Pęk prostych

Niektóre z prostych pęku o środku A

Pęk prostych – zbiór wszystkich prostych spełniających jeden z dwóch warunków:

  • przechodzących przez ustalony punkt[1], zwany środkiem pęku lub wierzchołkiem pęku[1];
  • równoległych do ustalonej prostej (przechodzących przez punkt nieskończoności). W tym drugim przypadku mówi się o niewłaściwym pęku prostych albo o kierunku.

Każde dwie proste na jednej płaszczyźnie są współpękowe; gdy są równoległe, to mówimy, że są współpękowe w sposób niewłaściwy[potrzebny przypis]. Rozważa się też pęki bardziej ogólnych krzywych stożkowych, zdefiniowane analitycznie[2].

Opis analityczny

Równanie pęku prostych na płaszczyźnie, o środku wyznaczonym przez nierównoległe proste, zapisujemy w postaci:

t 1 ( A 1 x + B 1 y + C 1 ) + t 2 ( A 2 x + B 2 y + C 2 ) = 0 , {\displaystyle t_{1}(A_{1}x+B_{1}y+C_{1})+t_{2}(A_{2}x+B_{2}y+C_{2})=0,}

gdzie t 1 , t 2 R {\displaystyle t_{1},t_{2}\in \mathbb {R} } spełniają warunek t 1 2 + t 2 2 > 0. {\displaystyle t_{1}^{2}+t_{2}^{2}>0.}

Każda prosta przechodząca przez środek pęku da się przedstawić powyższym równaniem (mówimy, że jest współpękowa z wszystkimi prostymi przechodzącymi przez ten punkt) i, na odwrót, każde równanie powyższej postaci przedstawia pewną prostą należącą do pęku.

Jeżeli proste p 1 , p 2 , p 3 {\displaystyle p_{1},p_{2},p_{3}} mają odpowiednio równania:

p 1   :   A 1 x + B 1 y + C 1 = 0 , {\displaystyle p_{1}\ :\ A_{1}x+B_{1}y+C_{1}=0,}
p 2   :   A 2 x + B 2 y + C 2 = 0 , {\displaystyle p_{2}\ :\ A_{2}x+B_{2}y+C_{2}=0,}
p 3   :   A 3 x + B 3 y + C 3 = 0 , {\displaystyle p_{3}\ :\ A_{3}x+B_{3}y+C_{3}=0,}

to są one współpękowe (należą do jednego pęku) wtedy i tylko wtedy, gdy istnieją trzy różne od zera liczby l 1 , l 2 , l 3 {\displaystyle l_{1},l_{2},l_{3}} takie, że spełnione jest równanie:

l 1 ( A 1 x + B 1 y + C 1 ) + l 2 ( A 2 x + B 2 y + C 2 ) + l 3 ( A 3 x + B 3 y + C 3 ) = 0 {\displaystyle l_{1}(A_{1}x+B_{1}y+C_{1})+l_{2}(A_{2}x+B_{2}y+C_{2})+l_{3}(A_{3}x+B_{3}y+C_{3})=0}

lub równoważnie

| A 1 B 1 C 1 A 2 B 2 C 2 A 3 B 3 C 3 | = 0. {\displaystyle {\begin{vmatrix}A_{1}&B_{1}&C_{1}\\A_{2}&B_{2}&C_{2}\\A_{3}&B_{3}&C_{3}\end{vmatrix}}=0.}

Zobacz też

Przypisy

  1. a b pęk prostych, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-10] .
  2. pęk, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-03-13] .