Torfowiec Girgensohna
 | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | mchy | ||
| Klasa | torfowce | ||
| Rząd | torfowce | ||
| Rodzina | torfowcowate | ||
| Rodzaj | torfowiec | ||
| Gatunek | torfowiec Girgensohna | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Sphagnum girgensohnii Russow Beitr. Torfm. 124. 12, 15, 18, 19, 21, 22, 43–45, 61 1865[3] | |||
| |||
| |||
Torfowiec Girgensohna (Sphagnum girgensohnii Russow) – gatunek mchu z rodziny torfowcowatych (Sphagnaceae). Występuje w Europie, Chinach, Nepalu, Indiach, Korei, Japonii, na wschodzie Rosji i na Kaukazie oraz w Ameryce Północnej[4].
Morfologia i anatomia
- Pokrój
- Torfowiec średniego rozmiaru, czasami drobniejszy, najczęściej dość tęgi, sztywny i smukły, tworzący darnie koloru zielonego lub żółtawe, nigdy z czerwonymi przebarwieniami[5][6].
- Główki
- Najczęściej 5-dzielne, gwiaździste, spłaszczone, z widocznym, dość dużym, acz niezbyt niewyróżniającym pączkiem wierzchołkowym[5][6].
- Pęczki
- Luźne, zwarte, zazwyczaj z trzema, rzadziej czterema gałązkami; dwie gałązki odstające są długie lub bardzo długie – do około 25 mm długości, i zwężają się ku końcowi, poza gałązkami w główce, które są krótsze, węższe u nasady, szersze na szczycie; jedna, rzadziej dwie gałązki zwisające są jasne/blade i cylindryczne w przekroju[5][6], z listkami mocno na siebie zachodzącymi[6].
- Łodyżki
- Grube, do 1 mm średnicy[6], jasnozielone, zielone, brązowawe lub jasnobrązowe, dość tęgie, z dobrze rozwiniętą dwu-, trzy- lub czterowarstwową korą zbudowaną z silnie rozdętych komórek wodnych[5][6]; cylinder wewnętrzny gruby, bladozielony do bladobrązowego[6]. Na łodyżkach gałązek komórki wodne są dość wyraźne, zazwyczaj rozmieszczone w grupach po dwie lub trzy[5].
- Listki łodyżkowe
- Do około 1,3 mm długości[6], szeroko językowate do prostokątnych, często ze zwężeniem w środkowej części, wzniesione i przylegające do łodyżki, z nieregularnie ściętym, szerokim, poszarpanym szczytem[5][6], frędzlowanym w środkowej części na szerokości od jednej trzeciej do trzech czwartych listka[6]. Komórki wodne nie mają listewek i porów, rzadko są podzielone[5].
- Listki gałązkowe
- Dość duże, do 1,8 mm długości[6], szeroko lancetowate, z mocno podwiniętymi krawędziami, przez co sprawiające wrażenie wąsko zwężonych u szczytu[5][6]. Są gęsto ułożone, zachodzą na siebie, acz wierzchołki nieco odstają[5][6]. Komórki wodne po stronie grzbietowej listka są mocno wypukłe w przekroju poprzecznym, mają liczne, duże pory wzdłuż ścian komisuralnych; po stronie brzusznej są słabo wypukłe w przekroju poprzecznym i mają duże, okrągłe pory wzdłuż środkowej linii komórki w górnej jednej trzeciej listka[5]. Komórki chlorofilowe w przekroju poprzecznym trójkątne do trapezowych, wyraźnie grubościenne, szeroko otwarte po stronie brzusznej listka i bardzo wąsko lub wąsko otwarte po jego stronie grzbietowej[5].
-
Główki -
Listek łodyżkowy -
Listki gałązkowe -
Przekrój poprzeczny przez łodyżkę
Ochrona
Gatunek jest objęty w Polsce ochroną od 2001 roku. W latach 2001–2004 podlegał ochronie częściowej, w latach 2004–2014 ochronie ścisłej, a od 2014 roku ponownie objęty jest ochroną częściową, na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin[7][8][9].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2015-06-01] (ang.).
- ↑ Sphagnum girgensohnii Russow. The World Flora Online. [dostęp 2024-08-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-03-08)]. (ang.).
- ↑ Sphagnum girgensohnii. [w:] Moss Flora of China vol. 1 [on-line]. [dostęp 2015-06-03]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Laine 2018 ↓, s. 119–123.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Stebel 2018 ↓, s. 81–83.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2001 r. w sprawie listy gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i odstępstw od tych zakazów (Dz.U. z 2001 r. nr 106, poz. 1167).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).
Bibliografia
- Karolina Lubliner-Mianowska: Torfowce. Opisy i klucze do oznaczania gatunków krajowych. Wyd. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1957.
- Jukka Laine, Kjell Ivar Flatberg, Pirkko Harju, Tuuli Timonen, Kari Minkkinen, Anna Laine, Eava-Stiina Tuittila, Harri Vasander: Spaghnum Mosses – The Stars of European Mires. Helsinki: University of Helsinki – Department of Forest Sciences, Sphagna Ky, 2018. ISBN 978-951-51-3143-0.
- Adam Stebel: Torfowce Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Środkowopomorskie” (Pomorze Zachodnie). Sianów: Nadleśnictwo Karnieszewice, 2017. ISBN 978-83-937066-3-1.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
