Przemek I opawski
książę opawski (do ok. 1381 współrządy z bratem Wacławem) | |
Okres | od 1377 |
---|---|
Poprzednik | podział księstwa opawsko-raciborskiego |
Następca | Wacław II opawski |
książę głubczycki | |
Okres | od 1394 |
Poprzednik | |
Następca | |
Dane biograficzne | |
Dynastia | Przemyślidzi |
Data urodzenia | ok. 1365 |
Data śmierci | 28 września 1433 |
Ojciec | |
Matka | Juta Niemodlińska |
Żona | |
Żona | Katarzyna Ziębicka |
Żona |
Przemek (Przemysław) I opawski (ur. ok. 1365, zm. 28 września 1433) – książę opawski, w latach 1377–ok. 1381 współrządca z bratem Wacławem nad częścią księstwa opawskiego, potem samodzielnie, 1383–1394 utrata Hradca nad Morawicą, od 1394 do ok. 1420 w Głubczycach.
Przemek był najmłodszym synem księcia opawskiego i raciborskiego Mikołaja II i jego trzeciej małżonki Juty Niemodlińskiej.
Urodził się ok. 1365, a więc zapewne na krótko przed śmiercią ojca, wkrótce potem znalazł się więc pod opieką starszych braci i matki. Rządy w księstwie opawskim, objął początkowo razem z bratem Wacławem po osiągnięciu wieku uznawanego wówczas za dostateczny do sprawowania władzy tj. minimum 12 lat, co nastąpiło najpóźniej w 1377.
Około 1381 wobec bezpotomnej śmierci brata Wacława Przemek objął samodzielne rządy nad księstwem. Wkrótce popadł też w tarapaty finansowe, które zmusiły go do zastawienia Vokowi i Lackowi z Kravař zamku Hradca nad Morawicą z okręgiem. W 1383 Władysław Opolczyk kupił od Przemka okolice Sośnicowic i Prudnika wraz z zamkiem Gryżów w Piorunkowicach[1]. Hradec książę wykupił dopiero w 1394. W tym też roku w związku ze śmiercią drugiego z braci – Mikołaja III Przemek dołączył do swoich włości również Głubczyce (musiał jednak przed tym spłacić długi Mikołaja względem książąt oleśnickich). W ten sposób książę na powrót zjednoczył ponad połowę posiadłości ojcowskich (bez Raciborza i Bruntalu).
Na początku XV w. Przemek zaangażował się w wojnę domową w Czechach stojąc wiernie przy królu Wacławie IV (wierność Luksemburgom potwierdzona została m.in. na zjeździe we Wrocławiu w 1402).
Również po wybuchu wojen husyckich Przemek stał wiernie przy kolejnym Luksemburgu Zygmuncie aktywnie go wspierając militarnie. Sytuacja diametralnie się zmieniła, kiedy w 1427 na Śląsk Opawski wtargnęły oddziały husyckie i wtedy Przemek nie chcąc stracić władztwa przyjął wraz z najstarszym synem Wacławem II wyznanie husyckie, zgadzając się na swobodny przemarsz ich wojsk przez terytorium księstwa.
W 1431 stolicę księstwa Przemka Opawę strawił gwałtowny pożar, który zniszczył większość miasta.
Przemek Opawski był trzykrotnie żonaty. Pierwszą jego małżonką od ok. 1395 była Anna von Lutzke (zm. 1405), z którą miał dwóch synów Wacława i Mikołaja późniejszych książąt opawskich. Drugą od ok. 1405 była Katarzyna Ziębicka (zm. 23 kwietnia 1422), z którą miał trzech synów – Wilhelma, Ernesta i Przemka II, oraz dwie córki Agnieszkę (zm. ok. 1440, a wydaną za Jana z Kravaře, a po jego śmierci za Jerzego ze Sternberka) i Jutę (zm. 1445, wydaną za Jerzego II hr. St. Georg i Bosing). Wreszcie trzecią żoną była poślubiona ok. 1425 Helena pochodząca zapewne z Bośni (zm. 1435), z którą doczekał się dwóch córek – były to Katarzyna (zm. 1475, wydana za Jana Jicinskiego z Cimburka), oraz Jadwiga (zm. ok. 1500 opatka w klasztorze w Trzebnicy).
Na krótko przed śmiercią Przemek sporządził testament, w którym zalecił by księstwo nie ulegało dalszym podziałom, a młodsi jego synowie zostali podporządkowani najstarszemu Wacławowi.
Przemek Opawski zmarł 28 września 1433 w Opawie. Bardzo szybko okazało się, że ostatnia wola księcia pozostanie tylko na papierze.
Przypisy
- ↑ Maciej Woźny: Rycerstwo opolskie do połowy XV wieku. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2020, s. 29. ISBN 978-83-226-3887-3.
- p
- d
- e
- Mikołaj I (1269–1308)
- Bolesław III Rozrzutny (1308–1311)
- do korony czeskiej (1311–1318)
- Mikołaj II (1318–1365)
- Jan I, Mikołaj III, Wacław I, Przemek I (1365–1377)
- Wacław I, Przemek I (1377–ok. 1381)
- Przemek I (ok. 1381–1433)
- Wacław II, Mikołaj IV, Wilhelm I, Ernest I, Przemek II Starszy (1433–1437)
- Wacław II, Wilhelm I, Ernest I, Przemek II Starszy (1437–1445/9)
- Wilhelm I, Ernest I, Przemek II Starszy (1445/9–1452)
- Ernest I (1452–1456)
- zastaw książętom opolskim (1456)
- odsprzedaż możliwości wykupu Jerzemu z Podiebradów (1464)
- Wiktoryn z Podiebradów (1465–1485)
- Jan Korwin (1485–1501)
|
- p
- d
- e
- Przemysław (1290–1306)
- Leszek (1306–1336)
- Mieszko cieszyński (1306–1308)
- Mikołaj II (1336–1365)
- Jan I, Mikołaj III, Wacław I, Przemek I (1365–1377)
- Jan I (1377–1380/1382)
- Jan II Żelazny, Mikołaj IV (1380/2–1385)
- Jan II Żelazny (1385–1424)
- Mikołaj V, Wacław II (1424–1437)
- Wacław II (1437–1456)
- Małgorzata z Szamotuł (regent i współrządząca 1456–1462)
- Jan V (1456–1493)
- Mikołaj VI, Jan VI, Walentyn Garbaty (1493–1506)
- Walentyn Garbaty (1506–1521)
- Jan Dobry (1521–1532)
- Jerzy Hohenzollern (1532–1543)
- Jerzy Fryderyk Hohenzollern (1543–1552)
- Ferdynand I (1552–1564)
- Maksymilian I (1564–1576)
- Rudolf I (1576–1612)
- Maciej I (1612–1619)
- Ferdynand II (1619–1637)
- Ferdynand III (1637–1645)
- Władysław IV Waza (1646–1648)
- Jan Kazimierz Waza (1648)
- Karol Ferdynand Waza (1648–1655)
- Jan Kazimierz Waza (1655)
- Ludwika Maria Gonzaga (1655–1663)
- Juliusz I d’Enghien (1663)
- Ludwika Maria Gonzaga (1663–1666)
- Leopold I (1666–1705)
- Józef I (1705–1740)
- Karol I (1711–1740)
- Maria Teresa I (1740–1742)
- Fryderyk I (1742–1786)
- Fryderyk Wilhelm I (1786–1797)
- Fryderyk Wilhelm II (1797–1840)
- Fryderyk Wilhelm III (1840–1861)
- Wilhelm I (1861–1880)
- Wiktor I Maurycy (1880–1893)
- Wiktor II Amadeusz (1893–1923)
- Wiktor III August (1923–1945)
- Franciszek I Albrecht (1945)
|