Torfowiec wąskolistny
 | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | mchy | ||
| Klasa | torfowce | ||
| Rząd | torfowce | ||
| Rodzina | torfowcowate | ||
| Rodzaj | torfowiec | ||
| Gatunek | torfowiec wąskolistny | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Sphagnum angustifolium (Warnst.) C.E.O. Jensen Bih. Kongl. Svenska Vetensk.-Akad. Handl. 21 Afd. 3(10): 40 1896[3] | |||
| |||
| |||
Torfowiec wąskolistny (Sphagnum angustifolium (Warnst.) C.E.O. Jensen) – gatunek mchu z rodziny torfowcowatych (Sphagnaceae). Występuje w Europie, Chinach, Japonii, Korei, na wschodzie Rosji i Ameryki Północnej[4].
Morfologia i anatomia
- Pokrój
- Torfowiec mały bądź średniego rozmiaru, sprawiający wrażenie zwartego, zbitego[5], ale dość delikatny[6], tworzący darnie koloru zielonego, żółtawego lub brązowawego[5], te ostatnie bardzo rzadko[6], nierzadko spotykane są czerwone przebarwienia u podstawy gałązek[6].
- Główki
- Dobrze rozwinięta[6], w suchych warunkach zwarta i niemal półkolista[5]. Jeśli występują, gałązki anterydialne są jaskrawo zabarwione na żółto lub pomarańczowo[5].
- Pęczki
- Zazwyczaj składające się z czterech gałązek. Na główce są gęsto rozmieszczone, w pozostałej części dość równomiernie. Dwie gałązki odstające są raczej krótkie, szczególnie na otwartych siedliskach[5], w miejscach zacienionych są wyraźnie dłuższe[6], jedne i drugie zwężają się ku końcowi[5][6]. Gałązki zwisające są przeważnie wyraźnie dłuższe[5], smukłe[6], zazwyczaj całkowicie pokrywając łodyżkę[5], choć bywają także określane jako rozpierzchłe – są wykrzywione nieregularnie[6].
- Łodyżki
- Cienkie[5], do około 0,8 mm średnicy[6], zielone, jasnozielone lub bladożółte, żółte[5][6]. Czasami w pobliżu główki zauważyć można różowe refleksy[6]. Kora słabo rozwinięta[5], nie odznacza się do cylindra wewnętrznego[6]. Komórki retortowe na łodyżkach gałązek są wyraźnie uwydatnione[5].
- Listki łodyżkowe
- Małe (do 1 mm długości)[6], równoramiennie-trójkątne lub równoboczno-trójkątne[5][6], zwisające i przylegające do łodyżki, z tępym, nieco poszarpanym wierzchołkiem[5], nieco tylko wklęsłym[6]. Komórki wodne są zazwyczaj niepodzielone, bardzo rzadko mają listewki[5]. Charakterystyczne obrzeżenie liścia wyraźnie rozszerza się w kierunku jego nasady[6].
- Listki gałązkowe
- Dość małe[6], wąsko lancetowate, prawie wyprostowane, luźno rozmieszczone lub gęsto zachodzące na siebie[5], jedynie w podstawy gałązek mogą się układać pięciorzędowo[6]. W przekroju poprzecznym komórki hialinowe (wodne) zdecydowanie większe niż komórki chlorofilowe[6]. Komórki wodne po stronie grzbietowej listka są prawie płaskie i mają kilka małych porów lub pseudoporów umieszczonych w kątach komórek wzdłuż ściany komórkowej i zazwyczaj szparki resorpcyjne w kątach wierzchołkowych. Po stronie brzusznej komórki wodne są nieco tylko wypukłe, z 4-6 stosunkowo dużymi, bezpierścieniowymi porami w kątach komórek[5][6]. Komórki chlorofilowe w przekroju poprzecznym są jajowato-trójkątne (trójkątno-jajowate[6]), wyraźnie, lecz nieznacznie zamknięte po stronie brzusznej listka i szeroko otwarte po stronie grzbietowej[5].
-
Listki gałązkowe -
Listek łodyżkowy -
Przekrój poprzeczny przez łodyżkę
Systematyka i zmienność
Gatunek zaliczany jest do podrodzaju Cuspidata Lindb.[5]. Podrodzaj obejmuje przeważnie dużych rozmiarów torfowce hydrofilne o długich łodyżkach, tworzące głębokie i miękkie darnie[7]. W podrodzaju tym najczęściej spotyka się formy zielone i żółtozielone, nieco rzadziej żółte i brunatne, nie występują natomiast formy czerwone[7].
Ochrona
Gatunek jest objęty w Polsce ochroną od 2001 roku. W latach 2001–2004 podlegał ochronie częściowej, w latach 2004–2014 ochronie ścisłej, a od 2014 roku ponownie objęty jest ochroną częściową, na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin[8][9][10].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2014-12-07] (ang.).
- ↑ Sphagnum angustifolium (Warnst.) C.E.O.Jensen. The World Flora Online. [dostęp 2024-08-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-04)]. (ang.).
- ↑ Sphagnum angustifolium. [w:] Moss Flora of China [on-line]. [dostęp 2014-12-07]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Laine 2018 ↓, s. 285–289.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Stebel 2018 ↓, s. 121–124.
- ↑ a b Lubliner-Mianowska 1957 ↓, s. 48.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2001 r. w sprawie listy gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i odstępstw od tych zakazów (Dz.U. z 2001 r. nr 106, poz. 1167).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).
Bibliografia
- Karolina Lubliner-Mianowska: Torfowce. Opisy i klucze do oznaczania gatunków krajowych. Wyd. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1957.
- Jukka Laine, Kjell Ivar Flatberg, Pirkko Harju, Tuuli Timonen, Kari Minkkinen, Anna Laine, Eava-Stiina Tuittila, Harri Vasander: Spaghnum Mosses – The Stars of European Mires. Helsinki: University of Helsinki – Department of Forest Sciences, Sphagna Ky, 2018. ISBN 978-951-51-3143-0.
- Adam Stebel: Torfowce Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Środkowopomorskie” (Pomorze Zachodnie). Sianów: Nadleśnictwo Karnieszewice, 2017. ISBN 978-83-937066-3-1.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
