i jednocześnie pobierał nauki malarstwa w pracowni Isaaca Claesza van Swanenburgha. W 1572 został oddany na pazia na dwór księcia-biskupa Liège Gerarda de Groesbeecka, gdzie naukę malarstwa kontynuował u Domenicusa Lampsoniusa. Około 1575 wyjechał do Włoch, do Rzymu, gdzie przebywał do 1580. W kolejnych latach przebywał na dworze Rudolfa II w Pradze oraz u Wilhelma V Bawarskiego w Monachium, a następnie został malarzem nadwornym księcia bawarskiego Ernesta Wittelsbacha, elektora i arcybiskupa Kolonii^[1][2].

W latach 1583–1584 van Veen przebywał w rodzinnej Lejdzie, a ok. 1587 objął stanowisko malarza nadwornego księcia Parmy i Piacenzy Aleksandra Farnese, namiestnika Niderlandów. W 1592 osiadł w Antwerpii, gdzie rok później wstąpił jako mistrz do gildii św. Łukasza; w 1602 został jej dziekanem. W Antwerpii prowadził duży warsztat, gdzie wykształcił wielu malarzy^[1][2]. Był jednym z nauczycieli Rubensa (w latach 1596–1600)^[3][4] i prawdopodobnie miał największy wpływ na jego wczesny rozwój^[3]. Wśród uczniów van Veena byli także Frans Pourbus (młodszy), Jan Rol, Jacques Bousius i Adriaen Put^[4].

W pierwszych latach XVII wieku van Veen zaangażował się w pisanie i ilustrowanie książek emblematycznych^[1][2]. W 1604 roku został zatrudniony przez arcyksięcia austriackiego Albrechta i jego żonę arcyksiężną Izabelę jako inżynier w cytadeli antwerpskiej, a w 1612 jako inspektor mennicy w Brukseli. W 1615 przeniósł się do Brukseli^[1][2]. Tworzył coraz mniej dzieł malarskich, dożywotnio korzystał z zapomogi przyznanej mu przez arcyksiążęcą parę^[2].

Klasycyzujący van Veen chętnie nawiązywał do malarstwa renesansowego^[1][2], zwłaszcza Rafaela^[2], Correggia^[1][2] i Parmigianina pod względem stylu i kolorystyki^[1], co wyraźnie jest widoczne np. w portretach księcia Farnese, obrazie ołtarzowym kościoła kapucynów w Brukseli Mistyczne zaślubiny św. Katarzyny (1589)^[2] oraz w ołtarzach katedry w Brukseli i kościoła dominikanów w Lowanium^[1][2].

Malował obrazy olejne^[4] o tematyce religijnej, portrety, sceny rodzajowe, pejzaże^[3]. Ilustrował też książki, zwłaszcza emblematyczne, który wywarły wielki wpływ na barokowy język wizualny zarówno we Flandrii, jak i w Holandii^[2].

(wg źródła^[1][2])

• Mistyczne zaślubiny św. Katarzyny (1589), obraz ołtarzowy kościoła kapucynów w Brukseli
• Męczeństwo św. Andrzeja (1594–1599), ołtarz główny kościoła św. Andrzeja w Antwerpii
• Zwycięstwa arcyksięcia Alberta (1597), projekt do tapiserii
• Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny (1602), kaplica ratusza w Antwerpii
• Św. Jerzy i smok (1615), tryptyk dla gildii kuszników w Brukseli

• Quinti Horatii Flacci emblemata (Antwerpia, 1607)
• Amorum emblemata (Antwerpia, 1608)
• Amoris divini emblemata (Antwerpia, 1615)

• 
  Cornelis van Veen z rodziną, 1584, Luwr, Paryż
• 
  Portret Aleksandra Farnese, ok. 1585, Królewskie Muzea Sztuk Pięknych w Brukseli
• 
  Anna Ximenes d’Aragon i doña Gracia Rodriguez de Evora, 1601, Maagdenhuis Museum, Antwerpia
• 
  Amazonki i Scytowie, 1629, Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu