Paramecium bursaria

Paramecium bursaria

Systematyka
Domena	eukarionty
Supergrupa	Chromalveolata/SAR?
(bez rangi)	Alveolata
Królestwo	protisty
Typ	orzęski
Gromada	Oligohymenophorea
Rząd	Peniculida(inne języki)
Rodzina	Parameciidae(inne języki)
Rodzaj	pantofelki
Gatunek	Paramecium bursaria
Nazwa systematyczna
Paramecium bursaria Ehrenberg, 1831
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Paramecium bursaria – gatunek pierwotniaka z typu orzęsków (Ciliata) i rodzaju Paramecium (pantofelki). Rodzaj, do którego zaliczono ten gatunek, podzielono na podrodzaje i P. bursaria zaliczono jako jedyny gatunek do podrodzaju Chloroparamecium. Swą zieloną barwę orzęsek ten zawdzięcza endosymbiotycznym glonom m.in. z rodzaju chlorella (Chlorella), które rozsiane są w cytoplazmie komórki. Zarówno te glony, jak i opisywane pantofelki mogą żyć osobno. Jest pospolity w wodach słodkich, chociaż mniej znany niż P. caudatum lub P. aurelia(inne języki).

Rodzaj Paramecium podzielono na podrodzaje, przy czym P. bursaria należy jako jedyny przedstawiciel do podrodzaju Chloroparamecium^[1][2].

Zmienność haplotypów COI mitochondrialnego DNA (mtDNA) sugeruje, że w obrębie gatunku istnieją kryptyczne gatunki: Paramecium primabursaria, P. bibursaria (zasięg występowania Eurazja, ten drugi występuje też w Australazji), P. tribursaria (występuje głównie w Azji Wschodniej, spotkany też w Ameryce Północnej i Europie), P. tetrabursaria (gatunek wyłącznie północnoamerykański) oraz P. pentabursaria (odnaleziony w dwóch lokalizacjach w Europie)^[3][2]. Jednakże, taksony te nie zostały opisane zgodnie z Międzynarodowym Kodeksem Nomenklatury Zoologicznej (ICZN), który wymaga formalnych opisów i deponowania okazów typowych w muzeach publicznych^[3].

Protist długości 80–150 μm^[2]. Jest to krótki i szeroki orzęsek, o komórce w kształcie stopy (jej odcisku). Gatunek jest stosunkowo szeroki i krótki, ukośnie zgięty lub zaokrąglony z przodu, mocno zaokrąglony z tyłu i spłaszczony grzbietowo-brzusznie^[2]. Swą zieloną barwę orzęsek ten zawdzięcza endosymbiotycznym glonom, które rozsiane są w cytoplazmie komórki^[4]. Widoczne jest szerokie zagłębienie około­gębowe. Komórka pokryta jest, jak inne orzęski, włosowatymi organellami zwanymi rzęskami. Rzęski jednolitej długości, z wyjątkiem dłuższych tworzących pęczek na tylnej części (ang. caudal cilia)^[5]. Wokół cytostomu rzęski tworzą błoniaste pseudomembranelle^[6]. Występują liczne trichocysty^[5]. Mikronukleus zwarty^[2], leżący we wgłębieniu dużego makronukleusa, w środkowej części ciała^[6]. Występują 2 wodniczki tętniące^[5].

P. bursaria to takson rozpowszechniony na całym świecie^[3]. Gatunek jest pospolity, aczkolwiek nie tak znany jak P. caudatum lub P. aurelia(inne języki)^[7]. Występuje w wolno-płynących i zasobnych w substancje odżywcze wodach^[3], dobrze natlenionych, β-mezosaprobowych^[6].

Symbioza jest zjawiskiem powszechnym u zwierząt i roślin, jednak pozostaje słabo poznana. Najlepiej poznaną symbiozą gospodarz-symbiont jest ta pomiędzy P. bursaria – Chlorella sp.^[8]

Jest miksotrofem^[3][1]. Orzęsek posiada setki^[8] zoochlorelli z rodzajów chlorella (Chlorella) oraz Micractinium(inne języki)^[3]. W innych pracach konkretniejsze dane zostały opublikowane o symbiontach, europejskie i amerykańskie populacje dzierżą zwykle chlorellę zwyczajną (Ch. vulgaris), niekiedy znajdywano we wnętrzu komórek glony z rodzaju Coccomyxa(inne języki), a także dopatrzono się podwójnej symbiozy, kiedy to w tym pantofelku występowały też Choricystis parasitica(inne języki) (syn. minor) związane z niezidentyfikowaną algą, podobną z wyglądu do chlorelli^[9]. Wykazano też polifiletyzm pomiędzy trzema symbiotycznymi Chlorella, co oznacza, że te taksony mają inne pochodzenie^[9]. Glony przechodzą do komórki poprzez wodniczki pokarmowe; spożyte w dużej ilości zakłócają przebieg trawienia – prawdopodobnie uniemożliwiają uwalnianie enzymów trawiennych^[4]. Gatunek tego protista jest przytaczany jako przykład endosymbiozy obligatoryjnej^[10]. P. bursaria nie posiada chloroplastów – ich rolę pełnią endosymbiotyczne glony^[10]. W przeciwieństwie do koralowców lub porostów, komórki potomne otrzymują symbiotyczne algi od matczynych komórek^[1]. Symbionty są w stanie pobierać wartości odżywcze od gospodarza, gdy ten jest dobrze odżywiony i znajduje się w środowisku, w którym brakuje światła^[4].

Klony nie przeprowadzają koniugacji między sobą^[7]. W trakcie tego procesu symbiotyczne algi pozostają w gospodarzu, w trakcie podziału komórki matczynej, jak wspomniano, komórki potomne otrzymują glony^[8]. Wyróżnia się 4 okresy rozwojowe populacji klonów. Pierwszym jest niedojrzałość płciowa, kiedy to komórki nie rozmnażają się (przykładowo poprzez koniugację); drugim jest stadium przejściowe, kiedy to nieliczne komórki się mnożą; trzecim to okres dojrzałości, wówczas osobniki się mnożą i często przeprowadzają koniugację (okres ten trwa kilka lat); natomiast ostatnim stadium jest okres spadku liczebności populacji, co skutkuje wymarciem wielu osobników^[11]. Stwierdzenie tych okresów daje możliwość badania postępu starzenia^[11].

Zaobserwowano, że ten orzęsek może reagować fototaktycznie pozytywnie i negatywnie zależnie od zastosowanego natężenia światła^[10].

Jest to organizm modelowy w badaniach nad endosymbiozą wśród orzęsków i alg^[12].