Potulice (województwo kujawsko-pomorskie)

Potulice

wieś
Kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	nakielski
Gmina	Nakło nad Notecią
Liczba ludności (III 2011)	1477[2]
Strefa numeracyjna	52
Kod pocztowy	89-120[3]
Tablice rejestracyjne	CNA
SIMC	0092491
Położenie na mapie gminy Nakło nad Notecią Potulice
Położenie na mapie Polski Potulice
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Potulice
Położenie na mapie powiatu nakielskiego Potulice
53°07′29″N 17°41′26″E/53,124722 17,690556[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Potulice (do XVIII wieku Kantowo) – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie nakielskim, w gminie Nakło nad Notecią.

W latach 1950–1975 miejscowość administracyjnie należała do tzw. dużego województwa bydgoskiego, a w latach 1975–1998 do tzw. małego województwa bydgoskiego.

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 1477 mieszkańców^[2]. Jest czwartą co do wielkości miejscowością gminy Nakło nad Notecią.

 Osobny artykuł: Wysiedlenia Polaków podczas II wojny światowej dokonane przez Niemców.

Dawna wieś folwarczna, do 1932 roku była w rękach rodziny Potulickich. Po śmierci ostatniej z rodu, hr. Anieli Potulickiej, liczący ponad 6 tys. ha majątek został przekazany jako fundacja Katolickiemu Uniwersytetowi Lubelskiemu. W okresie okupacji niemieckiej wieś została włączona w granice III Rzeszy; założono tu niemiecki obóz przesiedleńczy i obóz pracy Lebrechtsdorf. W latach 1945–1950 w Potulicach znajdował się Centralny Obóz Pracy dla Niemców, powołany przez Wydział Więziennictwa Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. W roku 1951 utworzono w nim Zakład Karny (ZK) dla mężczyzn. Wielokrotnie modernizowany i przysposobiony dla potrzeb Służby Więziennej. Od 13 grudnia 1981 do 30 marca 1982 obóz internowania dla działaczy NSZZ „Solidarność” Regionu Bydgoskiego i Regionu Toruńskiego. Obecnie ZK Potulice jest jednostką dla skazanych odbywających karę pierwszy raz.^[4]

• Zespół pałacowo-parkowy w Potulicach – wzniesiony w XIX wieku dla Kazimierza Potulickiego; neogotycki pałac wybudowano według projektu Henryka Marconiego i Stanisława Hebanowskiego.
• Kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny – pierwotnie kaplica pałacowa, wzniesiona w 1868 roku. Obiekt, wzniesiony w stylu klasycystycznym, mieści kryptę rodu Potulickich; spoczywa tu także ostatnia z rodu hr. Aniela Potulicka. Po II wojnie światowej przekształcony w magazyn. Od roku 1980 pełni funkcję kościoła parafialnego Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny o. chrystusowców^[5]. Od roku 2009 poddawany renowacji (więźba dachowa i poszycie, sufit, ściany, elewacje). W krypcie groby hrabiów Potulickich, w tym: ostatniej z rodu Anieli Potulickiej.
• Cmentarz wojenny – zlokalizowany na terenie byłego obozu przesiedleńczego i pracy (podobóz Stutthofu), mieści pochówki około 1300 osób.

We wsi rośnie okazały Dąb im. Władysława Szafera o obwodzie 736 cm (w roku 2011)^[6].

• 
  Plan hitlerowskiego obozu
• 
  Cmentarz ofiar obozu hitlerowskiego
• 
  Pomnik upamiętniający ofiary obozu hitlerowskiego
• 
  Widok pałacu przed 1912
• 
  Pałac w Potulicach
• 
  Kościół Zwiastowania NMP
• 
  Dąb im. Władysława Szafera

• Niemiecki obóz przesiedleńczy w Potulicach
• Centralny Obóz Pracy w Potulicach (1945–1950)

• Zniszczenia dokonane przez Grenzschutz w pałacu hrabiny Anieli Potulickiej w Potulicach.