Strumienica płaskoogonowa
| Typhlonectes compressicauda[1] | |||
| (Duméril & Bibron, 1841) | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Gromada | płazy | ||
| Rząd | |||
| Rodzina | Typhlonectidae | ||
| Rodzaj | Typhlonectes | ||
| Gatunek | strumienica płaskoogonowa | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 najmniejszej troski | |||
| Zasięg występowania | |||
 | |||
| |||
| |||
Strumienica płaskoogonowa (Typhlonectes compressicauda) – gatunek płaza beznogiego z rodziny Typhlonectidae dorastający do 52,3 cm długości. Występuje w krajach Niziny Amazonki, gdzie zasiedla podwodne nory wykopane w mulistych brzegów dopływów rzek. Rozmnaża się od grudnia do sierpnia, zapłodnienie jest wewnętrzne, a samica po 6 miesiącach ciąży rodzi 2–4 larwy. T. compressicauda żywi się głównie bezkręgowcami, a także martwymi kręgowcami oraz kijankami. Gatunek najmniejszej troski (LC) w związku z m.in. szerokim zasięgiem występowania oraz dużymi rozmiarami populacji.
Wygląd
Dorasta do 52,3 cm długości[4]. Tylna część ciała spłaszczona z bocznie spłaszczoną niską płetwą ogonową[5]. Występuje 81–86 pierścieni podstawowych[4]. Obecne są również łuski skórne[4]. Głowa stosunkowo gruba i szeroka[4]. Występują cztery rzędy zakrzywionych zębów z rozszerzonymi koronami[4]. Czułka zlokalizowane są bezpośrednio za otworami nosowymi[4]. Oczy przykryte są cienką warstwą skóry u młodych osobników, a warstwą grubą u osobników dorosłych[4]. Na głowie występują organy ampułkowe (największe zagęszczenie na pysku) używane do elektrorecepcji[4]. Ciało ma barwę od ciemnoszarej do ciemnobrązowej, brzuch nieco jaśniejszy[5].
Zasięg występowania i siedlisko
Występuje na Nizinie Amazonki – w Kolumbii, Wenezueli, Peru, Brazylii, Gujanie i Gujanie Francuskiej na wysokościach bezwzględnych 0–200 m n.p.m.[4][3] Gatunek wodny zasiedlający podwodne nory w mulistych brzegach dopływów rzek[4]. T. compressicauda jest w stanie wytrzymać zanurzona pod wodą przez okres do 100 minut przy temperaturze 24 °C[4].
Rozmnażanie
Okres godowy przypada na porę deszczową od grudnia/stycznia do lipca/sierpnia[4]. Samce osiągają dojrzałość w płciową w wieku 3 lat i do rozrodu przystępują raz na rok, samice natomiast rozmnażają się dwa razy w roku[4]. Zapłodnienie jest wewnętrzne[4]. Strumienica płaskoogonowa jest gatunkiem żyworodnym – ciąża trwa około 6 miesięcy, po których samica rodzi 2–4 larwy[4]. Podczas ciąży zarodki początkowo spożywają pokarm zawarty w żółtku[4]. Po jego wyczerpaniu płody odżywiają się fragmentami nabłonka jajowodu, niezapłodnionymi oocytami, a także martwymi zarodkami[4]. Larwy rodzą się na początku pory suchej, kiedy poziom wód jest cały czas wysoki[4].
Dieta
Gatunek ten aktywnie żeruje nocą w płytkich wodach – zarówno na dnie jak i przy powierzchni wody[4]. Młode osobniki żywią się skąposzczetami, wodnymi owadami oraz ich larwami, a także owadami naziemnymi, kijankami i jajami żab[4]. W skład diety dorosłych osobników wchodzą martwe ryby, wodne stawonogi, takie jak krewetki, poczwarki chrząszczy oraz kawałki wodnej roślinności[4]. Organy ampułkowe znajdujące się na głowie wykrywają zmiany pola elektrycznego, pomagając tym samym w wykryciu ofiar oraz w ucieczce przed drapieżnikami[4].
Status
Gatunek najmniejszej troski (LC) w związku z m.in. szerokim zasięgiem występowania, dużymi domniemywanymi rozmiarami populacji[3].
Przypisy
- ↑ Typhlonectes compressicauda, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Darrel R.D.R. Frost Darrel R.D.R., Typhlonectes compressicauda (Duméril and Bibron, 1841), [w:] Amphibian Species of the World: an Online Reference. Version 6.2 [online], American Museum of Natural History, New York, USA [dostęp 2024-07-30] (ang.).
- ↑ a b c IUCN SSC Amphibian Specialist Group, Typhlonectes compressicauda, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2023 [dostęp 2024-07-30] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v Typhlonectes compressicauda, [w:] AmphibiaWeb [online], University of California, Berkeley, CA, USA [dostęp 2020-09-18] .
- ↑ a b Tapley i inni, EAZA Best Practice Guidelines for Potomotyphlus and Typhlonectes spp. caecilians – Second edition, Amsterdam, The Netherlands: European Association of Zoos and Aquariums, 2022 [zarchiwizowane z adresu 2024-06-28] .
