Popieliczka
Glirulus | |||
O. Thomas, 1906[1] | |||
Okres istnienia: oligocen–obecnie | |||
Przedstawiciele rodzaju – grupa popieliczek japońskich (G. japonicus) | |||
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | zwierzęta | ||
Typ | strunowce | ||
Podtyp | kręgowce | ||
Gromada | ssaki | ||
Podgromada | żyworodne | ||
Infragromada | |||
Rząd | gryzonie | ||
Podrząd | |||
Rodzina | popielicowate | ||
Podrodzina | popielice | ||
Rodzaj | popieliczka | ||
Typ nomenklatoryczny | |||
Myoxus javanicus Schinz, 1845 | |||
Synonimy | |||
| |||
Gatunki | |||
| |||
| |||
|
Popieliczka[3] (Glirulus) – rodzaj ssaków z podrodziny popielic (Glirinae) w obrębie rodziny popielicowatych (Gliridae).
Zasięg występowania
Obecnie zasięg rodzaju ogranicza się do Wysp Japońskich[4]. Gryzonie z tego rodzaju były w przeszłości znacznie szerzej rozpowszechnione. We wczesnym miocenie, pliocenie i plejstocenie żyły w Europie i Azji Mniejszej, a w Sinciangu w Chinach znaleziono jeszcze starsze zęby trzonowe gryzoni przypisanych do tego rodzaju, z późnego oligocenu[5].
Charakterystyka
Długość ciała (bez ogona) 66–93 mm, długość ogona 38–59 mm; masa ciała 14–45 g[6][7].
Wymarły gatunek popieliczki Glirulus lissiensis, żyjący w miocenie na terenach dzisiejszej Francji, prawdopodobnie był zdolny do lotu ślizgowego[5][8].
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 1906 roku angielski zoolog Oldfield Thomas na łamach Proceedings of the Zoological Society of London[1]. Na gatunek typowy Thomas wyznaczył (oznaczenie monotypowe) popieliczkę japońską (G. japonicus).
Etymologia
- Glirulus: rodzaj Glis Brisson, 1762 (popielica); łac. przyrostek zdrabniający -ulus[9].
- Amphidyromys: gr. αμφι amphi ‘dookoła’[10]; rodzaj Dyromus O. Thomas, 1907 (koszatka). Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): †Amphidyromys pusillus F. Heller, 1936.
Podział systematyczny
W 1906 roku O. Thomas utworzył ten rodzaj, zauważając różnice dzielące popieliczkę japońską od popielicy szarej (Glis glis), z którą była uprzednio umieszczana w jednym rodzaju[5][1]. Do rodzaju należy jeden występujący współcześnie gatunek[11][7][4][3]:
- Glirulus japonicus (Schinz, 1845) – popieliczka japońska
Opisano również gatunki wymarłe:
- Glirulus daamsi de Bruijn, van den Hoek Ostende, Kristkoiz-Boon, Rummel, Theocharopoulos & Ünay-Bayraktar, 2003[12] (Turcja; miocen)
- Glirulus diremptus Mayr, 1979[13] (Niemcy; miocen)
- Glirulus ekremi Ünay-Bayraktar, 1994[14] (Turcja; miocen)
- Glirulus lissiensis Hugueney & Mein, 1965[15] (Francja; miocen)
- Glirulus minor Wu Wenyu, 1993[16] (Niemcy; miocen)
- Glirulus pusillus (F. Heller, 1936)[2] (Niemcy; pliocen).
Przypisy
- ↑ a b c O. Thomas. 3. The Duke of Bedford’s Zoological Exploration in Eastern Asia – I. List of Mammals obtained by Mr. M.P. Anderson in Japan. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1905 (2), s. 347, 1906. (ang.).
- ↑ a b F. Heller. Eine oberpliozäne Wirbeltierfauna aus Rheinhessen. „Neues Jahrbuch für Mineralogie, Geologie und Paläontologie”. 76, s. 125, 1936. (niem.).
- ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 265. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 628. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b c D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Glirulus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-12-25].
- ↑ M.E. Holden-Musser, R. Juškaitis & G. Musser: Family Gliridae (Dormice). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher Jr. & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 879. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
- ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 403. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Pierre Mein, Jean-Paul Romaggi. Un gliridé (mammalia, rodentia)planeur dans le miocène supérieur de l’Ardèche: Une adaptation non retrouvée dans la nature actuelle / A flying glirid (mammalia rodentia) in the upper miocene of ardeche: An unknown adaptation in the recent fauna. „Geobios”. 24 (suplement 1), s. 45–50, 1991. DOI: 10.1016/S0016-6995(66)80008-6.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 275.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 16.
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-21]. (ang.).
- ↑ H. de Bruijn, L.W. van den Hoek Ostende, E. Kristkoiz-Boon, M. Rummel, C. Theocharopoulos & E. Ünay-Bayraktar. Rodents, lagomorphs and insectivores, from the middle Miocene hominioid locality of Çandır (Turkey). „Courier Forschungsinstitut Senckenberg”. 240, s. 56, 2003. (ang.).
- ↑ H.H. Mayr H.H., Gebissmorphologische Untersuchungen an miozanen Gliriden (Mammalia, Rodentia) Suddeutschlands, [w:] Thesis, München: Ludwig-Maximilians-Universität München, 1979, s. 1–420 (niem.).
- ↑ E. Ünay-Bayraktar. Early Miocene rodent faunas from the eastern Mediterranean area. Part IV. The Gliridae. „Proceedings of the Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen”. Series B. 97 (4), s. 445–490, 1994. (ang.).
- ↑ M. Hugueney & P. Mein. Lagomorphes et Rongeurs du Néogène de Lissieu (Rhône). „Travaux du Laboratoire de Géologie de la Faculté des Sciences de Lyon”. 12, s. 117, 1965. (fr.).
- ↑ W.-y. Wu. Neue Gliridae (Rodentia, Mammalia) aus untermiozänen (orleanischen) Spaltenfüllungen Süddeutschlands. „Documenta naturae”. 81, s. 120, 1993. (niem.).
Bibliografia
- E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).