Ross 128 b
Artystyczna wizja planety (ESO/M. Kornmesser) | |||
Odkrywca | Xavier Bonfils et al. (ESO) | ||
---|---|---|---|
Data odkrycia | 2017 | ||
Charakterystyka orbity (J2000) | |||
Ciało centralne | Ross 128 | ||
Półoś wielka | 0,0796 ± 0,0017 au[1] | ||
Mimośród | 0,116 ± 0,097[1] | ||
Okres orbitalny | 9,8658 ± 0,0070[1] | ||
Charakterystyka fizyczna | |||
Masa minimalna (M·sin i) | 1,40 ± 0,21 M🜨[2] | ||
Temperatura powierzchni | 213–301 K[2] | ||
|
Ross 128 b – planeta pozasłoneczna typu ziemskiego okrążająca gwiazdę Ross 128. Została odkryta metodą pomiaru zmian prędkości radialnej. Jej gwiazda jest jedną z gwiazd położonych najbliżej Słońca, tym samym Ross 128 b należy do najbliższych znanych planet pozasłonecznych.
Nazwa
Nazwa planety pochodzi od nazwy gwiazdy, którą ciało to okrąża. Mała litera „b” oznacza, że jest to pierwsza odkryta planeta okrążająca tę gwiazdę[3].
Odkrycie
Od 2005 do 2016 roku spektrograf HARPS (ang. High Accuracy Radial velocity Planet Searcher) działający w Europejskim Obserwatorium Południowym rejestrował zmiany prędkości radialnej Rossa 128, wywołane przyciąganiem planety. Dane zostały uzupełnione przez pomiary fotometryczne programu All Sky Automated Survey i z misji K2 Teleskopu Keplera[2]. Niewielka odległość planety od gwiazdy sprawia, że planeta jest łatwiejsza do wykrycia, ale z drugiej strony małe natężenie światła gwiazdy utrudnia precyzyjny pomiar[4].
Niejednorodności emisji światła z fotosfery gwiazdy, takie jak plamy gwiazdowe, mogą być pomylone z sygnałem pochodzącym od planety, ale już wcześniejsze badania wskazywały, że okres obrotu Rossa 128 jest długi, rzędu stu dni. Planeta Ross 128 b obiega gwiazdę dziesięciokrotnie szybciej[2].
Charakterystyka
Masa i orbita
Masa minimalna tej planety to około 1,4 masy Ziemi, co wskazuje, że jest to najprawdopodobniej planeta typu ziemskiego. Krąży ona w odległości zaledwie 0,08 jednostki astronomicznej od gwiazdy (ok. 12 milionów kilometrów) i jej okres orbitalny wynosi 9,9 ziemskiego dnia[2][4]. Obserwacje teleskopu Keplera wskazują z wysokim poziomem ufności, że planeta ta nie przechodzi przed tarczą gwiazdy[2].
Gwiazda centralna
Ross 128 to czerwony karzeł, gwiazda znacznie słabsza i chłodniejsza od Słońca. Temperatura fotosfery gwiazdy to około 3190 K, jej jasność to około 0,36% jasności Słońca. Ma ona masę równą zaledwie 17% masy Słońca i promień równy 20% promienia Słońca[1][2].
Czerwone karły często cechują silne rozbłyski, które zwiększają strumień promieniowania ultrafioletowego i rentgenowskiego docierający do planet i mogą powodować erozję atmosfery. Ross 128 jest pod tym względem gwiazdą spokojną, mniej aktywną magnetycznie niż Proxima Centauri, TRAPPIST-1 i inne pobliskie czerwone karły z planetami w ekosferach[2][4].
Klimat i warunki na powierzchni
Planeta otrzymuje obecnie 1,38 razy więcej energii niż dociera do Ziemi. W zależności od albedo, temperatura równowagowa jej powierzchni zawiera się od −60 do 20 °C[4][2]. Współczynnik podobieństwa do Ziemi planety b ma bardzo wysoką wartość, równą 0,86[5].
Nie ma pewności, czy na jej powierzchni może istnieć woda w stanie ciekłym, gdyż zależy to od albedo planety, występowania atmosfery i chmur w niej. Tym niemniej zakres temperatur dopuszcza taką możliwość. Niska aktywność gwiazdy sprawia, że Ross 128 b oferuje lepsze możliwości dla potencjalnego życia niż bliższa Słońcu Proxima Centauri b[2].
Perspektywy obserwacyjne
Planeta została odkryta poprzez analizę zmian prędkości radialnej gwiazdy, a nie zaobserwowana bezpośrednio. Nie przechodzi ona też przed tarczą gwiazdy. Pomimo tego, ze względu na niewielkie oddalenie od Układu Słonecznego, w przyszłości możliwe stanie się jej lepsze scharakteryzowanie i bezpośrednie obserwacje. Obliczona odległość kątowa od gwiazdy, równa 15 milisekund kątowych, pozwala na rozdzielenie obrazów obu ciał w zakresie widzialnym przez budowany Ekstremalnie Wielki Teleskop (ELT)[2][4].
Przypisy
- ↑ a b c d Ross 128 b w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.)
- ↑ a b c d e f g h i j k X. Bonfils, N. Astudillo-Defru, i inni. A temperate exo-Earth around a quiet M dwarf at 3.4 parsecs. „Astronomy & Astrophysics”, 2017.
- ↑ Naming of exoplanets. Międzynarodowa Unia Astronomiczna. [dostęp 2017-11-16].
- ↑ a b c d e Odkryto najbliższy świat o przyjaznej temperaturze krążący wokół spokojnej gwiazdy. Europejskie Obserwatorium Południowe, 2017-11-15. [dostęp 2017-11-16]. (pol.).
- ↑ The Habitable Exoplanets Catalog. [w:] Planetary Habitability Laboratory [on-line]. University of Puerto Rico at Arecibo, 2017-11-15. [dostęp 2017-11-16]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Druga Ziemia bliżej niż myślimy?. Urania – Postępy Astronomii, 2017-11-16. [dostęp 2016-11-16].