Rozalia Szafraniec

Rozalia Szafraniec

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	28 lutego 1910 Siekierno
Data i miejsce śmierci	1 marca 2001 Kraków
doktor filozofii
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1950 Uniwersytet Jagielloński
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Jagielloński
Obserwatorium	Astronomiczne
Stanowisko	adiunkt
Okres zatrudn.	1951–1973
Odznaczenia

Rozalia Szafraniec (ur. 28 lutego 1910 w Siekiernie, zm. 1 marca 2001 w Krakowie) – polska matematyk i astronom, specjalizująca się w badaniach gwiazd zmiennych zaćmieniowych.

Córka Mikołaja i Anastazji z domu Jaworskiej^[1]. Pochodziła z rodziny chłopskiej, gdy miała trzy lata, zmarł jej ojciec, matka samotnie prowadziła pięciohektarowe gospodarstwo i wychowywała siedmioro dzieci. W 1929 roku ukończyła Państwowe Gimnazjum Błogosławionej Kingi w Kielcach, a następnie podjęła studia matematyczne na Uniwersytecie Warszawskim, które ukończyła w 1934 roku.

Przez rok pracowała jako asystent-obserwator w Stacji Obserwacyjnej na Lubomirze. W 1936 r. ukończyła kurs nauczycielski w Studium Pedagogicznym i podjęła pracę nauczyciela matematyki w Gimnazjum i Liceum w Mysłowicach.

W czasie II wojny światowej wróciła do Siekierna. Od stycznia 1942 roku działała w ZWZ, a potem w AK, używając pseudonimów Ażur i Żór^[2]. W ramach Wojskowej Służby Kobiet została komendantką gminy Bodzentyn^[3].

Po wojnie uczyła matematyki w szkołach w Bodzentynie, Kielcach, a od 1947 roku w Państwowym Liceum i Gimnazjum im. króla Jana Sobieskiego w Krakowie, równocześnie z pracą naukową w obserwatorium astronomicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1950 roku uzyskała stopień doktora filozofii, od 1951 do 1973 roku pracowała na stanowisku adiunkta na UJ.

Zajmowała się obserwacjami wizualnymi oraz fotoelektrycznymi gwiazd zmiennych zaćmieniowych. Wykonywała także fotograficzne obserwacje pozycyjne komet i planetoid oraz Księżyca i zakryć gwiazd przez niego.

Została pochowana na cmentarzu parafialnym w Wzdole Rządowym^[4].

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Złoty Krzyż Zasługi
• Krzyż Armii Krajowej, przyznany w Londynie w 1979 roku.

• JanJ. Mietelski JanJ., Rozalia Szafraniec 1910—2001, [w:] AndrzejA. Woszczyk, Sylwetki astronomów polskich XX wieku, Toruń: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Organizacji i Kierownictwa "Dom Organizatora", 2008, s. 230–233, ISBN 978-83-7285-385-1 .
• JanJ. Mietelski JanJ., In memoriam. Rozalia Szafraniec 1910–2001, „Urania – Postępy Astronomii”, 72 (3 (693)), 2001, s. 134–135, ISSN 0032-5414 .
• AleksandraA. Kozłowska AleksandraA., Astronomka z rewolwerem, „Wysokie Obcasy, dodatek do Gazety Wyborczej”, 30 (1300), 13 sierpnia 2024, s. 10–13, ISSN 1506-9087 .