Strzępkoząb długokolcowy
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | grzyby | ||
Typ | podstawczaki | ||
Klasa | pieczarniaki | ||
Rząd | szczeciniakowce | ||
Rodzina | Hyphodontiaceae | ||
Rodzaj | strzępkoząb | ||
Gatunek | strzępkoząb długokolcowy | ||
Nazwa systematyczna | |||
Hyphodontia quercina (Pers.) J. Erikss. Symb. bot. upsal. 16(no. 1): 104 (1958) | |||
|
Strzępkoząb długokolcowy, strzępkoząb dębowy (Hyphodontia quercina (Pers.) J. Erikss.) – gatunek grzybów należący do rzędu szczeciniakowców (Schizoporaceae)[1]
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hyphodontia, Hyphodontiaceae, Hymenochaetales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1800 Christian Hendrik Persoon nadając mu nazwę Odontia quercina. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1958 John Eriksson, przenosząc go do rodzaju Hyphodontia[1].
Niektóre synonimy nazwy naukowej[2]:
- Basidioradulum quercinum (Pers.) H. Furuk. 1974
- Grandinia quercina (Pers.) Jülich 1982
- Hydnum candidum Willd. 1788
- Hydnum fagineum (Pers.) Fr. 1821
- Hydnum farreum Pers. 1825
- Hydnum quercinum Weinm. 1836
- Radulum orbiculare subsp. quercinum (Pers.) P. Karst 1898
- Radulum quercinum (Pers.) Fr. 1838
- Sistotrema fagineum Pers. 1801
- Sistotrema quercinum (Pers.) Pers. 1801
- Xylodon fagineus (Pers.) Chevall. 1826
- Xylodon quercinus (Pers.) Gray1821
Polską nazwę nadał Władysław Wojewoda w 2003 r., wcześniej Barbara Gumińska i W. Wojewoda opisywali ten gatunek jako strzępkoząb dębowy[3].
Morfologia
- Owocnik
Płasko rozpostarty, o kształcie okrągłym lub podłużnym, cienki i ściśle przylegający do podłoża. Konsystencja skórzasta, powierzchnia początkowo biała, później kremowa, w końcu ochrowa. Hymenofor kolczasty. Kolce o zróżnicowanym kształcie; od stożkowatego do niemal cylindrycznego, o wierzchołku często ząbkowanym (widać to dopiero przez lupę). Długość kolców: 2 – 3 mm[4], czasami jednak kolce bywają krótsze. Obrzeże młodych owocników niewyraźne, starszych bardziej zaznaczone. Czasami posiada niewyraźną, włóknistą i sterylną strefę[5].
- Cechy mikroskopowe
Strzępki o średnicy 2–3 μm, w dolnej części owocnika zagęszczone, w hymenium główkowato zakończone. Wszystkie posiadają sprzążki. Cystydy główkowate, czasami występują nieliczne cystydiole. Podstawki mniej więcej cylindryczne, o rozmiarach 25–35 × 4,5–5,5 μm. Są zazwyczaj 4–sterygmowe. Zarodniki cylindryczne, bocznie nieco wklęsłe, gładkie, cienkościenne, z jedną lub kilkoma oleistymi kroplami. Mają rozmiar 6-7,5 × 2,5–3 μm[5].
Występowanie i siedlisko
Występuje głównie w Europie, gdzie jest szeroko rozprzestrzeniony. Poza tym znane są jeszcze jego stanowiska na Florydzie w USA, w Boliwii i Chile[6]. W Polsce jest dość pospolity.
Rozwija się na martwych gałęziach i na drewnie drzew liściastych, zarówno z korą, jak i bez kory. Występuje w lasach, na olszy szarej, grabach, bukach, topoli osice, dębie szypułkowym. Owocniki wytwarza przez cały rok[3]. Występuje zarówno na gałęziach opadłych z drzew, jak i na obumarłych, ale związanych jeszcze z drzewem[5].
Gatunki podobne
Strzępkoząb długokolcowy ma dość zmienną morfologię i czasami trudno go odróżnić od innych gatunków z kolczastym hymenoforem. Szczególnie dotyczy to młodych owocników, które mają jeszcze niewielkie kolce (o długości około 1 mm). Mogą być wówczas wzięte za strzępkozęba skorupiastego (Hyphodontia crustosa). Gatunki te można odróżnić mikroskopowo: s. długokolcowy ma większe podstawki i brak lub bardzo nieliczne cystydiole[5]. Podobne są także strzępkoząb ostrokolczasty (Hyphodontia arguta), strzępkoząb jodłowy (Hyphodontia abieticola) i strzępkoząb szorstki (Hyphodontia aspera) (te dwa ostatnie występują głównie na obumarłym drewnie drzew iglastych)[4].
Przypisy
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2015-06-05] .
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2015-06-05] .
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ a b c d Mycobank. Hyphodontia quercina [online] [dostęp 2015-06-05] .
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-06-05] .