Rudawa (Poniatów)
przysiółek wsi | |||
Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Rudawie | |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Powiat | |||
Gmina | Bystrzyca Kłodzka | ||
Część miejscowości | Poniatów | ||
Wysokość | 610-680[2] m n.p.m. | ||
Liczba ludności | 22 | ||
Strefa numeracyjna | 74 | ||
Kod pocztowy | 57-520[3] | ||
Tablice rejestracyjne | DKL | ||
SIMC | 0851548 | ||
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |||
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego | |||
50°14′03″N 16°32′44″E/50,234167 16,545556[1] | |||
|
Rudawa (niem. Stuhlseiffen) – przysiółek wsi Poniatów w Polsce położony w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Bystrzyca Kłodzka[4][5].
Położenie
Podgórska przygraniczna miejscowość położona w Dolinie Orlicy, nad Dziką Orlicą, między Górami Bystrzyckimi a Górami Orlickimi, na południowo-zachodniej granicy polsko-czeskiej, w sąsiedztwie Poniatowa, na wysokości około 610-680 m .n.p.m.[2]
Podział administracyjny
W latach 1975–1998 przysiółek położony był w województwie wałbrzyskim.
Historia
Wzmiankowana po raz pierwszy w 1574 roku jako graniczna osada związana z wydobyciem rud żelaza i miedzi[6]. Rozwój górnictwa zahamowały zniszczenia wojny trzydziestoletniej[6]. Początkowo stanowiła własność królewską, w późniejszym okresie przeszła w ręce Althannów, barona von Stillfrieda, hrabiego von Magnisa, L. Ludwiga oraz Marianny Orańskiej[6]. W XIX wieku zakończono wydobycie rudy, a we wsi zaczęło się prężnie rozwijać tkactwo i pasterstwo[2]. W II połowie XIX wieku znajdowała się tu huta żelaza, fabryka drutu i gwoździ, 3 młyny wodne, 2 olejarnie, tartak, gorzelnia oraz warsztaty tkackie lnu i bawełny[2]. W 1871 wieś zamieszkiwało 647 osób, a w 1885 roku 633 osoby. Zabudowę tworzyło 149 budynków, zajmujących dno doliny na długości około 5,8 km na wysokości 600-660 m n.p.m. Grunty orne stanowiły wówczas blisko 64% powierzchni wsi, a obszary leśne zajmowały obszar 6-krotnie mniejszy niż obecnie. W okresie międzywojennym znajdowała się tu popularna wśród turystów gospoda[2]. Po 1945 roku wieś została ponownie zasiedlona, początkowo dość licznie[2]. W następnych latach rozpoczął się proces wyludniania miejscowości[2]. Obecnie z gęstej zabudowy, typowej dla wsi łańcuchowej i ciągnącej się wzdłuż dna doliny, pozostało tylko kilka budynków z kościołem, znajdujących się w znacznym oddaleniu od siebie. Spis powszechny z 1960 roku wykazywał na terenie wsi 39 mieszkańców zamieszkujących 10 domów, obecnie liczba mieszkańców wynosi 6 osób[7]. Na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku zbudowano w celach rekreacyjnych zbiornik wodny. Obecnie wieś ma charakter turystyczny, znajdują się w niej trzy ośrodki wypoczynkowe i jeden wyciąg narciarski[2].
Zabytki
Do rejestru zabytków wpisane są obiekty[8]:
- barokowy kościół cmentarny, wzniesiony w pierwszej połowie XVIII wieku, gruntownie przebudowany w 1769 roku, wyremontowany w latach osiemdziesiątych XX wieku i ponownie wyświęcony w 2003 roku[6],
- cmentarz przy kościele, z XVI wieku.
Inne zabytki[2]:
- kilka domów z XIX wieku,
- przydrożna figura św. Jana Nepomucena z pierwszej połowy XVIII wieku
- kamienna, przydrożna Grupa Ukrzyżowania z początku XIX wieku,
- ruiny młyna oraz resztki kanału młyńskiego u wylotu doliny Rowiny.
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 117842
- ↑ a b c d e f g h i Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 14: Góry Bystrzyckie i Orlickie. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, s. 213-215. ISBN 83-7005-340-8.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 953 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b c d Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 430. ISBN 978-83-89188-95-3.
- ↑ Agnieszka Latocha Śladami dawnego osadnictwa w Sudetach. Rudawa (Stuhlseiffen), „Sudety” nr 5/2013
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 60. [dostęp 2012-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
Bibliografia
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 14: Góry Bystrzyckie i Orlickie. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, ISBN 83-7005-340-8.
- WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 .
- M. Gałowski; Przewodnik turystyczny: "Góry Bystrzyckie i Orlickie"; Ofic. Wydawnicza "Brama"; Kłodzko 2007 r.; ISBN 978-83-60549-04-9.
- S. Namysł; mapa turystyczna; "Góry Bystrzyckie i Orlickie"; skala 1:40 000; Wyd. "Plan"; Wrocław 2004r.; ISBN 8388049705.
- p
- d
- e
- Siedziba gminy: Bystrzyca Kłodzka
Miasto | |
---|---|
Części miasta | |
Wsie |
|
Przysiółki wsi | |
Kolonie |
|
Osady |
|
Pozostałe miejscowości |