Torfowiec skręcony
 | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | mchy | ||
| Klasa | torfowce | ||
| Rząd | torfowce | ||
| Rodzina | torfowcowate | ||
| Rodzaj | torfowiec | ||
| Gatunek | torfowiec skręcony | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Sphagnum contortum Schultz Prodr. Fl. Starg. Suppl. 64 1819[3] | |||
| |||
| |||
Torfowiec skręcony (Sphagnum contortum Schultz) – gatunek mchu z rodziny torfowcowatych (Sphagnaceae). Występuje w Europie, na Kaukazie, w Ameryce Północnej, Chinach i Japonii[4][5].
Morfologia i anatomia
- Pokrój
- Torfowiec średniego rozmiaru bądź nieduży tworzący darnie koloru matowozielonego, zielonego do żółtawego, złotobrązowego lub brązowawego, czasami z czerwonawymi przebarwieniami[6][7].
- Główki
- Stosunkowo duże i płaskie[6][7]. Mają zakrzywione w różnych kierunkach gałązki[6][7].
- Pęczki
- Zwarte[7], z 4(6) gałązkami (6-7, rzadko 5[7]), z których 2(3) (3-4[7]) są często zakrzywionymi gałązkami odstającymi[6], osiągającymi 15 mm długości[7]; 3-4 gałązki przeważnie mniejsze od odstających gałązki zwisające[7].
- Łodyżki
- Sztywne, do 0,8 mm średnicy[7], bladozielone u szczytu, brązowe (nigdy czarne) w dolnej części[6]. Kora dobrze rozwinięta, zbudowana z 2-3 warstw rozdętych komórek[6]. Cylinder wewnętrzny blady, żółtozielony do jasnobrązowego[7]. Łodyżki gałązkowe mają wyraźne, przeważnie linearnie ułożone w parami komórki retortowe z krótkimi szyjkami[6].
- Listki łodyżkowe
- Drobne, do 1,1 mm długości[7], okrągło-trójkątne, trójkątno-językowate do językowatych[6][7], odstające lub zwisające, wklęsłe, ze szczytami szeroko zaokrąglonymi, nieco wyszarpanymi[7]. Komórki wodne mogą być wyposażone w listewki w szczytowej części liścia[6].
- Listki gałązkowe
- Do 1,8 mm długości[7], jajowate[6] do jajowato-lancetowatych[7]. Listki położone u nasady gałązek często są wąskie i zakrzywione[7]. Komórki wodne po stronie grzbietowej liścia są prawie płaskie w przekroju poprzecznym i mają wiele, często pierścieniowych porów wzdłuż ścian komisuralnych; po stronie brzusznej również są prawie płaskie w przekroju poprzecznym i nie mają porów w ogóle lub mają kilka[6][7]. Komórki chlorofilowe w przekroju poprzecznym są owalno-trójkątne, grubościenne i bardziej otwarte od strony grzbietowej liścia[6][7]; od strony brzusznej są płytko zamknięte[7].
Ochrona
Gatunek jest objęty w Polsce ochroną od 2001 roku. W latach 2001–2004 podlegał ochronie częściowej, w latach 2004–2014 ochronie ścisłej, a od 2014 roku ponownie objęty jest ochroną częściową, na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin[8][9][10].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2015-05-24] (ang.).
- ↑ Sphagnum contortum Schultz. The World Flora Online. [dostęp 2024-09-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-04)]. (ang.).
- ↑ Richard E. Andrus: Sphagnum contortum. [w:] Bryophyte Flora of North America vol. 1 [on-line]. [dostęp 2015-05-27]. (ang.).
- ↑ Sphagnum contortum. [w:] Moss Flora of China [on-line]. [dostęp 2015-05-27]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Laine i in. 2018 ↓, s. 207–210.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Stebel 2017 ↓, s. 107–109.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2001 r. w sprawie listy gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i odstępstw od tych zakazów (Dz.U. z 2001 r. nr 106, poz. 1167).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).
Bibliografia
- Karolina Lubliner-Mianowska: Torfowce. Opisy i klucze do oznaczania gatunków krajowych. Wyd. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1957.
- Jukka Laine, Kjell Ivar Flatberg, Pirkko Harju, Tuuli Timonen, Kari Minkkinen, Anna Laine, Eava-Stiina Tuittila, Haari Vasander: Spaghnum Mosses – The Stars of European Mires. Helsinki: University of Helsinki – Department of Forest Sciences, Sphagna Ky, 2018. ISBN 978-951-51-3143-0.
- Adam Stebel: Torfowce Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Środkowopomorskie” (Pomorze Zachodnie). Sianów: Nadleśnictwo Karnieszewice, 2017. ISBN 978-83-937066-3-1.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
