Teognost (metropolita kijowski)

Teognost
Metropolita kijowski i całej Rusi
Ilustracja
Święci metropolici kijowscy: od lewej Focjusz, Teognost i Cyprian
Kraj działania

Wielkie Księstwo Moskiewskie

Data i miejsce śmierci

14 marca 1353
Moskwa

Miejsce pochówku

Sobór Zaśnięcia Matki Bożej w Moskwie

Metropolita kijowski i całej Rusi
Okres sprawowania

1328–1353

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Patriarchat Konstantynopolitański

Inkardynacja

Metropolia kijowska

Chirotonia biskupia

1328

Multimedia w Wikimedia Commons

Teognost (zm. 14 marca 1353 w Moskwie) – metropolita kijowski w latach 1328–1353.

Życiorys

Był z pochodzenia Grekiem[1]. W momencie wyświęcenia na biskupa uważany był za człowieka uczciwego, oddanego swoim obowiązkom i doskonale wykształconego[2]. Urząd metropolity kijowskiego objął w 1328 i zgodnie z wolą swojego poprzednika Piotra[3]. rezydował podobnie jak on w Moskwie[1].

W 1329 w Nowogrodzie ogłosił obłożenie anatemą mieszkańców Pskowa, którzy otworzyli bramy przed księciem twerskim Aleksandrem, poszukiwanym przez chana Złotej Ordy z powodu antytatarskiego buntu w Twerze[1]. Sukcesem zakończyły się również starania Teognosta o likwidację metropolii litewskiej; metropolita pragnął bowiem, by wszystkie ziemie ruskie wchodziły w skład jednej administratury kościelnej[2]. W okresie sprawowania przezeń urzędu w Moskwie wzniesiono szereg nowych świątyń prawosławnych[4]. Przeprowadził również kanonizację swojego poprzednika na katedrze kijowskiej, metropolity Piotra[4].

Dwukrotnie udawał się do Złotej Ordy. W czasie drugiej wizyty, w 1342, został zmuszony do wpłacenia ponad 600 rubli, co było wynikiem donosu o wysokich dochodach metropolity, jaki wpłynął do chana[1]. Uzyskał następnie potwierdzenie wszystkich praw Kościoła prawosławnego, jakie posiadał on w okresie panowania tatarskiego na Rusi[4].

Teognost był pierwszym metropolitą kijowskim, w stosunku do którego cesarz bizantyjski (Jan VI Kantakuzen) użył oficjalnie tytułu metropolita kijowski i całej Rusi[5].

Teognost zmarł w czasie zarazy[6] i został pochowany w soborze Zaśnięcia Matki Bożej na Kremlu moskiewskim. W 1471 ogłoszono, że jego ciało nie uległo rozkładowi[1].

Rosyjski Kościół Prawosławny kanonizował metropolitę Teognosta; jego wspomnienie przypada 14 marca (według kalendarza juliańskiego)[1].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Феогност (святой митрополит киевский)
  2. ↑ a b A. Mironowicz, Metropolia kijowska w strukturze patriarchatu konstantynopolitańskiego (988–1685) [w:] red. A. Mironowicz, U. Pawluczuk, P. Chomik, Autokefalie Kościoła prawosławnego w Polsce, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2006, ISBN 978-83-7431-062-8, ss. 37–38
  3. ↑ B. Gudziak, Kryzys i reforma. Metropolia kijowska, patriarchat Konstantynopola i geneza unii brzeskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2008, 978-83-227-2899-4, s.24
  4. ↑ a b c Феогност, митрополит всея Руси
  5. ↑ B. Gudziak, Kryzys i reforma. Metropolia kijowska, patriarchat Konstantynopola i geneza unii brzeskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2008, 978-83-227-2899-4, s. 19
  6. ↑ J. Łoszczyc, Dymitr Doński, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1987, ISBN 83-06-01458-8, s. 17
  • p
  • d
  • e
Podporządkowani Patriarchatowi Konstantynopolitańskiemu
  • Teofilakt (988–1018)
  • Michał (988–992 ?)
  • Leoncjusz, (lata 90. X wieku)
  • Jan (1018–1035)
  • Teopempt (1035–1051)
  • Hilarion (ok. 1051 – ok. 1054)
  • Efrem (ok. 1054–1061)
  • Jerzy (1062–1076)
  • Jan II (1077–1089)
  • Jan III (1090–1091)
  • Efrem II (1091–1093)
  • Mikołaj (1093–1104)
  • Nikifor (1104–1122)
  • Nikita (1122–1126)
  • Michał II (1128–1147)
  • Klemens (1147–1156)
  • Konstanty I (1156–1159)
  • Teodor (1160–1163)
  • Jan IV (1163–1166)
  • Konstanty I (1167–1170)
  • Michał III, 1171–1173
  • Jan V (1174–1179)
  • Konstanty III (1179–1183)
  • Nikifor II (1183–1201)
  • Mateusz (1201–1220)
  • Cyryl (1224–1233)
  • Józef (1236–1242)
  • Piotr I (1243–1247)
  • Cyryl II (1247–1281)
  • Maksym (1283–1305)
  • Piotr II (1305–1326)
  • Teognost (1328–1353)
  • Aleksy (1354–1377)
  • Cyprian (1377–1406)
  • Focjusz (1408–1415)
  • Grzegorz (1415–1419)
  • Focjusz, 1419–1431
  • Gerazym (1433–1435)
  • Izydor, 1437–1447
  • Jonasz, 1448–1458
  • Grzegorz II, 1458–1473
  • Mizael (1475–1480)
  • Symeon (1480–1488)
  • Jonasz II (1489–1494)
  • Makary (1495–1497)
  • Józef II (1499–1501)
  • Jonasz III (1502–1507)
  • Józef III (1507–1521)
  • Józef IV (1522–1534)
  • Makary II (1534–1556)
  • Sylwester I (1556–1567)
  • Jonasz IV (1568–1577)
  • Eliasz (1577–1579)
  • Onezyfor Dziewoczka (1579–1588)
  • Michał Rahoza (Rahoża) 1588–1596
  • Hiob (Borecki) (1620–1631)
  • Izajasz (Kopiński) (1631–1632)
  • Piotr Mohyła (1632–1647)
  • Sylwester Kossow (1647–1657)
Rezydujący w Czehryniu,
nieuznani przez lewobrzeżną starszyznę kozacką
Piastujący urząd metropolity w Kijowie i na lewobrzeżnej Ukrainie
  • Łazarz (Baranowicz) (1659–1661)
  • Metody (Filimonowicz) (1661–1668)
  • Łazarz (Baranowicz) (1670–1685)
Podporządkowani bezpośrednio Patriarchatowi Moskiewskiemu
  • Gedeon (Czetwertyński) (1686–?)
  • Warłaam (Jasiński) (1690–1707)
  • Joazaf (Krokowski) (1708–1718)
  • Warłaam (Wonatowicz) (1722–1730)
  • Rafał (Zaborowski) (1731–1747)
  • Tymoteusz (Szczerbacki) (1748–1757)
  • Arseniusz (Mohylański) (1757–1770)
  • Gabriel (Kremenecki) (1770–1783)
  • Samuel (Mysławski) (1783–1796)
  • Hieroteusz (Malicki) (1796–1799)
  • Gabriel (Bănulescu-Bodoni) (1799–1803)
  • Serapion (Aleksandrowski) (1803–1822)
  • Eugeniusz (Bołchowitinow) (1822–1837)
  • Filaret (Amfitieatrow) (1837–1857)
  • Izydor (Nikolski) (1858–1860)
  • Arseniusz (Moskwin) (1860–1876)
  • Filoteusz (Uspienski) (1876–1882)
  • Platon (Gorodiecki) (1882–1891)
  • Joannicjusz (Rudniew) (1891–1900)
  • Teognost Lebiediew (1900–1903)
  • Flawian (Gorodiecki) (1903–1915)
  • Włodzimierz (Bogojawleński) (1915–1918)
W jurysdykcji Patriarchatu Moskiewskiego,
w Egzarchacie Ukraińskim
  • Antoni (Chrapowicki) (1918–1919)
  • Michał (Jermakow) (1924–1929)
  • Dymitr (Werbycki) (1930–1932)
  • Sergiusz (Griszyn) (1932–1934)
  • Konstantyn (Diakow) (1934–1937)
  • Mikołaj (Jaruszewicz) (1941–1944)
  • Jan (Sokołow) (1944–1964)
  • Joazaf (Leluchin) (1964–1966)
  • Filaret (Denysenko) (1966–1990)
W jurysdykcji Patriarchatu Moskiewskiego,
w Ukraińskim Kościele Prawosławnym Patriarchatu Moskiewskiego
  • Filaret (Denysenko) (1990–1992)
  • Włodzimierz (Sabodan) (1992–2014)
  • Onufry (Berezowski) (od 2014)
Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Kijowskiego
  • Filaret (Denysenko) (1995–2018)
W jurysdykcji Kościoła Prawosławnego Ukrainy
  • Epifaniusz (Dumenko) (od 2018)